Quảng Yên sau một năm từ "huyện lên thị xã"...

Ngày 22-4-2012, nhân dịp kỷ niệm 210 năm Trấn lỵ Quảng Yên, huyện Yên Hưng long trọng tổ chức Lễ công bố Nghị quyết số 100/NQ-CP của Chính phủ về việc tái lập TX Quảng Yên. Vậy là tính ra đến nay thị xã mới Quảng Yên chỉ mới hơn một tuổi; thời gian chưa lâu nhưng sự đổi thay thì thật đáng kể...

Một góc thị xã Quảng Yên hôm nay. Ảnh: Phạm Học

Từ lâu Quảng Yên được coi là vùng đất của những lễ hội, được nhiều người biết đến, nhất là vào những dịp đầu năm mới, khi Tết đến Xuân về. Với hơn 230 di tích lịch sử - văn hoá có giá trị, trong đó có Di tích lịch sử Bạch Đằng vừa được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt càng làm giàu thêm giá trị lịch sử của vùng đất này. Đến TX Quảng Yên, du khách không những được hoà mình vào không khí lễ hội, mà còn được thưởng thức những món đặc sản như: Nem chua, nem chạo, bánh gio Phong Cốc, Cẩm La, cua ghẹ, sò, ngán đánh bắt lên từ sông biển v.v..

Sau ngày công bố thành lập TX, Quảng Yên đã chủ động phối hợp với các sở, ngành của tỉnh tổ chức Hội thảo khoa học 725 năm Chiến thắng Bạch Đằng và tổ chức thành công Lễ đón nhận Bằng Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt “Khu di tích lịch sử Bạch Đằng”. Qua đó công bố khoanh vùng quy hoạch tổng thể bảo tồn và phát huy giá trị khu di tích lịch sử chiến thắng Bạch Đằng. Đồng thời tổ chức tổng kết 5 năm phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”. Năm 2013 tỷ lệ danh hiệu Gia đình văn hoá ở Quảng Yên đạt 87,9%, làng văn hoá, khu phố văn hoá đạt 73%.

Cùng với đó, Quảng Yên còn là vùng đất giàu tiềm năng, lợi thế về sản xuất nông - ngư nghiệp với những cánh đồng ổn định sản xuất từ bao đời chuyên canh lúa, rau màu; với hàng nghìn ha đất bãi triều đang được khai thác để nuôi trồng thuỷ sản.

Con người và đất đai cùng với nguồn nước ngọt dồi dào từ hệ thống thuỷ nông hồ Yên Lập đã tạo nên những cánh đồng lúa cao sản, những vùng chuyên canh rau sạch cho cả 2 vùng Hà Bắc và Hà Nam trên diện tích gieo trồng hơn 14.100ha. Thị xã đã tổ chức lập quy hoạch cánh đồng mẫu lớn ở các địa phương Sông Khoai, Hiệp Hoà, Liên Vị và Phong Cốc; trong đó Sông Khoai và Phong Cốc đã lập dự án đầu tư cơ sở hạ tầng cánh đồng mẫu lớn...

Thời gian qua, ngành Nông nghiệp Quảng Yên đã giữ được tốc độ tăng trưởng cao. Giá trị sản xuất ngành trồng trọt đạt 183 tỷ đồng. Người dân nơi đây đã phát huy lợi thế sẵn có của địa phương làm nên những thương hiệu nông sản bắt đầu có tiếng trên thị trường như: Trứng gà sạch Tân An, rau an toàn Cộng Hoà, Quảng Yên, cua biển Liên Vị, Yên Hải... Những diện tích trồng rau màu quy mô sản xuất tập trung, an toàn theo đúng quy trình VietGap đang được nhân rộng ở các phường Tiền An, Cộng Hoà...

Được thừa hưởng thiên thời địa lợi do thiên nhiên ưu đãi, đặc biệt là nguồn lợi lớn từ cửa sông Bạch Đằng, Nam Triệu và một số nhánh sông khác tải phù sa ra biển tạo nên vùng bãi triều và rừng ngập mặn rộng trên 12.000ha, Quảng Yên được đánh giá là nơi có tiềm năng nuôi trồng thuỷ sản dẫn đầu tỉnh Quảng Ninh. Từ lợi thế này, Quảng Yên đã xây dựng kế hoạch để đưa nghề nuôi trồng thuỷ sản trở thành mũi nhọn kinh tế của thị xã. Song vì từ những năm trước đây hàng loạt cánh rừng ngập mặn bị đốn hạ ồ ạt để khoanh vùng đắp đầm nuôi thuỷ sản, vì cơn sốt đầm một thời gian tăng vùn vụt để khai thác mặt nước đã dẫn đến ô nhiễm môi trường trên diện rộng, gây tác hại không nhỏ. Sản lượng nuôi trồng giảm hẳn, tình trạng dịch bệnh diễn ra thường xuyên làm nhiều hộ nuôi trồng thuỷ sản thua lỗ. Hầu hết các chủ đầm đều phải đối mặt với nguy cơ phá sản. Những thất bại liên tục đã làm nhiều người nản lòng. Nông dân không còn mặn mà với hướng làm giàu từ nguồn lợi này nữa. Không ít người đã chuyển nhượng đầm, nhảy lên bờ chuyển hướng làm kinh tế khác.

Đúc rút từ những kinh nghiệm thực tế, ngành nông nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản Quảng Yên đã có những thay đổi. Những thay đổi nhạy bén này đã cho kết quả đáng ghi nhận trong công tác quy hoạch, phát triển nuôi trồng thuỷ sản. Đến nay thị xã có 4 dự án nuôi trồng thuỷ sản đã và đang mang lại những kết quả tích cực. Dự án Hà An được khởi công từ năm 2003, thực hiện trên diện tích mặt nước rộng 156ha đến nay đã được đầu tư hơn 21 tỷ đồng, trong đó các hộ nuôi trồng tự bỏ ra 18 tỷ đồng. Đây là mô hình nuôi trồng thuỷ sản có diện tích lớn, tiếp tục phát huy hiệu quả thuộc diện tốt nhất trong tỉnh. Ở Hà An phát triển nuôi tôm sú, tôm thẻ chân trắng, cá vược, cá tráp vàng, cua bể cũng rất có hiệu quả. Vụ thu hoạch vừa qua, gia đình ông Ngô Đình Sơn ở thôn 6A có 2ha nuôi trồng thuỷ sản đã thu được trên 800 triệu đồng, đạt mức 400 triệu đồng/ha.

Vùng chuyển đổi đất canh tác xấu sang nuôi trồng thuỷ sản ở xã Sông Khoai rộng 120ha đến nay đã cơ bản hoàn thành việc phát triển kênh mương dẫn nước phục vụ nuôi trồng và hệ thống đường, đập. Năng suất nuôi thuỷ sản bình quân của Sông Khoai đạt từ 8 đến 10 tấn/ha mặt nước (giá trị kinh tế gấp 5 đến 6 lần so với trồng lúa). Xã Nam Hoà có diện tích cần chuyển đổi rộng 130ha, đến nay cơ bản hoàn chỉnh được 67ha. Dự án có quy mô lớn nhất huyện là Đông Quảng Yên, nằm trên địa bàn 3 xã Minh Thành, Hoàng Tân, Tân An với diện tích 2.200ha. Đây là vùng cao triều nên diện tích bãi nhô cao, dự án này được sự quan tâm đặc biệt của Ban Xây dựng nông thôn mới của tỉnh với tổng mức đầu tư khoảng 1.200 tỷ đồng đang phát huy tác dụng tích cực, tạo cho Quảng Yên một vùng nuôi trồng thuỷ sản bền vững.

Phát huy thế mạnh của mình, Quảng Yên đang là địa phương đi đầu trong nghề nuôi trồng thuỷ sản, cả diện tích nước ngọt, nước mặn và nước lợ. Đến nay, diện tích nuôi thuỷ sản của thị xã là 7.132ha, trong đó riêng diện tích nuôi tôm công nghiệp là 174ha, tổng sản lượng thuỷ sản đạt 17.130 tấn. Giá trị sản xuất ngành thuỷ sản ước đạt 285 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 46,2% cơ cấu ngành nông nghiệp của thị xã. Đến nay ngành thuỷ sản Yên Hưng đã đạt trên 50% giá trị sản xuất nông nghiệp của toàn thị xã. Trong thời gian tới việc nuôi trồng thuỷ sản theo hướng thâm canh, quảng canh cải tiến sẽ nhanh chóng đưa tỷ trọng kinh tế của lĩnh vực này lên cao hơn. Trong kế hoạch nuôi trồng thuỷ sản từ 2012 đến 2015, định hướng đến 2020, diện tích nuôi thâm canh đạt từ 250 ha đến 300ha; kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản đến 2015 đạt 18,5 tỷ đồng; sản lượng nuôi sẽ đạt từ 6.200 đến 6.700 tấn (năm 2020); đồng thời đảm bảo việc làm tại chỗ cho hơn 3.000 lao động ở các phường, xã.

Vùng nuôi trồng thuỷ sản tập trung Đông Yên Hưng (TX Quảng Yên). Ảnh: Thu Hương

Thời gian chỉ hơn một năm từ “huyện lên thị xã”, Quảng Yên đã thực hiện tốt việc quy hoạch và quản lý quy hoạch phát triển đô thị, nông nghiệp, nông thôn. Công tác tuyên truyền huy động toàn xã hội chung sức xây dựng nông thôn mới tiếp tục được quan tâm đẩy mạnh. Nhờ vậy, nông thôn các phường, xã đã có kết cấu hạ tầng KT-XH khá đồng bộ. Bộ mặt đang từng bước được đô thị hoá một cách nhanh chóng.

Thị xã đã phối hợp với Tập đoàn Nihon Sekkei Nhật Bản lập Quy hoạch chung đến năm 2030 và định hướng đến năm 2050, phối hợp với Tập đoàn Amata Thái Lan nghiên cứu xây dựng Khu đô thị - Công nghiệp công nghệ cao. Ngoài ra còn hoàn thiện hồ sơ trình phê duyệt Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp, Quy hoạch sử dụng đất đai giai đoạn 2011-2020. Đồng thời tạo điều kiện cung cấp thông tin để các nhà đầu tư nước ngoài tới nghiên cứu, lập dự án phát triển công nghiệp.

Nằm giữa 3 thành phố Hạ Long, Uông Bí và Hải Phòng, Quảng Yên có vị trí  khá đắc địa, mang nhiều thuận lợi để đô thị hoá phát triển nhanh, trở thành nơi kết nối giao thông, giao thương giữa Quảng Ninh với các địa phương trong Vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ. Từ đó tạo đà để tập trung chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp - dịch vụ - nông nghiệp… Để đạt được mục tiêu này, các dự án từng bước được thực hiện. Dự án xây dựng khu công nghiệp dịch vụ Đầm Nhà Mạc, đường nối TP Uông Bí - cầu Sông Chanh; đường nối TP Hạ Long với cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đi qua TX Quảng Yên... đã và sẽ tạo ra không gian phát triển, giao lưu kinh tế - xã hội giữa Quảng Yên với các TP Hạ Long, Uông Bí, Hải Phòng và các vùng, miền khác.

Cùng với sự phát triển đó, Quảng Yên cũng đang phát huy thế mạnh ngành công nghiệp và xây dựng để phát triển kinh tế biển, kinh tế công nghiệp. Đến nay, một số cụm công nghiệp, xây dựng trên địa bàn đã và đang được đầu tư, đi vào hoạt động như: Cụm công nghiệp sửa chữa và đóng mới tàu thuyền Hà An; Cụm công nghiệp Km7; Cụm công nghiệp Tiền Phong... Đồng thời, thị xã quan tâm đầu tư lớn cho việc xây dựng kết cấu hạ tầng, nhất là các công trình trọng điểm, các tuyến giao thông chính, hạ tầng đô thị và nông thôn. Đến nay, nhiều công trình trọng điểm đã được đầu tư và đưa vào sử dụng đem lại hiệu quả thiết thực, góp phần thay đổi diện mạo đô thị. Cụ thể như: Tuyến đường Uông Bí - Cầu Chanh, Cầu Chanh - Liên Vị; hệ thống điện chiếu sáng Cầu Chanh - Liên Vị, Biểu Nghi - Chợ Rộc; sân vận động, nhà văn hoá, công viên thị xã; đưa vào sử dụng chợ Minh Thành, chợ Cốc mới, xây dựng chợ Quán xã Liên Vị... Tuyến xe bus Quảng Yên - Hạ Long, Liên Vị - Cái Rồng, Quảng Yên - Uông Bí đã hoạt động, tạo nên nhịp điệu giao thông, giao thương thuận lợi, hạn chế nhiều tai nạn giao thông. Từ những thuận lợi này, TX đã phối hợp tổ chức được 3 Hội chợ Thương mại lớn, tổ chức đưa đón được các đoàn khách quốc tế đến du lịch trên địa bàn như du lịch thăm các điểm di tích lịch sử và văn hoá quần thể Chiến thắng Bạch Đằng, Đình Cốc, các làng nghề truyền thống… Giá trị sản xuất kinh doanh thương mại ước đạt 720 tỷ đồng.

Thời gian hơn một năm qua đã là thời gian cho Quảng Yên nhìn lại bước đầu của một chặng đường của một cơ thể phát triển mới. Một cuộc sống mới đang mở ra với rất nhiều kỳ vọng không chỉ trong sản xuất nông, ngư nghiệp, mà cả về du lịch sinh thái, du lịch văn hoá tâm linh; phát triển kinh tế cảng biển và các cụm, khu công nghiệp v.v..

Dương Phượng Toại