Rác ở Vịnh Hạ Long

Phần thông báo về kết quả đã đạt được trong công tác quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị Vịnh Hạ Long có một thống kê mà có lẽ cả chủ và khách đều không vui gì cho lắm đó là năm 2009, Ban đã thu gom, xử lý được hơn 2.350m3 rác thải trôi nổi trên Vịnh. Một số đại biểu nhẩm tính: Với số rác ấy có thể vun thành một quả núi nho nhỏ hay chất đầy gần... 500 xe tải loại 5m3/xe.

Theo một cán bộ của Ban Quản lý Vịnh Hạ Long thì thực tế lượng rác trôi nổi trên Vịnh Hạ Long còn lớn hơn thế nhiều. Rác thải trôi nổi từ nhiều nguồn nhưng chủ yếu là từ trong bờ theo các con sông, suối, kênh thoát nước từ các khu đô thị không được kiểm soát đổ ra Vịnh. Trong thành phần rác trôi nổi này, đáng lo ngại là các túi ni lông (chiếm đa số), bởi chúng thường trôi lập lờ dưới mặt nước nên khó phát hiện để thu gom. Hơn nữa, theo các nhà khoa học, dưới tác động của ánh sáng mặt trời cũng phải mất khoảng trên... 500 năm các túi ni lông mới phân huỷ. Ngoài gây mất mỹ quan di sản Vịnh Hạ Long, rác thải trôi nổi còn tác động tiêu cực đến môi trường sinh thái của các loài hải sản và giao thông của các phương tiện (do các chân vịt tàu, thuyền va phải)...

Hẳn chúng ta đều biết môi trường có vai trò vô cùng quan trọng đối với Vịnh Hạ Long. Môi trường bị ô nhiễm sẽ tác động trước hết tới tự tồn vong của các loài hải sản, kế đến là mỹ quan di sản và rộng hơn là hoạt động du lịch vốn được xem là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh. Những năm qua, Tỉnh uỷ, UBND tỉnh đã có nhiều văn bản chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương, cơ quan chức năng triển khai công tác bảo vệ môi trường (trong đó rất quan tâm đến vấn đề rác thải, nước thải) Vịnh Hạ Long. Về phía Ban Quản lý Vịnh Hạ Long cũng đã đầu tư mua sắm phương tiện, bố trí tới trên 40 cán bộ, nhân viên chuyên thu gom, xử lý rác. Đồng thời tích cực tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cộng đồng về giữ gìn môi trường di sản... Tuy nhiên, nhìn chung sự chuyển biến còn ở mức độ. Nguyên nhân có nhiều nhưng có ý kiến cho rằng trước hết là ở công tác tuyên truyền về các giá trị của Vịnh Hạ Long cũng như sự cần thiết phải bảo vệ môi trường của di sản đến cộng đồng chưa được liên tục, thường xuyên; nhận thức về vai trò, trách nhiệm và sự vào cuộc của các ngành, địa phương, đoàn thể, doanh nghiệp đến mỗi người còn hạn chế; chế tài xử lý vi phạm còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe...

Còn nhớ, khoảng 2-3 năm trước, tại một cuộc họp do UBND tỉnh tổ chức bàn về công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị Vịnh Hạ Long, nhà thơ Trần Nhuận Minh đã kể rằng, một lần đang tắm biển ở gần Bến Đoan, ông đã nổi giận nhảy lên tàu mắng 1 nhân viên của tàu du lịch nọ đỗ ở đó khi chứng kiến người này vứt rác xuống Vịnh. Từ câu chuyện này, có người nói vui rằng nếu như mỗi người tự ý thức không đổ rác thải bừa bãi; mỗi người có trách nhiệm giám sát cộng đồng như nhà thơ Trần Nhuận Minh thì chắc chắn mỗi năm Ban Quản lý Vịnh Hạ Long không thể vớt được tới hơn 2.350m3 rác như thế.