Rào cản HTX khó tiếp cận vốn vay

Từ năm 2013, vốn hỗ trợ phát triển đã trở thành nguồn bổ sung hữu hiệu cho các HTX đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị kỹ thuật, mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh mang lại hiệu quả. Tuy nhiên, hiện có rất ít HTX tiếp cận được nguồn vốn vay này.

[links()]

Công nhân HTX Nông dược xanh Tinh Hoa, huyện Hoành Bồ chế biến nghệ tươi.

Từ năm 2013 đến giữa năm 2017, quy định mức vay tối đa cho mỗi dự án của HTX là 500 triệu đồng, thời gian vay không quá 5 năm với lãi suất 0,55%/tháng và 6,6%/năm. Giữa năm 2017, UBND tỉnh đã nâng mức vay từ 500 triệu đồng lên 1 tỷ đồng/dự án và mở rộng đối tượng vay cho thành viên của HTX.

Mặc dù được tháo bỏ rất nhiều rào cản để hỗ trợ vay vốn, nhưng HTX vẫn khó tiếp cận được nguồn vốn. Theo số liệu của Liên minh HTX tỉnh, từ năm 2013 đến nay đã có tổng số 72 lượt HTX được vay nguồn vốn này với tổng số tiền 36,5 tỷ đồng, trong đó, năm 2017 có 11 HTX vay với số tiền 6,5 tỷ đồng. Bình quân HTX được tiếp cận vay nguồn vốn này ở mức dưới 5% tổng số HTX trên địa bàn tỉnh.

Bà Lê Thị Huyền, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ phát triển HTX và Xúc tiến đầu tư (Liên minh HTX tỉnh) cho biết: Quy định để vay được nguồn vốn này, HTX phải đăng ký hồ sơ thủ tục thông qua Liên minh HTX tỉnh, bao gồm phương án sản xuất kinh doanh, định giá tài sản thế chấp, cam kết sử dụng nguồn vốn đúng mục đích... Sau đó được Ngân hàng CSXH tỉnh thẩm tra, đánh giá rồi quyết định cho vay.

Tuy nhiên, hiện nay có đến 2/3 HTX đều vướng ở khâu thế chấp tài sản. Nguyên nhân do các HTX cũ thành lập lâu đời, tài sản chung ở trong tình trạng tranh chấp với nhiều đơn vị chưa được tách biệt rõ ràng, cụ thể, cũng như chậm trễ trong việc làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Còn đối với HTX mới thành lập không có tài sản chung của HTX mà chỉ có tài sản cá nhân thành viên HTX nên rất khó đáp ứng theo quy định để tổ chức tín dụng cho vay vốn.

Bà Vũ Thị Thu Hương, Giám đốc HTX Thương mại dịch vụ thủy sản tổng hợp Hoàng Phúc (TX Quảng Yên) cho biết: Chúng tôi hiện đang rất cần nguồn vốn để đầu tư vào nhà xưởng, dây chuyền sản xuất mới, nên đã làm thủ tục hồ sơ, đề án sản xuất kinh doanh đầy đủ vay nguồn vốn hỗ trợ phát triển HTX. Mặc dù HTX có tài sản thế chấp là trụ sở gồm 200m2 đất có đầy đủ giấy tờ nhưng chỉ được định giá vay 300 triệu đồng nên không đáp ứng để HTX đầu tư hoạt động sản xuất kinh doanh.

Hầu hết các HTX hiện nay đều có nhu cầu được vay vốn để phát triển sản xuất, kinh doanh. Trong ảnh: Lãnh đạo HTX Rau, hoa Đồng Chè (thị trấn Trới, huyện Hoành Bồ) kiểm tra mẫu ươm hoa.

Không những vậy, hiện nay nhiều HTX có tài sản trên đất, đất thuê của Nhà nước từ 20-50 năm nhưng đều không vay được nguồn vốn trên, bởi ngân hàng yêu cầu phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Đây là cơ sở rất khó để các HTX được vay nguồn vốn hỗ trợ này.

Một nguyên nhân nữa là các HTX phải chứng minh được phương án sản xuất kinh doanh của mình hoạt động có hiệu quả. Thực tế cho thấy, nhiều HTX chưa xây dựng được phương án sản xuất kinh doanh khả thi; hạn chế trong việc tiếp cận khoa học kỹ thuật nâng cao giá trị cạnh tranh; chưa xây dựng được mối liên kết sản xuất với doanh nghiệp bên ngoài; trình độ quản lý cũng như định hướng lựa chọn sản xuất còn nhiều vấn đề, nên rất khó để các tổ chức tín dụng yên tâm cho vay vốn vì rủi ro cao.

Đặc biệt, từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh chưa có HTX nào vay được nguồn vốn hỗ trợ phát triển HTX vì  không còn tiền để giải ngân. Bà Nguyễn Thị Nhàn, Giám đốc HTX Vĩnh Thắng (TX Đông Triều) chia sẻ: HTX hoạt động trong lĩnh vực vận tải, để đầu tư thêm vào lĩnh vực dịch vụ, cuối năm 2017 tôi đã làm hồ sơ thủ tục vay 1 tỷ đồng từ nguồn vốn hỗ trợ phát triển HTX tỉnh. Khi làm xong hồ sơ thủ tục và chờ giải ngân thì nguồn vốn đã không còn. Liên minh HTX cũng như Ngân hàng CSXH tỉnh đã gửi văn bản đề nghị tỉnh xem xét bổ sung nguồn vốn hỗ trợ, đáp ứng nguồn vay của các HTX.

Để vay nguồn vốn hỗ trợ phát triển HTX phục vụ hiệu quả cho hoạt động sản xuất kinh doanh, theo ông Nguyễn Duy Phương, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, ngoài việc bổ sung thêm nguồn vốn thì các HTX phải đổi mới từ chính nội tại mình. Nhất là đổi mới tư duy quản lý HTX hoạt động theo Luật HTX năm 2012; xây dựng phương án sản xuất kinh doanh gắn với tiềm năng, thế mạnh địa phương mang tính khả thi cao. Liên minh HTX tỉnh đề xuất việc tài sản của HTX được Nhà nước cho HTX thuê (đất, mặt nước...) có thời hạn từ 5 năm trở lên được vay; hoặc tài sản là phương tiện sản xuất (xe cơ giới, ôtô, máy móc, dây chuyền sản xuất...) được vay vốn tùy thuộc giá trị tài sản thế chấp. Điều này tạo cơ hội cho HTX tiếp cận nguồn vốn vay phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Dương Trường