Rượu Bâu - Thương hiệu nông sản mới ở Hoành Bồ

Từ lâu, rượu Bâu của bà con người Dao xã Bằng Cả đã trở thành một trong những sản phẩm đặc sắc, mang hương vị đặc trưng của mình. Từ ưu điểm này, huyện Hoành Bồ đã quyết định chọn rượu Bâu để đưa vào danh mục xây dựng thương hiệu trong chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm”...

Người dân xã Bằng Cả sản xuất rượu Bâu.

Rượu Bâu (hay còn gọi là rượu chua) là loại rượu truyền thống có từ lâu đời của người Dao Thanh Y sống ở xã miền núi Bằng Cả. Chính vì thế, hầu hết gia đình người Dao nào ở vùng này cũng biết cách ủ và nấu rượu Bâu. Tuy nhiên, mỗi nhà lại có công thức chế biến cũng như cách nấu riêng tuỳ theo bí quyết gia truyền của từng gia đình, dòng họ. Trong đó yếu tố quan trọng nhất để làm nên điểm đặc biệt, đặc trưng cho loại rượu này chính là men rượu. Người ta dùng một số loại lá cây rừng, luộc lên lấy nước cốt rồi trộn với bột gạo, ủ làm men. Sau đó, gạo nếp nương được nấu thành cơm, đem trộn với men và tiếp tục ủ. Sau khoảng 3-5 ngày, khi cơm ủ đã lên nấm thì bắt đầu cho vào hũ, đổ thêm nước và tiếp tục ủ cho đến khi hỗn hợp tiết ra chất lỏng màu vàng trong, có vị chua ngọt. Đấy chính là rượu Bâu. Rượu Bâu trước đây thường chỉ được sử dụng trong những dịp quan trọng như lễ, Tết hoặc làm quà biếu các cụ già có uy tín trong làng, bản; tuy nhiên nhiều năm trở lại đây, nó đã trở thành sản phẩm hàng hoá mang lại giá trị kinh tế cao cho người dân nơi đây. Chính vì thế, số lượng người nấu rượu Bâu để sử dụng và kinh doanh cũng nhiều lên trông thấy. Ông Lý Văn Ba, Phó Chủ tịch UBND xã Bằng Cả, cho biết: “Hiện tại, chưa kể những hộ gia đình sản xuất nhỏ lẻ để phục vụ sinh hoạt trong gia đình, trên địa bàn xã có trên 10 hộ chuyên sản xuất và kinh doanh rượu Bâu quy mô lớn, với năng suất đạt từ 1.000-2.000 lít/hộ/năm. Với giá bán 60.000 đồng/lít, sau khi trừ chi phí, mỗi hộ gia đình còn thu về bình quân từ 50-60 triệu đồng. Chính vì thế, nghề nấu rượu Bâu được đánh giá là một trong những hướng phát triển kinh tế mới cho bà con người Dao Thanh Y nói riêng và người dân xã Bằng Cả nói chung...”.

Tuy nhiên, hiện tại việc sản xuất và tiêu thụ rượu Bâu trên thị trường vẫn còn tồn tại nhiều bất cập. Mặc dù hình thành và phát triển từ lâu đời nhưng các hộ gia đình sản xuất loại rượu này vẫn chỉ mang tính tự phát theo quy mô nhỏ, lẻ chứ chưa có hình thức tổ chức cụ thể nên chưa phát triển được rộng rãi. Sản phẩm làm ra vẫn đang ở dạng thô, chưa có mẫu mã sản phẩm cũng như chưa được chứng nhận và có nhãn hiệu thương mại nên khâu đầu ra không ổn định, chủ yếu tiêu thụ tại địa phương. Bên cạnh đó, công nghệ sản xuất không ổn định và thiếu quy trình chuẩn chung trong kỹ thuật chế biến, sản xuất cũng khiến cho chất lượng rượu bị dao động theo từng hộ gia đình. Những nguyên nhân trên gây nên nhiều khó khăn, vướng mắc cho người dân trong việc phát triển sản xuất sản phẩm của địa phương. Trước thực trạng này, huyện Hoành Bồ đã quyết định chọn rượu Bâu là một trong ba sản phẩm điểm để thực hiện theo chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm”. Theo đó, huyện sẽ hỗ trợ xã triển khai một số công tác trong việc xây dựng thương hiệu cho loại nông sản này, như thành lập công ty cổ phần chuyên sản xuất, kinh doanh rượu Bâu trên địa bàn xã; xây dựng quy trình chuẩn chế biến rượu Bâu; quảng bá chất lượng sản phẩm trên các phương tiện thông tin đại chúng v.v.. Hiện tại, xã Bằng Cả cũng đã tuyên truyền, vận động được 33 hộ gia đình tự nguyện tham gia vào công ty với mức vốn cổ phần tối thiểu là 10 triệu đồng.

Ông Bùi Xuân Hưng, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Hoành Bồ, cho biết: “So với những thương hiệu nông sản khác, rượu Bâu có nhiều lợi thế vượt trội hơn hẳn, bởi đây là sản phẩm mang tính đặc thù, đặc sắc của địa phương. Chính vì thế xây dựng thương hiệu nông sản cho rượu Bâu là điều rất cần thiết và thiết thực. Điều này không chỉ giúp người dân ở Bằng Cả có thêm ngành nghề sản xuất ổn định, tạo thêm công ăn việc làm cũng như tăng thu nhập cho người dân, mà còn góp phần nâng cao thu nhập cho người dân để Bằng Cả sớm đạt được các tiêu chí trong chương trình “Xây dựng nông thôn mới” trong một tương lai không xa”.

Mạc Nhiên