Cá khô một nắng Đông Xá

Chế biến hải sản nói chung, các loại cá khô một nắng nói riêng ở xã Đông Xá (huyện Vân Đồn) là nghề truyền thống của ngư dân nơi đây. Các sản phẩm hải sản được phơi khô của địa phương này được nhiều người biết đến, ưa chuộng. Dù không còn nhiều hộ tham gia làm như trước, nhưng những hộ còn lại theo nghề đã đầu tư trang thiết bị hiện đại để sản xuất ổn định, nâng cao chất lượng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Người dân xã Đông Xá phơi cá một nắng.

Chị Lê Thị Na, Phó Chủ tịch UBND xã, cho biết: Đi biển và chế biến hải sản là nghề truyền thống đã có từ lâu đời ở địa phương. 5 trong tổng số 10 thôn của xã có người dân theo nghề biển. Toàn xã có khoảng 200 phương tiện tàu thuyền đánh cá, có trên 100 hộ tham gia nuôi trồng thuỷ sản. Ngoài bán hải sản tươi sống, người dân địa phương còn có thói quen phơi khô hải sản để bảo quản. Theo thời gian và thị hiếu của thị trường, người dân xã Đông Xá đã đúc kết kinh nghiệm, chế biến được các sản phẩm cá khô một nắng ngon, được thị trường ưa chuộng.

Tới thăm cơ sở sản xuất Hùng Tân (thôn Đông Sơn, xã Đông Xá), chúng tôi được chị Đồng Thị Tân, chủ cơ sở với trên 20 năm kinh nghiệm chế biến, dẫn đi tham quan, giới thiệu quy trình sản xuất. Chị Tân chia sẻ, một yếu tố rất thuận lợi là cơ sở nhà chị gần cảng cá và nhiều hộ làm nghề biển nên nguồn nguyên liệu chế biến sản phẩm thường đảm bảo tươi, phong phú “mùa nào thức ấy”.

Chị Tân cho biết thêm, sở dĩ cá khô ở đây “được lòng” du khách bởi quy trình hoàn toàn tự nhiên, không sử dụng bất cứ hoá chất nào. Theo đó, cá sau khi đánh bắt về được đưa vào sơ chế, rửa sạch rồi được ngâm với nước muối theo tỷ lệ nhất định để đảm bảo cá rắn chắc và tươi ngon. Một trong những bí quyết làm nên cá một nắng thơm ngon chính là lựa chọn thời điểm nắng để phơi. “Phơi cá cần đặc biệt chú ý căn giờ nắng, gió. Thời gian phơi khoảng 3 tiếng, cần chọn nắng giòn, đẹp nhưng không quá to và gắt. Phơi cá khi có gió Nam là tốt nhất. Đó là những yếu tố giúp cá mau khô, không quắt, cứng mà vẫn giữ được hương thơm vị thơm, ngon của cá” chị Tân chia sẻ.

Ngoài ra, theo kinh nghiệm của các hộ dân nơi đây, nên rắc thêm ít ớt bột để giảm mùi và đuổi ruồi, muỗi, ong... khi phơi cá. Sau khi cá được phơi đủ nắng, cần thu về để cá nguội hoặc hong gió cho bớt nóng rồi mới được đóng gói.

Theo cán bộ Hội Nông dân xã Đông Xá, nghề truyền thống này phát triển mạnh, rộ nhất vào những năm 1996. Hiện không chỉ ở thôn Đông Sơn mà các thôn Đông Thành, Đông Thắng, Đông Tiến... đều có hộ làm nghề. Nhờ thuận lợi về nguồn nguyên liệu, cá khô ở đây phong phú “mùa nào thức ấy”, nổi tiếng nhất là cá thu, cá chỉ vàng, cá đù... Giá bán cũng rất phải chăng nên dễ dàng được người tiêu dùng chấp nhận.

Để nâng cao chất lượng sản phẩm, nhiều hộ dân trong xã đã đầu tư hàng trăm triệu đồng để mua sắm các thiết bị điện hiện đại như: Tủ bảo ôn, lò sấy, quạt... Đây là điều kiện thuận lợi để sản phẩm cá một nắng được chế biến, bảo quản tốt hơn, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

“So với trước, số hộ chế biến hải sản đã rơi rụng ít nhiều do vấn đề tiêu thụ sản phẩm. Thế nhưng điều đáng mừng là nhiều hộ đã đầu tư trang thiết bị hiện đại nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm. Hàng năm, xã cũng tiến hành nhiều cuộc tập huấn trang bị kiến thức, tạo điều kiện cho vay vốn, tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi... Tuy nhiên, để mở rộng sản xuất, xây dựng thương hiệu riêng thì còn rất nhiều khó khăn”, chị Lê Thị Na, Phó Chủ tịch UBND xã chia sẻ.

Tạ Quân