Sáng tạo, đổi mới phương pháp giải quyết kiến nghị cử tri

100% kiến nghị của cử tri được quan tâm, trên 80% kiến nghị của cử tri đã được giải quyết dứt điểm trong nhiệm kỳ 2016-2021 của HĐND tỉnh. Trong đó có nhiều vấn đề cử tri và dư luận quan tâm, hoặc kiến nghị nhiều lần, kéo dài đã được giải quyết thấu đáo, dứt điểm. Dấu ấn này có được nhờ sự sáng tạo, đổi mới phương pháp giám sát việc giải quyết kiến nghị cử tri giữa 2 kỳ họp HĐND tỉnh và cách làm này đang ngày càng nhận được sự ủng hộ cao của nhân dân, nâng cao vị thế của cơ quan dân cử tại địa phương.

Đáp ứng tâm tư, nguyện vọng của cử tri

Người dân thôn Đá Trắng (xã Thống Nhất, TP Hạ Long) canh tác trên cánh đồng Ba Sào.

Trước năm 2011, tại những cuộc họp của HĐND tỉnh cho thấy, việc tổng hợp ý kiến, kiến nghị cử tri của các tổ đại biểu HĐND tỉnh và việc giải quyết kiến nghị cử tri tại các kỳ họp vẫn còn nhiều bất cập. Nhiều kiến nghị viết không rõ nội dung, không rõ địa chỉ, còn dài dòng, còn có nội dung kiến nghị thuộc thẩm quyền giải quyết của địa phương. Thậm chí có tổ còn bỏ sót kiến nghị, có kiến nghị được tổ tổng hợp gửi về nhưng chưa có sự thống nhất giữa 3 cơ quan là Tổ đại biểu, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ, Thường trực HĐND và UBND cùng cấp. Do đó, gây khó khăn cho công tác tổng hợp, công tác giải quyết kiến nghị cử tri của các cơ quan chức năng. Từ đó kéo theo việc trả lời, giải quyết kiến nghị cử tri của các cơ quan chức năng còn chậm, chưa thỏa đáng với nguyện vọng của cử tri dẫn đến cử tri kiến nghị nhiều lần, ở nhiều kỳ họp. Trong khi đó, các kiến nghị cử tri gửi tới các kỳ họp thường liên quan đến rất nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội nên việc báo cáo chiếm khá nhiều thời lượng trong chương trình kỳ họp. Điều này đã khiến cho thời gian dành cho đại biểu chất vấn, thảo luận, làm rõ thêm không còn nhiều. Vì vậy, một số kiến nghị gửi tới kỳ họp mặc dù được trả lời, giải quyết nhưng cử tri chưa hài lòng. Mặt khác, nhiều kiến nghị đã được giải quyết nhưng phải đến kỳ họp mới báo cáo, không bảo đảm tính kịp thời.

Với mong muốn sớm giải quyết những bất cập trên, để đáp ứng tâm tư nguyện vọng cử tri đã gửi gắm nên mặc dù trong thực tế chưa có sơ sở pháp lý nhưng ngay trong nhiệm kỳ 2011-2016, bộ phận tham mưu giúp việc của Văn phòng HĐND tỉnh (trực tiếp là bộ phận Thông tin - Dân nguyện) đã nghiên cứu kỹ các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực giải quyết kiến nghị cử tri. Đồng thời vận dụng Luật Tổ chức HĐND và UBND năm 2003 và Quy chế hoạt động của HĐND năm 2005. Từ đó mạnh dạn tham mưu cho Thường trực HĐND tỉnh tổ chức giám sát việc giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri thông qua hội nghị giải quyết kiến nghị cử tri giữa hai kỳ họp HĐND tỉnh.

Ngay tại hội nghị đầu tiên được tổ chức, tất cả các kiến nghị của cử tri, đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân đều được các cơ quan chức năng, các cấp, các ngành quan tâm xem xét giải quyết cụ thể. Dưới sự chỉ đạo, giám sát chặt chẽ của Đoàn ĐBQH tỉnh, của Thường trực HĐND tỉnh, các Ban HĐND tỉnh và nhất là sự vào cuộc tích cực của UBND tỉnh, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh đã đi sâu, nghiên cứu, tìm hiểu, kiểm tra, điều tra để trả lời cử tri những vấn đề “nóng”, những vấn đề bức xúc trong nhân dân như: Ô nhiễm môi trường từ sản xuất kinh doanh than, xi măng, nhiệt điện; tình trạng mất vệ sinh an toàn thực phẩm; lãng phí đất ở những dự án quy hoạch “treo”; khó khăn của người dân khu vực miền núi…

Nhà máy Tuyển than Nam Cầu Trắng (phường Hồng Hà, TP Hạ Long) đã được di dời từ ngày 1/1/2019, góp phần bảo vệ môi trường cho vùng ven di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long.

Sau một ngày làm việc với tinh thần cởi mở, thẳng thắn, dân chủ và trách nhiệm, hội nghị đã chứng minh được tính hiệu quả khi đã góp phần giảm bớt việc cử tri kiến nghị nhiều lần, khiếu kiện đông người, khiếu kiện vượt cấp. Đồng thời góp phần làm lành mạnh các mối quan hệ xã hội, rút ngắn khoảng cách giữa người dân với cơ quan hành chính nhà nước, giữa cử tri với đại biểu dân cử. Bên cạnh đó, hội nghị cũng góp phần giảm tải việc trình bày báo cáo giải quyết kiến nghị của cử tri tại kỳ họp thứ 7 HĐND tỉnh khóa XII.

Đặc biệt, cũng qua việc tiếp nhận và giải quyết đơn thư, tố cáo của công dân, hội nghị giải quyết kiến nghị cử tri giữa hai kỳ họp HĐND tỉnh đã kịp thời phát hiện ra một số vụ việc chưa được chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng giải quyết triệt để, còn tình trạng đơn thư gửi lòng vòng, thẩm quyền giải quyết không đúng quy định của pháp luật (không ban hành Quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo mà chỉ thông báo bằng văn bản). Do đó dẫn đến người dân khiếu nại nhiều lần, khiếu nại vượt cấp hoặc cá biệt có vụ việc đã giải quyết dứt điểm, giải quyết bằng quyết định theo quy định nhưng không thông báo, công khai và không tuyên truyền trên các loại hình thông tin cho cử tri, công dân biết.

Nhằm chấn chỉnh kịp thời những sai phạm, vi phạm của cá nhân, tập thể liên quan trong việc thực hiện chức trách nhiệm vụ của mình, tại những hội nghị này, Thường trực HĐND tỉnh và UBND tỉnh đã tập trung vào việc bàn bạc, thống nhất giải quyết, làm rõ những kiến nghị của cử tri nhiều địa phương quan tâm, những vấn đề “nóng”, những vấn đề nhạy cảm của đời sống xã hội và những đơn thư khiếu nại, tố cáo kéo dài. Trên tinh thần cầu thị, xây dựng cùng giúp nhau tiến bộ để góp phần làm cho xã hội phát triển ổn định, văn minh, đời sống nhân dân ngày càng tiến bộ, hội nghị đã nghe các báo cáo, thực hiện chất vấn và trả lời chất vấn một cách thẳng thắn, dân chủ, trực tiếp đi thẳng vào vấn đề, giải quyết dứt điểm những vấn đề của cử tri và công dân đặt ra.

Sau 7 lần tổ chức, “Hội nghị giải quyết một số kiến nghị cử tri và đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân”, nhiệm kỳ 2016-2021, Thường trực HĐND và Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh đã thống nhất với UBND tỉnh tổ chức "Hội nghị giám sát việc giải quyết kiến nghị cử tri" giữa 2 kỳ họp để nâng lên một tầm mới, đúng bản chất và chức năng của cơ quan dân cử là chức năng quyết định và giám sát. Đến nay, hội nghị này đã trở thành hoạt động thường niên của cơ quan dân cử, đại biểu dân cử tỉnh và đã tạo nên hiệu ứng xã hội tích cực, được đông đảo cử tri, nhân dân ghi nhận và đánh giá cao.

Đồng chí Nguyễn Xuân Ký, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh gặp gỡ, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người dân nằm trong diện phải GPMB phục vụ thi công dự án đường nối KCN Cái Lân đến cao tốc Hạ Long - Vân Đồn, ngày 5/7. Ảnh: Đỗ Phương

Giám sát, giải quyết thấu đáo các kiến nghị

Xác định việc theo dõi, giám sát việc giải quyết kiến nghị cử tri là nhiệm vụ trọng tâm trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan dân cử, đại biểu dân cử. Với mục tiêu “truy đến cùng”, “đeo bám” đến cùng việc giải quyết kiến nghị cử tri của các cơ quan chức năng, trước mỗi kỳ họp HĐND tỉnh, hoạt động giám sát theo chuyên đề về việc giải quyết kiến nghị cử tri cũng được tích cực triển khai.

Đáng chú ý, với cách làm đổi mới kết hợp với các cuộc giám sát khác, các ban HĐND tỉnh đã chủ động giám sát và nắm bắt sớm việc giải quyết kiến nghị của cử tri thuộc lĩnh vực phụ trách, đồng thời tiến hành thẩm tra Báo cáo kết quả giải quyết của UBND tỉnh. Các tổ đại biểu HĐND tỉnh cũng chủ động tiến hành giám sát việc giải quyết kiến nghị tại địa bàn ứng cử. Mặt khác, qua quá trình giám sát, phát hiện những kiến nghị đã được kiến nghị trước đó chưa được giải quyết dứt điểm sẽ được đưa ra chất vấn tại kỳ họp, sau đó ban hành nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn.

Đồng chí Nguyễn Xuân Ký, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, gặp gỡ, trò chuyện với người dân huyện Bình Liêu để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của bà con đồng vào vùng dân tộc thiểu số.

Do đó, nhiều kiến nghị được giải quyết dứt điểm, được cử tri và dư luận ghi nhận, đánh giá cao, điển hình như: Kiến nghị về giải pháp chống ngập úng cho cánh đồng Ba Sào ở thôn Đá Trắng (xã Thống Nhất, TP Hạ Long). Kiến nghị được đưa ra chất vấn tại hội nghị giải quyết kiến nghị cử tri giữa hai kỳ họp HĐND tỉnh đã được giải quyết thấu đáo, nhân dân đã được đón niềm vui mới trong mùa gặt bội thu từ vụ Xuân năm 2017 sau 13 năm bị bỏ hoang, ngập lụt. Ông Nguyễn Văn Tý, Bí thư chi bộ, Trưởng thôn Đá Trắng (xã Thống Nhất, TP Hạ Long) phấn khởi cho biết: Toàn bộ diện tích trước đây bị ngập lụt giờ đã được người dân canh tác 3 vụ/năm, năng suất từ rau màu và cây lúa luôn cao hơn năng suất bình quân của toàn xã. Có thu nhập ổn định, người dân đã mạnh dạn trồng thêm các giống cây mới, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Nhờ thế mà những mùa vàng bội thu cũng được duy trì từ mùa vụ này sang mùa vụ khác.

Cùng với đó, việc nâng cao chất lượng báo cáo giám sát việc giải quyết kiến nghị cử tri được đặt lên hàng đầu, xác định rõ yêu cầu này, Thường trực HĐND, các ban HĐND tỉnh đã tập trung nghiên cứu, rà soát, phân loại rõ từng kiến nghị theo nhóm vấn đề cụ thể, như: Kiến nghị đã được UBND tỉnh chỉ đạo giải quyết xong; kiến nghị đã được chỉ đạo làm rõ, giải thích để thông tin tới cử tri; kiến nghị đang được xem xét giải quyết và có lộ trình thực hiện; những kiến nghị chưa được giải quyết dứt điểm do còn khó khăn về nguồn lực, về cơ chế chính sách; kiến nghị trả lời chưa rõ. Trên cơ sở này, Thường trực HĐND tỉnh ban hành báo cáo kết quả giám sát để trình tại kỳ họp thường lệ HĐND tỉnh theo quy định. Trong báo cáo sẽ nêu rõ những kết quả đạt được, thẳng thắn chỉ ra những tồn, tại hạn chế và kiến nghị, đề xuất. Căn cứ vào báo cáo giám sát, tham mưu dự thảo Nghị quyết về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị cử tri trình kỳ họp.

Tháng 11/2020,Thường trực HĐND tỉnh tổ chức họp giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi tới kỳ họp thứ 18 HĐND tỉnh khóa XIII.

Cách làm này đã đưa Quảng Ninh trở thành một trong số ít tỉnh, thành phố trong cả nước sớm ban hành Nghị quyết về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri. Đến nay, HĐND tỉnh ban hành được 8 Nghị quyết về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị cử tri.

Mới đây nhất, cuối năm 2020, thực hiện Nghị quyết số 280/NQ-HĐND ngày 9/7/2020 về kết quả giám sát kết quả giải quyết kiến nghị cử tri gửi tới kỳ họp 15 và 13, HĐND tỉnh đã thực hiện hoạt động giám sát liên quan đến những nội dung trong Nghị quyết. Sau đợt giám sát, HĐND tỉnh đã yêu cầu UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo giải quyết 45 nội dung kiến nghị của cử tri còn tồn đọng chưa được giải quyết dứt điểm. Theo đó, 7/45 nội dung về an toàn giao thông, về đầu tư xây dựng đã được các sở, ngành liên quan giải quyết xong; 10/45 nội dung kiến nghị cử tri được các sở, ngành liên quan trả lời, giải thích thông tin đến cử tri; 28/45 nội dung kiến nghị đã được các sở, ngành quan tâm giải quyết, đang triển khai thực hiện nhưng chưa dứt điểm, HĐND tỉnh cũng đã yêu cầu các sở, ngành tập trung hoàn thành và có lộ trình thực hiện trong thời gian tới.

Đồng chí Trịnh Thị Minh Thanh, Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh, kiểm tra công tác chuyển đổi mục đích sử dụng đất trên địa bàn TX Đông Triều.

Trong đó, tập trung vào những nội dung kiến nghị kéo dài như: Đề nghị Trung tâm xử lý chất thải rắn tại TP Hạ Long khẩn trương hoàn thiện các hạng mục đầu tư và đưa vào vận hành các lò đốt rác để đảm bảo môi trường; chi trả dứt điểm kinh phí hỗ trợ bồi thường cho các hộ dân phường Việt Hưng, có công trình kiến trúc bị ảnh hưởng do việc nổ mìn thi công dự án tuyến đường cao tốc Hạ Long - Vân Đồn gây ra; mở rộng khu vực ngã ba tuyến tránh tại phường Cẩm Thịnh và phường Cửa Ông (TP Cẩm Phả) để bảo đảm tầm nhìn cho người và các phương tiện tham gia giao thông được an toàn; đầu tư xây dựng bờ kè sông biên giới Ka Long thuộc địa phận xã Hải Sơn (TP Móng Cái); đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án khu neo đậu tránh trú bão cấp vùng kết hợp cảng cá loại I tại Vân Đồn… Hiện những nội dung kiến nghị này đang được UBND tỉnh và các đơn vị liên quan tích cực triển khai.

Có thể khẳng định, việc đổi mới, nâng cao chất lượng giám sát kiến nghị cử tri của HĐND tỉnh trước mỗi kỳ họp đã ngày càng phát huy vai trò cơ quan đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân, hoàn thành sứ mệnh của mình bằng tất cả trách nhiệm của người đại biểu dân cử, tạo cầu nối quan trọng giữa nhân dân với Đảng, Nhà nước, xứng đáng với trọng trách mà cử tri đã đặt lên vai người đại biểu dân cử bằng lá phiếu của mình