Sau vụ tai nạn thảm khốc tại Quảng Nam, báo động "khung giờ đen" khi lái xe

Đầu năm 2023 liên tiếp xảy ra các vụ TNGT nghiêm trọng vào ban đêm, trong khoảng thời gian từ 0-6h sáng.

Liên tiếp xảy ra TNGT nghiêm trọng xảy ra ban đêm

Vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng tại xã Tam Hiệp, huyện Núi Thành tỉnh Quảng Nam giữa xe ô tô khách BKS 76B-00660 và xe đầu kéo BKS 92H-00433, 92R-00469 rạng sáng 14/2 khiến 10 người chết và nhiều người khác bị thương một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về việc lái xe trong "khung giờ đen", khi lái xe thường dễ mệt mỏi, buồn ngủ.

Trước đó, 1h45 đêm 16/1, tại đường dẫn cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi (đoạn qua xã Nghĩa Trung, huyện Tư Nghĩa, Quảng Ngãi) cũng xảy ra vụ TNGT giữa hai xe khách BKS 36B-023.90 và 99B-017.96 di chuyển ngược chiều nhau khiến 1 người chết và 26 người bị thương.

Hai ngày sau đó, hơn 2h sáng ngày 18/1, xe khách BKS 26F-001.34 do tài xế Nguyễn Đình Lực (SN 1981, trú tại tỉnh Hưng Yên) điều khiển theo hướng Hà Nội - Sơn La, đến Km130+500, Quốc lộ 6 (địa phận huyện Mai Châu) bất ngờ mất phanh rồi va chạm với 2 xe mô tô, khiến 4 người tử vong.

Cùng ngày, khoảng 3h45, tại Km 1543+900 quốc lộ 1A, đoạn qua tỉnh Ninh Thuận cũng xảy ra vụ TNGT giữa xe khách BKS 77B - 016.20 do anh Đặng Văn Bình (trú tỉnh Bình Định) điều khiển từ Khánh Hoà đi Ninh Thuận và xe container BKS 51D-105.02 kéo theo rơ moóc 51R-009.81 chạy cùng chiều phía trước. Cú đâm mạnh khiến 2 người tử vong và 3 người bị thương được đưa đi cấp cứu.

Các vụ TNGT trên đều xảy ra trong khoảng thời gian 0-6h sáng. Theo các chuyên gia, đây là thời điểm nghỉ ngơi theo nhịp sinh học của con người nên lái xe thường mệt mỏi và buồn ngủ.

“Bên cạnh đó, đây cũng là khoảng thời gian đường vắng cộng với suy nghĩ lực lượng chức năng ít kiểm soát, xử phạt dễ tạo tâm lý chủ quan cho tài xế chạy quá tốc độ, vượt ẩu”, chuyên gia giao thông, TS Phan Lê Bình nói và cho biết: Ban đêm mức độ chiếu sáng kém cũng ảnh hưởng hưởng đến tầm nhìn và khả năng xử lý tình huống của tài xế.

Đồng quan điểm, TS. Khương Kim Tạo, nguyên Phó chánh văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia cho rằng, nguyên nhân chính dẫn đến các vụ TNGT về đêm là do sự chủ quan và thiếu tỉnh táo của người điều khiển phương tiện.

TS Nguyễn Minh Hiếu, Trường Đại học GTVT cho biết thêm, đối với các lái xe thương mại (xe container, xe tải, xe khách hợp đồng), tài xế có thể đã làm việc căng thẳng nhưng vẫn tiếp tục chạy xe vào đêm khiến thể chất kiệt quệ.

Trong khi đó, Thượng tá Phạm Việt Công, Phó Chánh VP Uỷ ban ATGT Quốc gia nhìn nhận: Các vụ TNGT xảy ra vào ban đêm gần đây đa số liên quan đến xe khách hợp đồng, đi tuyến lạ trong khoảng thời gian từ quá nửa đêm đến rạng sáng, tâm lý chủ quan thường dẫn đến vi phạm tốc độ.

Ngoài ra, đối với vụ tai nạn ở Quảng Nam khiến 10 người chết, tài xế đi vào đường cấm có thể do đi vào ban đêm, khả năng nhận biết về tổ chức giao thông gặp khó khăn, là hành vi không cố tình.

Nhưng cũng không loại trừ khả năng cố tình đi vào với suy nghĩ chủ quan cho rằng mật độ phương tiện di chuyển ít có thể rút ngắn hành trình, tiết kiệm thời gian.

Ngăn chặn cách nào?

Các chuyên gia cho rằng, đã đến lúc cần siết chặt các quy định khi vận chuyển trong thời gian ban đêm, quy định rõ lái xe phải được nghỉ ngơi đầy đủ và quy định cụ thể người chịu trách nhiệm giám sát.

Hiện đã có quy định các phương tiện vận tải phải lắp đặt camera giám sát hành trình, camera giám sát người lái để doanh nghiệp chủ động theo dõi, quản lý. Đồng thời truyền dữ liệu về Cục Đường bộ VN.

Tuy nhiên, đến nay, chưa có công nghệ để khi tài xế có dấu hiệu lạ (ngủ gật, mệt mỏi, ốm đau bất ngờ) có thể đưa ra cảnh báo tức thời giúp doanh nghiệp kịp thời can thiệp.

Theo các chuyên gia, trên thực tế, việc khai thác triệt để nguồn dữ liệu này nhằm phục vụ mục đích đảm bảo an toàn khi lưu thông, nhất là mang tính dự báo, cảnh báo chưa được thực hiện đầy đủ.

TS. Nguyễn Hữu Đức, chuyên viên cao cấp JICA cho biết, với hàng triệu phương tiện thì không thể xử lý “núi dữ liệu” bằng sức người mà cần áp dụng công nghệ và chuyển đổi số chính là “chìa khóa”.

“Tuy nhiên, hiện nước ta vẫn đang gặp khó trong thu thập nguồn dữ liệu, các camera thuộc nhiều doanh nghiệp, cơ quan khác nhau chưa tập hợp thành một hệ thống dữ liệu lớn đồng bộ, do đó, cũng chưa tìm được giải pháp công nghệ phù hợp để ứng dụng” TS. Đức nói và cho rằng, trong tương lai, cần phát triển và áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để máy tính thực hiện tự động theo dõi, phát hiện vi phạm và đưa ra cảnh báo trên hệ thống quản lý.

Trước mắt, theo TS Hiếu, đối với hoạt động vận tải, các doanh nghiệp phải có giải pháp quản lý chi tiết hơn để có cơ sở thống kê thời gian làm việc và xử lý khi có tình trạng lái xe quá thời gian quy định.

“Ngoài ra, để hạn chế TNGT vào ban đêm, cần tăng cường hệ thống ánh sáng, cảnh báo trên đường nhằm hỗ trợ quá trình di chuyển, nhận biết đường của tài xế. Dù trong kế hoạch TTKS của lực lượng CSGT đã đưa lỗi vi phạm tốc độ và yêu cầu tăng cường TTKS vào khung giờ ban đêm thường xảy ra TNGT nhưng cần phải thực hiện quyết liệt hơn nữa để nâng cao ý thức chấp hành Luật GTĐB của người dân”, Thượng tá Phạm Việt Công nhấn mạnh.