Sự nguy hiểm của bệnh lupus ban đỏ hệ thống

Hiện nay, trường hợp bị lupus ban đỏ hệ thống không phải hiếm, tuy nhiên, không phải ai cũng biết được biến chứng nguy hiểm của bệnh đối với sức khoẻ con người. Phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh đã trao đổi cùng bác sĩ Đoàn Ngọc Thanh, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh để giúp bạn đọc hiểu rõ vấn đề này.

- Xin bác sĩ cho biết, bệnh lupus ban đỏ hệ thống ảnh hưởng thế nào đến sức khoẻ người mắc?

+ Có nhiều bệnh tự miễn, nhưng lupus ban đỏ hệ thống là một trong những bệnh tự miễn hay gặp nhất. Bình thường, trong cơ thể chúng ta có hệ miễn dịch chống lại sự xâm nhập của các tác nhân lạ như vi khuẩn, virus... nhưng trong các bệnh tự miễn nói chung và bệnh lupus ban đỏ hệ thống nói riêng, hệ miễn dịch của cơ thể mất khả năng phân biệt quen - lạ, nó nhận diện các tế bào của cơ thể là yếu tố lạ và tấn công bằng cách sinh ra các kháng thể chống lại hầu hết các cơ quan. Bệnh lupus ban đỏ hệ thống sẽ gây tổn thương nặng nề ở hầu hết các cơ quan của cơ thể.

Biểu hiện ở da: Thường là dát đỏ hình cánh bướm ở hai má, mặt, các dát này rất nhạy cảm với ánh nắng; có thể là dát xuất huyết ở bàn tay, bàn chân; các vết loét ở đầu ngón tay, ngón chân, loét miệng, hầu, họng, mũi, thường không đau; rụng tóc thưa hay rụng lan tỏa...

Ban điển hình của bệnh lupus ban đỏ hệ thống.

Khớp: Hơn 90% bệnh nhân có biểu hiện viêm khớp, đau khi cử động, đi lại; một số có biểu hiện bị cơ yếu.

Tại thận: Bệnh gây tổn thương thận ở nhiều mức độ khác nhau, nhưng thường tiến triển lâu thì tổn thương càng nặng và nguy hiểm.

Tại tim: Bệnh có thể gây viêm cơ tim, viêm ngoại tâm mạc, tràn dịch màng tim, viêm nội tâm mạc gây nên thương tổn van tim. Tình trạng kéo dài có thể gây suy tim mạn. Hoặc cũng có thể gây viêm cơ tim cấp, người bệnh đột ngột tử vong do trụy mạch.

Tại phổi: Triệu chứng hay gặp nhất là đau ngực do viêm màng phổi. Có thể có tràn dịch màng phổi.

Thần kinh, tinh thần: Có thể có rối loạn phương hướng, tri giác, trí nhớ. Đôi khi có đau đầu dữ dội, hoặc có động kinh, co giật, rối loạn tâm thần.

Hạch ngoại biên to, đặc biệt là giai đoạn bệnh nặng và ở trẻ em. Hạch to có thể phối hợp với gan, lách to.

Tại hệ tạo máu: Thiếu máu là biểu hiện rất hay gặp trong bệnh lupus ban đỏ hệ thống. Thiếu máu diễn tiến kéo dài cũng gây ảnh hưởng hoạt động các hệ cơ quan. Đồng thời, tình trạng xuất huyết lại làm nặng thêm vấn đề thiếu máu và nguy hiểm đến tính mạng nếu gây xuất huyết trong não, chèn ép não.

Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể gặp các biến chứng do điều trị thuốc ức chế miễn dịch. Hệ thống miễn dịch không còn đảm bảo chức năng vốn dĩ của nó, cơ thể dễ mắc các tác nhân lây nhiễm mà không thể chống cự lại được. Tình trạng nhiễm trùng diễn tiến nhanh, dẫn đến nhiễm khuẩn huyết, bệnh nhân dễ rơi vào sốc và tử vong.

- Vậy nguyên nhân gây bệnh này là gì, làm sao để nhận biết sớm bị bệnh, thưa bác sĩ?

+ Hiện nay chưa tìm ra nguyên nhân chính thức gây bệnh lupus ban đỏ, tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu thì có một số yếu tố gây bệnh như: Di truyền, môi trường (nhiễm khuẩn, tiếp xúc với hoá chất, ánh nắng mặt trời…) hoặc do nội tiết (bệnh gặp chủ yếu ở nữ giới trong độ tuổi sinh sản).

Bác sĩ Hà Thị Quế, Trưởng Khoa Da liễu và Phòng chống mù lòa tại cộng đồng (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh) kiểm tra các nốt ban trên da cho bệnh nhân.

Các triệu chứng của lupus ban đỏ hệ thống có thể xuất hiện đột ngột hoặc từ từ sau nhiều tháng, nhiều năm, thường gặp là: Gầy sút, mệt mỏi, rụng tóc, sốt nhẹ, viêm loét miệng, đau mỏi cơ, đau các khớp nhỏ, rối loạn kinh nguyệt (ở bệnh nhân nữ), xuất hiện các ban đỏ nổi bất thường trên da như đã nói ở phần trên. Các tổn thương này thường nhạy cảm với ánh nắng (bệnh nặng vào mùa hè).

Khi lupus ban đỏ hệ thống gây tổn thương ở các cơ quan nội tạng nào thì cũng có biểu hiện bệnh ở cơ quan nội tạng đó. Các triệu chứng của lupus ban đỏ hệ thống thường diễn biến thành những đợt cấp tính, xen kẽ là khoảng thời gian lui bệnh. Trong giai đoạn đầu của bệnh, các triệu chứng thường mơ hồ giống với nhiều bệnh lý khác, do đó, bệnh nhân cần đến các cơ sở y tế để được xét nghiệm, chẩn đoán nhằm phát hiện sớm bệnh.

- Khi bị bệnh lupus ban đỏ hệ thống, cần xử lý như thế nào, thưa bác sĩ?

Khi có triệu chứng của bệnh lupus ban đỏ hệ thống, cần đến ngay các bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bệnh cần được điều trị bằng thuốc, tuy nhiên việc uống thuốc gì, liều lượng ra sao cần tuân thủ nghiêm ngặt theo chỉ định của bác sĩ.

Cho đến nay chưa có phương pháp nào điều trị khỏi hoàn toàn bệnh lupus ban đỏ hệ thống. Vì vậy, vấn đề quan trọng là phải điều trị lâu dài để kéo dài thời gian ổn định bệnh. Bên cạnh đó, bệnh nhân phải tự chăm sóc và giữ gìn sức khoẻ bằng lối sống lành mạnh, tránh bị sang chấn tâm lý, chế độ ăn uống, làm việc và nghỉ ngơi hợp lý.

- Xin cám ơn bác sĩ!

Thu Nguyệt (thực hiện)