Khi chính quyền ông Biden thúc đẩy thỏa thuận ngừng bắn Israel - Hezbollah vào cuối nhiệm kỳ, họ có một đối tác bất ngờ: Tổng thống đắc cử Donald Trump.
Nhà Trắng cuối tháng trước công bố thỏa thuận ngừng bắn mà Mỹ môi giới đàm phán giữa Israel và nhóm vũ trang Hezbollah ở Lebanon. Tổng thống Biden xem đây là bước quan trọng để thúc đẩy nền hòa bình rộng lớn hơn ở Trung Đông, nơi đối mặt nguy cơ xung đột lan rộng sau cuộc tấn công của Hamas vào Israel ngày 7/10/2023.
Theo một quan chức cấp cao giấu tên của chính quyền Biden, nhóm an ninh quốc gia cấp cao của ông Trump đã được chính quyền Biden thông báo khi các cuộc đàm phán diễn ra và khi chốt được thỏa thuận. Quan chức này nhấn mạnh đội ngũ của ông Trump không trực tiếp tham gia vào các cuộc đàm phán, nhưng điều quan trọng là họ biết "chúng tôi đang đàm phán những gì và các cam kết là gì".
Đặc phái viên của ông Biden về Trung Đông Amos Hochstein xác nhận đã trao đổi với hạ nghị sĩ Florida Mike Waltz, người ông Trump chọn làm cố vấn an ninh quốc gia nhằm đảm bảo "chúng tôi có quá trình chuyển giao quyền lực liền mạch". Ông Waltz cũng có cuộc họp với Cố vấn An ninh Quốc gia của ông Biden Jake Sullivan.
Giới quan sát cho rằng sự phối hợp giữa chính quyền ông Biden và nhóm của ông Trump là ví dụ nổi bật về nỗ lực hợp tác trong giai đoạn chuyển giao quyền lực đôi khi nhiều bất ổn.
Alexander Ward, nhà phân tích củaWSJ, nhận xét đây là dấu hiệu hiếm hoi cho thấy đồng thuận của chính quyền mới với cách tiếp cận của Tổng thống Biden, khi nó có thể mang lại lợi ích chung.
"Với ông Biden, chiến thắng về chính sách đối ngoại sẽ định hình di sản trước khi rời nhiệm sở vào tháng 1. Còn với ông Trump, nó sẽ giúp ông bớt đi một cuộc khủng hoảng toàn cầu cần phải giải quyết", Ward viết.
Tổng thống Joe Biden (phải) và Tổng thống đắc cử Donald Trump trong cuộc gặp tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng, ngày 13/11. Ảnh: AFP
Nghị sĩ Waltz đã nhanh chóng ca ngợi công lao của ông Trump trong việc đạt được thỏa thuận. "Mọi người ngồi vào bàn đàm phán vì Tổng thống đắc cử Donald Trump. Chiến thắng vang dội của ông ấy đã gửi thông điệp rõ ràng đến phần còn lại của thế giới rằng sự hỗn loạn sẽ không được dung thứ", ông viết trên X.
Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, đồng minh của ông Trump, ca ngợi nỗ lực của chính quyền hiện tại nhưng vẫn nhắc đến ông Trump. "Tôi đánh giá cao công việc khó khăn của chính quyền Tổng thống Biden, cùng với sự ủng hộ từ Tổng thống Trump, để biến lệnh ngừng bắn thành hiện thực", Graham nói.
Giới chuyên gia đánh giá rõ ràng chính quyền ông Biden là những người đóng vai trò trọng yếu để môi giới thỏa thuận, nhưng ông Trump cũng có thể đã gây ảnh hưởng đến quyết định của Israel.
Ông Trump và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã điện đàm ít nhất ba lần kể từ sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Bộ trưởng phụ trách các vấn đề chiến lược của Israel Ron Dermer, cộng sự thân cận của Thủ tướng Netanyahu, đã đến dinh thự Mar-a-Lago ở bang Florida đầu tháng 11 để trình bày với ông Trump về cuộc đàm phán Israel - Hezbollah. Ông Trump đồng thuận về kế hoạch và nhất trí rằng thỏa thuận sẽ được thực hiện trước khi ông vào Nhà Trắng ngày 20/1/2015, theo quan chức Israel.
Một quan chức cấp cao trong chính quyền ông Biden cho biết nhóm của ông Trump nhất trí rằng hoàn tất lệnh ngừng bắn ở Lebanon là lựa chọn tốt cho cả Israel, Lebanon và Mỹ. "Điều quan trọng nhất là thực hiện thỏa thuận ngay bây giờ thay vì sau này, nhằm cứu được rất nhiều mạng người cho cả hai bên", quan chức này nói.
Michael C. Desch, chuyên gia từ Trung tâm An ninh Quốc tế Notre Dame, đánh giá Thủ tướng Netanyahu đã nhận ra rằng việc loại bỏ hoàn toàn Hezbollah là bất khả thi và quân đội Israel nên rút khỏi Lebanon khi tình hình còn thuận lợi.
Ông Netanyahu đang chịu sức ép phải đạt thỏa thuận về Gaza và nó có thể phải đi kèm nhiều nhượng bộ. Bằng cách đạt thỏa thuận với Hezbollah, ông Netanyahu sẽ giảm bớt được áp lực này, có thể là kéo dài thời gian cho đến khi chính quyền ông Trump nhậm chức sau hai tháng nữa.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu (giữa) thăm chiến trường ngày 19/4, tại Hành lang Netzarim chia đôi Dải Gaza ở phía nam Gaza City. Ảnh: AFP
Ông Biden và người kế nhiệm cũng nhất trí về nỗ lực giúp Israel khôi phục quan hệ với Trung Đông bằng cách môi giới đàm phán thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa nước này với Arab Saudi, đổi lại Washington sẽ đảm bảo an ninh cho Riyadh.
Nỗ lực bình thường hóa quan hệ này đã bắt đầu từ nhiệm kỳ đầu của ông Trump và được cho là mục tiêu đầy tham vọng để định hình khu vực, nâng cao vị thế cho Israel.
Nhà Trắng muốn chính quyền mới là "bên trong cuộc" và sau này sẽ tiếp tục nỗ lực thúc đẩy kế hoạch hòa bình Trung Đông. "Chúng tôi sẽ không làm điều gì nếu họ không biết rõ chúng tôi đang làm gì", một quan chức chính quyền ông Biden nói.
Ý kiến ()