Dân vận khéo trong công tác giải phóng mặt bằng - Bài 1: Từ xử lý ở những điểm "nóng"

Để tạo quỹ đất sạch thu hút nhà đầu tư, một trong những nhiệm vụ quan trọng là công tác giải phóng mặt bằng (GPMB). Đây vốn là công việc khó khăn, dễ nảy sinh những vấn đề phức tạp. Song bằng những cách làm hay, linh hoạt, đặc biệt là phát huy hiệu quả công tác dân vận, tỉnh Quảng Ninh đã kịp thời tháo gỡ nút thắt này.

Lãnh đạo TP Hạ Long tham quan mô hình dân vận khéo làm đường tại phường Giếng Đáy, TP Hạ Long.

Nhìn từ thành phố thủ phủ...

Ông Đào Đức Nghĩa, nguyên Chủ tịch Ủy ban MTTQ, Chủ tịch Hội CCB phường Bạch Đằng, TP Hạ Long - một điển hình toàn quốc trong công tác dân vận khéo cho chúng tôi biết về quá trình dân vận trong công tác GPMB ở địa phương.

Dự án cầu Bài Thơ vừa được đưa vào sử dụng cách đây không lâu. Tuy nhiên, quá trình GPMB khu Lò Vôi này cũng gặp không ít khó khăn. "Chủ trương của thành phố là GPMB toàn bộ khu vực, di dời 415 hộ dân với 925 nhân khẩu, tạo quỹ đất sạch để triển khai dự án, trong khi người dân nơi đây sống bằng nghề chài lưới, đời sống khó khăn, nhà cửa chật chội, dân trí hạn chế. Với người dân, không thể cứ đọc chủ trương là xong, vì thế chúng tôi đã thành lập tổ công tác, tập trung toàn bộ khối vận, MTTQ của phường họp bàn, phân công từng cán bộ đến các hộ gia đình để tuyên truyền cho người dân hiểu được chủ trương, quy trình GPMB, chế độ, chính sách đền bù. Nhằm tạo sự đồng thuận của người dân nơi đây, chúng tôi đã công khai, minh bạch chế độ, chính sách bồi thường cho nhân dân" - ông Nghĩa chia sẻ.

Nhờ sự tích cực, sâu sát, nghĩa tình của các cán bộ dân vận, người dân dần đồng thuận. Họ hiểu, thay vì ở chỗ cũ nát, chật chội như hiện tại, họ sẽ được tái định cư ở nơi rộng rãi hơn, không phải lo lắng mỗi khi bão gió về. Mặt khác, bộ mặt đô thị của thành phố cũng được đổi thay, phát triển.

Theo thống kê của Ban Dân vận TP Hạ Long, trong giai đoạn 2014-2018, thành phố thực hiện GPMB trên 200 dự án, ảnh hưởng tới hơn 16.000 đơn vị, hộ dân; thực hiện chi trả cho trên 8.200 hộ dân với tổng giá trị hơn 2.400 tỷ đồng. Các dự án triển khai mặc dù hầu hết đều có diện tích thu hồi lớn và ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của nhiều tổ chức, cá nhân, nhưng đều được thực hiện thuận lợi.

Ông Đào Đức Nghĩa, nguyên Chủ tịch Ủy ban MTTQ, Chủ tịch Hội CCB phường Bạch Đằng, TP Hạ Long trao đổi với các cán bộ của phường về công tác dân vận.

Ông Đào Ngọc Bảo, Phó Trưởng Ban Dân vận Thành ủy Hạ Long cho biết: Đối với những dự án trên địa bàn, các phường đã thành lập tổ công tác GPMB, trong đó có sự tham gia trực tiếp của đồng chí Bí thư Đảng ủy, lãnh đạo HĐND, UBND phường và mời cán bộ, công chức các phòng, ban chuyên môn có liên quan của thành phố tham gia. Đặc biệt, đối với những dự án lớn, ảnh hưởng đến nhiều hộ dân, lãnh đạo thành phố đã trực tiếp gặp gỡ đối thoại, lắng nghe tâm tư để giải quyết thấu đáo, đảm bảo quyền lợi, góp phần tạo lòng tin cho người dân đối với chính quyền. Đội ngũ làm công tác dân vận của thành phố cũng quan tâm và chú trọng vận động, thuyết phục, kêu gọi sự tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong gia đình thuộc diện GPMB, phải di dời, nhằm tạo niềm tin cho quần chúng nhân dân noi theo... Từ đó, nhiều công trình trọng điểm trên địa bàn đã được triển khai, hoàn thành, góp phần tạo diện mạo đô thị ngày càng khang trang, xanh - sạch - đẹp, cơ bản đồng bộ, hiện đại, văn minh.

...đến dự án KKT Vân Đồn

Cách đây 5 năm, việc triển khai các dự án trong KKT Vân Đồn và Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn có vai trò hết sức quan trọng, tạo động lực phát triển KT-XH của cả tỉnh. Dự án phải di dời 474 ngôi mộ, 277 hộ gia đình với 284,6ha đất, đây là thách thức lớn đối với huyện Vân Đồn và tỉnh Quảng Ninh trong công tác GPMB, bởi với một khối lượng công việc khổng lồ như thế, nhưng phải thực hiện trong thời gian rất gấp với chưa đầy ba tháng. Từ phát động của Bí thư Tỉnh uỷ Phạm Minh Chính (nay là Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương), ngày 9/1/2015, UBND tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo Chiến dịch Quang Trung - mở đầu cho những quyết tâm đột phá, biến ý chí thành hiện thực.

Chi bộ thôn Tràng Hương, xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn họp bàn công tác vận động, tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân trong việc chấp hành chủ trương về GPMB các dự án trên địa bàn xã.

Nổi bật nhất trong Chiến dịch Quang Trung chính là việc di dời 474 ngôi mộ ở xã Đoàn Kết vào trước Tết Nguyên đán đúng 1 tháng. GPMB nhà ở của người đã mất mang yếu tố tâm linh, nên thường rất khó khăn. Song với cách làm riêng, tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện GPMB nơi đây chỉ trong vòng 1 tháng.

Ông Châu Quốc Tuấn, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Hạ Long (khi đó là Phó Chánh Văn phòng Huyện ủy Vân Đồn) tâm sự: Được Bí thư Huyện ủy giao nhiệm vụ phụ trách di dời, san gạt đầu tư hạ tầng, bố trí cho gần 500 ngôi mộ khi Tết Nguyên đán đã cận kề, tôi thật sự lo lắng vì thời gian quá gấp. Do vậy, ngay khi nhận đất ở thôn Tràng Hương, xã Đoàn Kết, tôi đã lập tức bố trí bốc xúc, san gạt, sử dụng định vị trên google để chia lô, bố trí diện tích đất cho 600 mộ và 100 lăng.

Biết trước phản ứng của người dân sẽ không đồng tình, ông Tuấn đã phối hợp cùng các cơ quan chức năng, Ủy ban MTTQ và các đoàn thể huyện họp dân để thông báo chủ trương di dời các ngôi mộ. Đồng thời, cán bộ của huyện đã vận động một số gia đình gương mẫu đăng ký trước. Nhờ vậy, người dân đã đồng loạt đăng ký nhận bố trí đất mộ tái định cư chỉ ngay trong ngày hôm đó. Người dân nhận đất đến đâu, huyện tổ chức xây dựng, di dời đến đó.

Ông Tuấn cũng đề xuất với Bí thư Huyện ủy đề nghị các lực lượng hỗ trợ nhân dân vận chuyển vật liệu di dời 474 phần mộ về nghĩa trang Tràng Hương. Để người dân an tâm, Ủy ban MTTQ tỉnh đã phối hợp với Ban Trị sự Phật giáo tỉnh tổ chức hoạt động tâm linh cho các gia đình có phần mộ phải di chuyển, tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân.

Nhờ làm tốt công tác GPMB, dự án Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn được xây dựng và đưa vào sử dụng đảm bảo tiến độ.

Với cách làm này, chỉ sau 2 tháng triển khai, diện tích đất GPMB phục vụ các dự án cơ bản đã được kiểm đếm xong, cơ quan chức năng không phải cưỡng chế trường hợp nào. Nhiều hộ dân đã chủ động tìm nơi ở mới, bàn giao đất trước thời hạn, các công trình phục vụ dự án được đẩy nhanh tiến độ.

Theo ông Vũ Ngọc Tuấn, Phó trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy, để thực hiện thành công Chiến dịch Quang Trung, Ban chỉ đạo đã thành lập 3 tổ công tác, trong đó có Tổ công tác tuyên truyền, vận động do lãnh đạo Ban Dân vận Tỉnh ủy làm Tổ trưởng, đã xác định phương châm: Sử dụng đa dạng các hình thức tuyên truyền, vận động; thường xuyên nắm tình hình và tham mưu, đề xuất giải quyết công việc tại chỗ; mỗi đội công tác của tỉnh cử một đồng chí nằm vùng tại cơ sở, phấn đấu hoàn thành đúng thời gian, tiến độ, bàn giao mặt bằng cho các nhà thầu triển khai dự án.

Trong quá trình GPMB, các đồng chí lãnh đạo tỉnh thường xuyên kiểm tra, đối thoại, tạo niềm tin lớn trong nhân dân, thúc đẩy chiến dịch sớm thành công... Nhờ đó, đã hoàn thành công tác di dời 474 ngôi mộ, thực hiện bàn giao mặt bằng cả hai dự án đảm bảo tiến độ; 100% hộ dân hợp tác hỗ trợ cán bộ thực hiện công tác kiểm đếm đất và tài sản trên đất.

Nhìn từ kinh nghiệm của hai địa phương luôn nóng trong công tác GPMB là TP Hạ Long và huyện Vân Đồn những năm qua cho thấy, dù khó khăn đến đâu, nhưng nếu có cách làm linh hoạt, khéo léo, sẽ tháo gỡ được nút thắt, tạo được sự đồng thuận, xây dựng niềm tin của người dân đối với chính quyền.

Thanh Hằng - Thu Trang

Bài 2: Từ thực tiễn đến chủ trương đúng đắn