Tăng cường quản lý hoạt động công chứng

Hoạt động công chứng tại Quảng Ninh thời gian qua đã từng bước phát triển theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, phục vụ kịp thời nhu cầu công chứng của người dân, tổ chức, doanh nghiệp.  

Trong những năm qua, Sở Tư pháp đã tích cực tham mưu UBND tỉnh thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước về công chứng tại địa phương. Tích cực tham mưu tổ chức tuyên truyền, phổ biến, thi hành các văn bản pháp luật, chính sách về công chứng và hoạt động hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh, đảm bảo thống nhất, hiệu quả, đưa các quy phạm pháp luật về công chứng đi vào thực tiễn cuộc sống. Theo đó, Sở tham mưu UBND tỉnh ban hành văn bản theo thẩm quyền để thực hiện các biện pháp quản lý nhà nước về công chứng được Luật Công chứng giao. Hàng năm đều phối hợp với Hội Công chứng viên tỉnh tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ cho công chứng viên. Từ năm 2017 đến nay, đã phối hợp tổ chức 06 lớp bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ công chứng cho 925 lượt người là công chứng viên và nhân viên nghiệp vụ tại các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh. Tăng cường tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức của các cơ quan, tổ chức và người dân đối với hoạt động công chứng; thực hiện thanh tra, kiểm tra đối với các tổ chức hành nghề công chứng, kiểm tra đột xuất đối với các tổ chức hành nghề công chứng có dấu hiệu vi phạm...

Trên địa bàn tỉnh hiện có 29 tổ chức hành nghề công chứng (02 Phòng Công chứng và 27 Văn phòng công chứng) với 66 công chứng viên. So với thời điểm trước năm 2015 (thời điểm Luật Công chứng năm 2014 có hiệu lực) số tổ chức hành nghề công chứng đã tăng lên 14 tổ chức, số công chứng viên tăng lên 29 người. Đội ngũ công chứng viên tại các tổ chức hành nghề công chứng phát triển đáng kể về số lượng, trình độ chuyên môn nghiệp vụ cơ bản đáp ứng yêu cầu công việc, phục vụ kịp thời nhu cầu công chứng ngày càng cao của người dân, tổ chức, doanh nghiệp.

Trước chủ trương xã hội hoá của Nhà nước, các Phòng công chứng và Văn phòng công chứng đã có sự đổi mới, xây dựng được phong cách làm việc chuyên nghiệp, hiện đại, hiệu quả. Người dân có nhiều lựa chọn tổ chức hành nghề công chứng để thực hiện việc chứng nhận hợp đồng giao dịch, làm giảm áp lực lên bộ máy nhà nước. Điều này cũng tạo ra  sự cạnh tranh giữa các tổ chức hành nghề công chứng trong việc thực hiện chức năng của mình, đồng thời thể hiện quyết tâm cải cách hành chính lĩnh vực công chứng theo hướng gọn nhẹ, tạo thuận lợi cho người dân khi đi công chứng và sẵn sàng đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế ngày càng phát triển.

Trong 03 năm (2020-2022) các tổ chức hành nghề công chứng tại tỉnh đã thực hiện 354.273 việc công chứng; chứng thực 1.164.740 bản sao, 59.004 các việc chứng thực khác; tổng số phí công chứng trên 211 tỷ đồng, tổng số phí chứng thực trên 822 triệu đồng; nộp ngân sách/thuế hơn 22 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo đánh giá của cơ quan chức năng, trong hoạt động công chứng, công tác quản lý nhà nước vẫn còn khó khăn, hạn chế. Hiện nay, các tổ chức hành nghề công chứng chủ yếu tập trung tại các đô thị, địa bàn đông dân cư, kinh tế-xã hội phát triển, trong khi một số địa bàn cấp huyện chưa phát triển được tổ chức hành nghề công chứng (Đầm Hà, Bình Liêu, Ba Chẽ). Việc chậm xây dựng cơ sở dữ liệu công chứng tại tỉnh dẫn đến thiếu biện pháp hiệu quả để kịp thời thông tin về nguồn gốc tài sản, tình trạng giao dịch của tài sản và các thông tin về biện pháp ngăn chặn được áp dụng đối với tài sản có liên quan đến hợp đồng, giao dịch đã được công chứng. Việc kiểm tra, xử lý vi phạm đối với cá nhân, tổ chức hành nghề công chứng thực hiện công chứng, chứng thực ngoài trụ sở trái pháp luật đã có những kết quả nhất định, cơ bản giảm thiểu được tình trạng vi phạm, tuy nhiên vẫn còn hiện tượng một số cá nhân, tổ chức vì lợi nhuận nên chấp hành không nghiêm các quy định pháp luật, thực hiện hành vi vi phạm tinh vi, kín kẽ hơn...

Trong 3 năm (2020 - 2022), Sở Tư pháp đã tiến hành thanh, kiểm tra 48 lượt đối với các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh. Qua công tác thanh, kiểm tra đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 11 trường hợp (07 tổ chức và 04 công chứng viên) với số tiền xử phạt là 72,5 triệu đồng.

Để khắc phục tình trạng trên, tạo sự chuyển biến tích cực hơn nữa về tổ chức và hoạt động công chứng, phòng ngừa các rủi ro trong hoạt động công chứng, đảm bảo an toàn pháp lý cho các hợp đồng, giao dịch, mới đây, tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo, yêu cầu các sở, ngành liên quan, các địa phương, Hội Công chứng viên tỉnh nghiêm túc triển khai thực hiện nhiệm vụ liên quan đến công tác quản lý nhà nước về hoạt động công chứng. Tỉnh cũng yêu cầu trong quý II/2023, Sở Tư pháp chủ trì, phối hợp với các đơn vị hoàn thành Đề án tăng cường quản lý nhà nước đối với tổ chức hoạt động công chứng tại địa phương. Ngoài ra, tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến rộng rãi pháp luật về công chứng nhằm nâng cao ý thức của cá nhân, tổ chức đối với hoạt động công chứng; chấn chỉnh tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, trái quy định cho người yêu cầu công chứng; đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở dữ liệu công chứng tỉnh Quảng Ninh...