Tăng khả năng thích ứng khi tái hòa nhập cộng đồng, hạn chế nguy cơ tái phạm tội

Tiếp tục chương trình làm việc, ngày 3/6, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về các dự án: Luật Dầu khí (sửa đổi) và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Tần số vô tuyến điện. Trong ngày làm việc, Quốc hội đã thảo luận tại tổ về nội dung của hai dự án Luật này.

Cải thiện mức độ hấp dẫn của môi trường đầu tư trong lĩnh vực dầu khí

Trình bày Tờ trình dự án Luật Dầu khí (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết: Việc xây dựng Luật sửa đổi là cần thiết, nhằm tăng cường hiệu quả, hiệu lực trong quản lý nhà nước, loại bỏ rào cản, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho nhà đầu tư, góp phần cải thiện mức độ hấp dẫn của môi trường đầu tư trong lĩnh vực dầu khí.

Theo Bộ trưởng, Luật Dầu khí hiện hành có bố cục gồm phần giới thiệu và 9 chương, 51 điều. Qua các lần sửa đổi bổ sung năm 2000, 2008 và 2018 đã bổ sung thêm các điều 2a, 25a và bãi bỏ các điều 33, 34, 35, 36, 37, 39 và bãi bỏ từ "quy hoạch" tại khoản 2 Điều 38. Dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi) được bố cục gồm 11 chương, 64 điều. Luật kế thừa các điều khoản cơ bản của Luật Dầu khí hiện hành, bảo đảm tính ổn định, liên tục của các hợp đồng dầu khí, Hiệp định đã ký kết đang có hiệu lực. Luật bảo đảm tính tương thích, đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành (không mẫu thuẫn, chồng chéo với các luật khác), các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên và thông lệ công nghiệp dầu khí quốc tế. Báo cáo rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến dự án Luật kèm theo.

"Nội dung của dự thảo Luật sẽ giải quyết 6 nhóm chính sách chính đã được Bộ Công Thương báo cáo Chính phủ và được Chính phủ trình Quốc hội thông qua", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu rõ.

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Dầu khí (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết: Nội dung dự thảo Luật phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013; tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên. Hồ sơ dự án Luật cơ bản bảo đảm quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Để bảo đảm hiệu lực thi hành của Luật sau khi được ban hành, đề nghị rà soát, hoàn thiện đồng bộ dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật và dự kiến danh mục các văn bản hướng dẫn khác cần ban hành - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu rõ.

Thảo luận tại tổ nội dung này, các đại biểu Quốc hội nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật Dầu khí (sửa đổi) và cho rằng nội dung dự thảo Luật phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013; tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên.

Theo đại biểu Lê Thanh Phong (Thành phố Hồ Chí Minh), nội dung cơ bản và tinh thần của Luật Dầu khí cần xác định rõ mục đích là nhằm thu hút sự khai thác, thăm dò tiềm năng dầu khí trên các thềm lục địa của lãnh thổ Việt Nam đồng thời giữ gìn biển đảo, hải đảo, vùng lãnh hải của Việt Nam. Đó là mục tiêu chính để ban hành Luật này.

Góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng hạ tầng số

Trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Tần số vô tuyến điện, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, dự thảo Luật bảo đảm tính thống nhất với các Luật và Điều ước quốc tế có liên quan, trong đó bổ sung 3 điều, sửa đổi 15 điều, bổ sung, thay thế, bãi bỏ một số cụm từ tại một số điều để bảo đảm tính thống nhất trong toàn bộ dự thảo.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định trường hợp có tình huống ảnh hưởng trực tiếp đến chủ quyền, an ninh quốc gia Bộ Quốc phòng, Bộ Công an được phép quyết định việc sử dụng thiết bị vô tuyến điện và việc sử dụng tần số vô tuyến điện ngoài các tần số vô tuyến điện đã được phân bổ cho mục đích quốc phòng, an ninh; các tổ chức, cá nhân khác phải dừng sử dụng nếu có khả năng gây nhiễu có hại cho các trang bị, khí tài phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh- Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nêu rõ.

Tán thành với sự cần thiết ban hành và phạm vi sửa đổi, bổ sung của dự án Luật, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội nhấn mạnh tần số vô tuyến điện là tài sản quốc gia, Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện pháp luật làm cơ sở cho việc quản lý, sử dụng, khai thác hiệu quả, bảo vệ tài nguyên tần số, quỹ đạo vệ tinh trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế của đất nước. Việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tần số vô tuyến điện lần này nhằm góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng hạ tầng số, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế số, xã hội số; đồng thời, bảo đảm thống nhất, đồng bộ với pháp luật hiện hành, khắc phục những bất cập, khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện.

Thảo luận tại tổ, các đại biểu tán thành với sự cần thiết ban hành và phạm vi sửa đổi, bổ sung của dự án Luật; đồng thời nhấn mạnh, tần số vô tuyến điện là tài sản quốc gia, Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện pháp luật làm cơ sở cho việc quản lý, sử dụng, khai thác hiệu quả, bảo vệ tài nguyên tần số, quỹ đạo vệ tinh trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế của đất nước.

Việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tần số vô tuyến điện lần này nhằm góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng hạ tầng số, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế số, xã hội số; đồng thời, bảo đảm thống nhất, đồng bộ với pháp luật hiện hành, khắc phục những bất cập, khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện.

Vấn đề phương thức cấp giấy phép sử dụng tần số vô tuyến điện (sửa đổi, bổ sung Điều 18 Luật Tần số vô tuyến điện) là nội dung được nhiều đại biểu quan tâm, cho ý kiến tại phiên thảo luận tổ. Đa số ý kiến tán thành với việc dự thảo Luật đã kế thừa, sửa đổi, bổ sung quy định về 3 phương thức cấp giấy phép gồm: cấp trực tiếp, đấu giá, thi tuyển của Luật hiện hành.

Tuy nhiên, các đại biểu đề nghị quy định rõ ràng, cụ thể hơn các tiêu chí, điều kiện cấp giấy phép sử dụng tần số vô tuyến điện theo từng phương thức cấp phép, đặc biệt là phương thức cấp giấy phép trực tiếp.

Tăng khả năng thích ứng khi tái hòa nhập cộng đồng, hạn chế nguy cơ tái phạm tội

Trong ngày làm việc, Quốc hội đã nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết về thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam và thảo luận nội dung này tại hội trường.

Trình bày Tờ trình về dự thảo Nghị quyết về thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam, Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết: Thời gian qua, công tác tổ chức lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân còn gặp không ít khó khăn, vướng mắc. Tình hình tội phạm diễn biến phức tạp, số người bị kết án phạt tù tăng tạo áp lực lớn đối với công tác quản lý giam giữ và giáo dục cải tạo, việc tổ chức lao động cho phạm nhân vốn đang gặp nhiều khó khăn, lại càng khó khăn hơn. Trong khi đó, hầu hết các trại giam đóng quân trên địa bàn kinh tế - xã hội khó khăn, nhất là các trại giam khu vực miền Bắc và miền Trung có diện tích nhỏ, phân tán, đất đai cằn cỗi, khí hậu khắc nghiệt, rất khó khăn trong việc tổ chức lao động, dạy nghề cho phạm nhân trong trại giam.

"Vấn đề đặt ra là cần phải hợp tác với các tổ chức, cá nhân để mở rộng ngành nghề liên quan đến công nghệ, máy móc,… tạo cơ hội cho phạm nhân lao động, học nghề, tìm kiếm việc làm phù hợp sau khi chấp hành xong án phạt tù", Bộ trưởng Tô Lâm nhấn mạnh.

Nêu những khó khăn trong thực tiễn công tác tổ chức lao động, hướng nghiệp, dạy nghề và giáo dục, cải tạo phạm nhân trong tình hình hiện nay, những quy định của pháp luật về vấn đề này, theo Bộ trưởng Tô Lâm, công tác này đòi hỏi phải có cơ chế mới, tạo điều kiện thuận lợi thu hút các tổ chức, cá nhân hợp tác với trại giam thực hiện.

"Từ những lý do nêu trên, Chính phủ nhận thấy việc đề xuất Quốc hội ban hành Nghị quyết thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam là rất cần thiết"- Bộ trưởng Tô Lâm khẳng định và nhấn mạnh tính tương thích của dự thảo Nghị quyết với các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên.

Theo Bộ trưởng Tô Lâm, dự thảo Nghị quyết gồm 3 điều: Thực hiện thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam thuộc Bộ Công an; Hiệu lực thi hành; Tổ chức thực hiện.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu rõ, việc ban hành Nghị quyết này ngoài việc tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc và nâng cao hiệu quả công tác giáo dục cải tạo phạm nhân, tạo điều kiện để phạm nhân được lao động, hướng nghiệp, học nghề phù hợp, tăng khả năng thích ứng khi tái hòa nhập cộng đồng, hạn chế nguy cơ tái phạm tội, đồng thời, tạo cơ chế thu hút, huy động nguồn lực xã hội tham gia công tác thi hành án hình sự theo định hướng cải cách tư pháp. Mô hình này còn góp phần bảo đảm sử dụng đúng mục đích đất quốc phòng - an ninh, hạn chế việc phải bổ sung đất đai cho các trại giam để tập trung quỹ đất cho phát triển kinh tế - xã hội.

"Kết quả thí điểm sẽ tạo cơ sở thực tiễn cho việc tiếp tục hoàn thiện pháp luật về hình sự, thi hành án hình sự", Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nhấn mạnh.

Thảo luận nội dung này, các ý kiến cho rằng, việc ban hành Nghị quyết sẽ góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và nâng cao hiệu quả công tác giáo dục phạm nhân, tạo điều kiện để phạm nhân được lao động, hướng nghiệp, học nghề phù hợp, tăng khả năng thích ứng khi tái hòa nhập cộng đồng, hạn chế nguy cơ tái phạm tội; đồng thời tạo cơ chế thu hút, huy động nguồn lực xã hội tham gia công tác thi hành án hình sự theo định hướng cải cách tư pháp.

Nhất trí việc cho phép thực hiện thí điểm mô hình trong thời hạn 5 năm, đại biểu Nguyễn Phương Thủy (Hà Nội) nêu rõ: Số lượng trại giam được thực hiện không quá 1 phần 3 tổng số trại giam thuộc Bộ Công an là phù hợp. Song để có khả năng tổng kết, đánh giá một cách toàn diện, khách quan, tính phù hợp quy định pháp luật và hiệu quả của mô hình thì việc lựa chọn danh sách các trại giam được áp dụng thí điểm có ý nghĩa hết sức quan trọng.

Phải vừa mang tính đại diện vùng, miền, địa bàn, vừa phản ánh được tính chất, đặc điểm về quy mô, số lượng phạm nhân được giao quản lý chứ không phải là lựa chọn những nơi có điều kiện thuận lợi gần các khu vực có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển sẽ thu hút các tổ chức, cá nhân tham gia hợp tác- đại biểu Nguyễn Phương Thủy nêu.

Cho rằng cần cân nhắc, thận trọng khi tổ chức lao động cho phạm nhân ngoài trại giam, đại biểu Đinh Ngọc Quý (Gia Lai) tranh luận: Việt Nam hiện nay tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, trong đó có các quy định về lao động cưỡng bức dẫn chiếu đến của Công ước của Tổ chức Lao động thế giới (ILO).

Các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới yêu cầu tất cả các nước tham gia phải thông qua và duy trì các quyền được nêu trong Tuyên bố năm 1998 của ILO. Các quyền này được quy định trong 8 Công ước cơ bản của ILO với nền tảng: Tự do liên kết và công nhận hiệu quả của thương lượng; loại bỏ tất cả các hình thức lao động cưỡng bức hoặc bắt buộc; xóa bỏ lao động trẻ em; xóa bỏ phân biệt đối xử trong việc làm nghề nghiệp. Mặc dù Việt Nam chưa phê chuẩn hết tất cả các Công ước của ILO, tuy nhiên, với tư cách là thành viên, đối với các 8 Công ước cơ bản, các nước thành viên phải có nghĩa vụ tuân thủ và thực hiện.

Chính vì thế, quan điểm thận trọng với việc tổ chức lao động ngoài trại giam đối với phạm nhân nên được cân nhắc - Đại biểu Đinh Ngọc Quý nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, các đại biểu Quốc hội tập trung cho ý kiến về những nội dung sau: phạm vi, đối tượng điều chỉnh của Nghị quyết; các nguyên tắc thực hiện thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam; quy định phạm nhân không được đưa ra khu lao động, hướng nghiệp, dạy nghề ngoài trại giam; thời gian thực hiện thí điểm; cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn, sự tương thích giữa nội dung Nghị quyết với các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên; mục đích, quan điểm xây dựng Nghị quyết; nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của các chủ thể, đặc biệt là trách nhiệm và nghĩa vụ của doanh nghiệp, nhà đầu tư hợp tác với trại giam.

Ngoài ra, có ý kiến đại biểu đề nghị Chính phủ đánh giá, bổ sung hiệu quả việc tổ chức lao động dạy nghề, hướng nghiệp ngoài trại giam thời gian qua; bổ sung, đánh giá cụ thể hơn việc vận dụng Nghị quyết 132 trong tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về đất quốc phòng, an ninh thuộc phạm vi quản lý trại giam của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng. Về quy định các trường hợp phạm nhân không được đưa ra khu lao động, hướng nghiệp, dạy nghề ngoài trại giam, các đại biểu đề nghị giao Chính phủ quy định chi tiết đối tượng, trình tự, thủ tục; cân nhắc đối tượng dưới 18 tuổi, phụ nữ có thai, cho con bú, những người tổ chức trong vụ án đồng phạm.