Thi đua “90 ngày đêm nước rút” hoàn thành số thu xuất, nhập khẩu

Năm 2021, Cục Hải quan tỉnh được Bộ Tài chính giao dự toán thu ngân sách 12.000 tỷ đồng, UBND tỉnh giao 11.000 tỷ đồng. Trong 5 năm trở lại đây, chưa năm nào công tác thu ngân sách nhà nước (NSNN) của Hải quan Quảng Ninh lại đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức như năm nay, đến hết quý III, các khoản thu từ hoạt động xuất, nhập khẩu (XNK) đạt thấp so với kịch bản và cùng kỳ năm 2020. 

Gỡ khó cho số thu XNK

Những ngày đầu năm 2021, hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, du lịch… tiếp tục bị ngừng trệ do ảnh hưởng của làn sóng Covid-19 lần thứ 3 và 4. Điều này đã gây tác động trực tiếp đến hoạt động XNK trên địa bàn tỉnh, dẫn đến hụt thu lớn ở các nhóm hàng chủ yếu đóng góp vào số thu NSNN. Trong đó phải kể đến số thu từ mặt hàng than nhập khẩu. Do lượng than tồn nhiều, trong khi sản xuất trong nước tăng mạnh, nhưng nhu cầu sử dụng than để sản xuất điện không tăng, dẫn đến Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) và Tổng Công ty Đông Bắc không nhập khẩu than trong 9 tháng năm 2021; trong khi cùng kỳ năm trước, 2 đơn vị này nhập khẩu gần 11 triệu tấn than, số thuế nộp ngân sách gần 2.200 tỷ đồng. Việc không nhập khẩu than đồng nghĩa với việc Cục Hải quan tỉnh bị hụt thu khoảng 3.000 tỷ đồng từ mặt hàng này theo kế hoạch đặt ra của năm 2021.

Xăng dầu là mặt hàng thứ 2 có số thu lớn đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng do lượng xăng dầu tiêu dùng trong nước giảm mạnh. Các Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn và Dung Quất có khả năng đáp ứng gần đủ nhu cầu tiêu dùng, nên Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam giảm nhập khẩu để tập trung tiêu thụ nguồn sản xuất trong nước theo chỉ đạo của Chính phủ. Cụ thể, lượng xăng dầu nhập khẩu giảm 35% về lượng theo kế hoạch (giảm trên 356.000 tấn) và giảm 35% về số thu (giảm 835 tỷ đồng).

Bên cạnh những nhóm hàng chính bị hụt thu, phần lớn những mặt hàng nhập khẩu khác cũng bị ảnh hưởng do cước phí vận tải trong năm nay đã tăng từ 3-4 lần. Hoạt động giao nhận, vận chuyển gặp khó khăn, cước phí vận tải tăng, dẫn đến nhiều doanh nghiệp phải chuyển hướng sử dụng nguyên liệu sản xuất trong nước để thay thế hàng nhập khẩu (nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi, nguyên liệu sản xuất dầu thực vật, sắt thép phế liệu, thạch cao…).

Những nguyên nhân trên dẫn đến tình trạng dù tờ khai và kim ngạch có sự tăng trưởng so với cùng kỳ, nhưng số thu XNK toàn tỉnh đến hết quý III vẫn chưa đạt kế hoạch. Cụ thể, trong 3 quý đầu năm 2021, Cục Hải quan Quảng Ninh thu hút 754 doanh nghiệp tham gia làm thủ tục hải quan qua địa bàn với gần 60.000 tờ khai, kim ngạch XNK đạt 8,5 tỷ USD (tăng 33% về tờ khai, tăng 26% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2020); số thu ngân sách từ XNK đạt gần 6.700 tỷ đồng (đạt 55% chỉ tiêu Bộ Tài chính giao, đạt 51% chỉ tiêu điều hành thu UBND tỉnh giao). Nếu tình hình thu XNK không có bứt phá vào những tháng cuối năm, thì khả năng hụt thu là rất lớn.

Từ đầu năm tới nay, Cục Hải quan tỉnh đã tổ chức nhiều cuộc họp với các doanh nghiệp lớn, từ doanh nghiệp khối cảng biển đến doanh nghiệp khối FDI, doanh nghiệp trong các KCN… để cùng tìm ra những giải pháp, hướng đi mới trong công tác thu ngân sách. Trên tinh thần thẳng thắn, xây dựng, các cuộc gặp gỡ đã tập trung trao đổi các thông tin về khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp trong hoạt động XNK, các “rào cản” ảnh hưởng lưu lượng hàng hóa qua các chi cục hải quan, các hạn chế trong dịch vụ giao nhận - vận tải, kinh doanh logistics. Từ những cuộc gặp gỡ trực tiếp với các doanh nghiệp, Cục Hải quan tỉnh đã nhận thấy cần nhanh chóng khôi phục trở lại một hãng tàu chuyên tuyến container quốc tế và đưa việc nhập khẩu xe tải, xe sơ mi rơ mooc từ các cửa khẩu đường bộ khác về Quảng Ninh.

Tháng 4/2021, Cục Hải quan tỉnh đã tổ chức hội nghị kết nối giữa các doanh nghiệp XNK, doanh nghiệp kinh doanh cảng và các đại lý, hãng tàu. Ngay sau hội nghị, Hải quan Hòn Gai (đơn vị phụ trách quản lý Cảng Cái Lân) tiếp tục phối hợp với các ngành liên quan để xúc tiến các hoạt động kết nối hãng tàu với các tập đoàn, doanh nghiệp lớn trên địa bàn và đề xuất với tỉnh những cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ hãng tàu mở tuyến. Sau thời gian nghiên cứu thị trường cũng như sự hỗ trợ tạo điều kiện của tỉnh, tháng 9/2021 hãng tàu MAERSK LINE (Đan Mạch) đã quyết định đưa 2 chuyến tàu container vào Cảng Cái Lân để khai thác thử nghiệm trong tháng 9/2021. Trong tháng 10 vừa qua, hãng tàu này đã đưa tiếp thêm 2 chuyến tàu container khác cập Cảng.

Đại diện hãng tàu MAERSK LINE tại Việt Nam cho biết: Công tác kiểm soát dịch Covid-19 và các thủ tục thông quan hàng hoá tại Quảng Ninh được triển khai rất tốt. Cảng Cái Lân vừa lọt top 50 cảng biển hoạt động hiệu quả nhất thế giới. Đây là những điểm cộng để hãng tàu lựa chọn, triển khai thí điểm làm hàng container. Chúng tôi đang xem xét để đưa ra quyết định về việc xây dựng chuyên tuyến quốc tế kết nối với các thị trường lớn trên thế giới, đặc biệt là châu Âu, Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN tại Cảng Cái Lân. Thời gian tới, với việc kết nối thành công hãng tàu lớn nhất thế giới cả về quy mô đội tàu và năng lực vận chuyển hàng hoá, đây được cho là động lực quan trọng thúc đẩy hoạt động XNK của tỉnh và mang lại nguồn thu ngân sách bền vững từ hoạt động XNK.

Đối với dư địa từ hoạt động nhập khẩu máy móc, thiết bị mỏ, rơ mooc, ô tô tải, Cục Hải quan tỉnh tiếp tục cung cấp thông tin, tham mưu các chính sách với UBND tỉnh để có giải pháp thúc đẩy phát triển thương mại bền vững Việt Nam - Trung Quốc. Trong đó, đơn vị tập trung rà soát, đề xuất cơ quan chức năng cắt giảm thủ tục đối với mặt hàng kiểm tra chuyên ngành, nhằm tạo thuận lợi trong thông quan hàng hóa cho doanh nghiệp. Đồng thời, làm việc với các doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi, hãng tàu tìm giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp về chi phí bốc xếp hàng hóa trong bối cảnh chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19. Từ sự chủ động, nhiệt tình bám sát doanh nghiệp, hiện có 5 doanh nghiệp tiềm năng nhận lời sẽ đàm phán với đối tác phía Trung Quốc để đưa hàng hoá về Cửa khẩu Móng Cái làm thủ tục. Bước đầu đã tăng thu được gần 10 tỷ đồng từ mặt hàng mới này.

Thi đua 90 ngày đêm nước rút

Hướng tới mục tiêu về đích đạt và vượt các chỉ tiêu nhiệm vụ quý IV và cả năm 2021, bên cạnh những giải pháp sáng tạo, linh hoạt đã triển khai, Cục Hải quan tỉnh đã phát động đợt thi đua “90 ngày đêm nước rút” phấn đấu thu ngân sách ở mức cao nhất.

Để đạt được mục tiêu trên, những tháng cuối năm, Hải quan tỉnh tiếp tục triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp cải cách TTHC, hiện đại hóa hải quan, đồng hành hỗ trợ doanh nghiệp theo đúng chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 105/NQ-CP (ngày 9/9/2021) "Về hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh trong bối cảnh dịch Covid-19”; tập trung liên hệ, thu hút các doanh nghiệp có số thu lớn để hỗ trợ, vận động, khuyến khích doanh nghiệp tham gia làm thủ tục hải quan qua địa bàn; duy trì các biện pháp kỹ thuật quản lý rủi ro, kiểm tra sau thông quan, nâng cao hiệu quả tỷ lệ phát hiện vi phạm; triển khai quyết liệt, đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan, phấn đấu hoàn thành vượt các chỉ tiêu được giao trong công tác kiểm soát; phát huy tốt vai trò thường trực tham mưu cho BCĐ 389 tỉnh, điều phối hiệu quả hoạt động của các lực lượng thành viên.

Ông Phạm Quốc Hưng, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cửa khẩu Móng Cái, chia sẻ: Bám sát tinh thần chỉ đạo của Cục Hải quan tỉnh, Chi cục đang tiếp tục vận động một số doanh nghiệp có số lượng hàng hoá nhập khẩu qua cửa khẩu lớn về làm thủ tục tại cửa khẩu của Quảng Ninh, như: Công ty Trường Thành, Pantex, Sunli, đặc biệt là Công ty TNHH Thương mại - Tài chính Hải Âu (Hà Nội) về làm thủ tục tại Móng Cái. Đây là doanh nghiệp rất lớn, 9 tháng năm 2021 doanh nghiệp này đã nhập 4.263 chiếc ô tô tải và sơ mi rơ mooc qua Lạng Sơn, trị giá 158 triệu USD, nộp thuế 826 tỷ đồng. Nếu thành công, dự kiến mỗi năm 5 doanh nghiệp nói trên có thể đóng góp trên 1.000 tỷ đồng thu ngân sách cho Hải quan Móng Cái.

Trong nội dung thi đua "90 ngày đêm nước rút", Cục Hải quan tỉnh cũng tập trung biểu dương, cổ vũ nhân rộng điển hình về tư duy đổi mới, những cách làm hay, sáng tạo, mô hình hiệu quả, gương điển hình tiên tiến, người tốt, việc tốt trong đơn vị. Đồng thời, động viên toàn thể cán bộ, đảng viên, công chức, người lao động phát huy truyền thống, lòng tự hào danh dự nghề nghiệp, nêu cao tinh thần đoàn kết, trách nhiệm và quyết tâm chính trị hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Những giải pháp đồng bộ được triển khai liên tục, thống nhất trong toàn Cục Hải quan tỉnh đã giúp số thu XNK những tháng cuối năm có sự tăng tốc thấy rõ: Tháng 10 đạt trên 767 tỷ đồng, tăng gần 50% so với tháng 9, nâng tổng thu XNK 10 tháng đạt trên 7.406 tỷ đồng (đạt 62% chỉ tiêu Bộ Tài chính giao, đạt 68% chỉ tiêu điều hành thu UBND tỉnh giao). Với đà thu này, dự kiến đến hết năm, Cục Hải quan tỉnh sẽ thu NSNN đạt kế hoạch được giao.

Ông Nguyễn Văn Nghiên, Cục trưởng Cục Hải quan tỉnh, chia sẻ: Song song với những giải pháp đang triển khai, đơn vị đang rốt ráo xây dựng mô hình Hải quan thông minh, một nội dung quan trọng trong Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2021-2030. Mô hình mới này sẽ giảm yêu cầu tham gia trực tiếp của công chức hải quan, đơn giản hóa TTHC, giảm thời gian chờ tại biên giới, thực hiện phân luồng hàng hóa, hành khách, phương tiện, ủy quyền kiểm tra tại cửa khẩu. Đồng nghĩa với việc sẽ nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục hải quan, quản lý hải quan và thu thuế hiệu quả.