Than vô chủ(?!)

Trong các ngày 7 và 11 của tháng đầu năm 2014, lực lượng công an đã phát hiện hàng trăm tấn than vô chủ ở TP Uông Bí. Trước đó, ngày 23-10-2013, lực lượng công an cũng lập biên bản 500 tấn than vô chủ tại TP Cẩm Phả. Tình trạng này đã gióng hồi chuông báo động về tái diễn khai thác than trái phép ở các địa phương có than.

Để khai thác và tập kết hàng trăm tấn than phải cần lực lượng nhân công không nhỏ, phương tiện ô tô, địa bàn hoạt động rộng, thế mà chúng ta vẫn chưa phát hiện được “chủ” của lượng than trái phép này. Những đống than vô chủ hàng trăm tấn như đang thách thức công tác quản lý nhà nước về bảo vệ nguồn tài nguyên khoáng sản!

Nguyên nhân của tình trạng tái diễn khai thác than trái phép, than vô chủ này do đâu? Có thể nói, nguyên nhân đầu tiên là do công tác quản lý, phòng ngừa của chính quyền, lực lượng chức năng ở cơ sở, của một số đơn vị ngành Than trên địa bàn hiệu quả chưa cao. Việc kiểm soát tình hình khai thác, vận chuyển, chế biến, kinh doanh than trái phép có nơi, có lúc có biểu hiện buông lỏng. Vẫn còn tình trạng núp danh doanh nghiệp có chức năng kinh doanh than để thu gom, chế biến, kinh doanh than trái phép. Hiệu quả đấu tranh ngăn chặn vi phạm, tội phạm về vận chuyển, buôn bán than trái phép, nhất là trên các tuyến đường sông, đường biển chưa cao, còn để lọt phương tiện thuỷ vận chuyển than trái phép qua biên giới. Chưa có giải pháp hữu hiệu giải quyết tình trạng di chuyển địa điểm chế biến, kinh doanh than trái phép ở các địa bàn giáp ranh với tỉnh Quảng Ninh. Một số đơn vị ngành Than chưa phối hợp tích cực với chính quyền địa phương trong công tác quản lý tài nguyên than, chưa có trách nhiệm cao trong việc quản lý ranh giới mỏ, có đơn vị còn để xảy ra vụ việc tiêu cực như thẩm lậu, thất thoát than...

Cùng với những nguyên nhân trên, một bộ phận dân cư ý thức chưa cao trong tham gia phòng, chống hành vi khai thác than trái phép. Một số trường hợp còn tiếp tay cho hành vi vi phạm qua việc thuê đất, thuê nhà, thuê rừng để khai thác than trái phép.

Có một nguyên nhân nữa, là lợi nhuận từ than trái phép rất lớn, có người còn nói “ngang với buôn ma tuý”, trong khi chế tài xử lý về hành chính, hình sự đối với các hành vi vi phạm về quản lý tài nguyên còn chưa tương xứng, chưa đủ sức răn đe.

Những nguyên do nói trên cũng phần nào lý giải nguyên nhân tại sao hàng trăm tấn than chềnh ềnh vẫn được gọi là “than vô chủ”(!).

Tỉnh Quảng Ninh và ngành Than luôn chú trọng công tác quản lý, khai thác, vận chuyển, chế biến và kinh doanh than trên địa bàn. Để phát triển bền vững, Quảng Ninh phải kiên quyết giải quyết dứt điểm tình trạng khai thác, vận chuyển, chế biến, kinh doanh than trái phép.

Cùng với thực hiện tái cơ cấu, ngành Than từng bước siết chặt công tác quản lý. Để quản lý tốt nguồn than, tránh thất thoát than và góp phần làm minh bạch các nguồn than, tránh việc “hợp lý hoá” cho nguồn than trái phép, Tổng Giám đốc Vinacomin Lê Minh Chuẩn đã chỉ đạo, từ quý I-2014, các đơn vị sản xuất than sẽ chủ động chế biến than của đơn vị mình đến sản phẩm cuối cùng, trước khi đưa đi tiêu thụ tại các đơn vị kho vận.

Từ quyết tâm của tỉnh, quyết tâm của ngành Than, chúng ta hy vọng, trong năm 2014 này sẽ ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng khai thác, vận chuyển, chế biến, kinh doanh than trái phép.

Nguyên Đan