Thắng lợi kép từ vụ lúa năm 2023

Vụ lúa năm 2023 tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long được đánh giá là vụ sản xuất thắng lợi kép do năng suất lúa tăng, giá lúa cao, đầu ra ổn định nên thu nhập của nông dân tăng lên.

Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) Lê Thanh Tùng cho biết:

“Theo báo cáo của các sở nông nghiệp và phát triển nông thôn vùng đồng bằng sông Cửu Long, sản xuất lúa năm 2023 ước khu vực này gieo sạ khoảng 3,816 triệu ha, tăng 13,18 nghìn ha, năng suất ước đạt 62,81 tạ/ha, sản lượng gần 24 triệu tấn, tăng 416 nghìn tấn so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, vụ đông xuân 2022-2023, toàn vùng gieo sạ 1,478 triệu ha, giảm 28,20 nghìn ha với năng suất 72,20 tạ/ha, tăng 1,37 tạ/ha, sản lượng 10,676 triệu tấn, tăng hai nghìn tấn. Vụ hè thu, diện tích gieo sạ 1,476 triệu ha, sản lượng 8,497 triệu tấn, tăng 130 nghìn tấn so với cùng kỳ”.

Để đạt được kết quả nêu trên, Cục Trồng trọt và Cục Thủy lợi cũng như các địa phương thường xuyên cập nhật tình hình nguồn nước cho sản xuất; khuyến cáo cơ cấu giống lúa có khả năng chống chịu hạn hán, xâm nhập mặn và hướng dẫn quy trình canh tác lúa trong tình hình hạn, mặn. Đồng thời, xây dựng và triển khai kế hoạch sản xuất kịp thời, có phương án cụ thể cho từng vùng, rà soát và thực hiện thời vụ linh hoạt, thích ứng cơ cấu hai vụ và ba vụ lúa.

Theo các địa phương, vụ lúa năm nay đạt thắng lợi kép do lúa trúng mùa, được giá. Có thời điểm, ở một số địa phương lúa được bán với giá từ 7.600 đến 9.200 đồng/kg, tùy từng loại thóc giúp tăng thu nhập cho nông dân. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố Cần Thơ cho biết, vụ lúa năm nay, trên địa bàn gieo sạ khoảng 216.215 ha.

Trong đó, vụ đông xuân xuống giống 75.028 ha, năng suất đạt 74,91 tạ/ha, cao hơn 0,54 tạ/ha so với cùng kỳ; vụ hè thu xuống giống 72.956 ha, năng suất đạt 59,19 tạ/ha...

Riêng vụ đông xuân, giá lúa tươi trung bình được bán từ 6.282 đến 7.375 đồng/kg, tăng 20%. Giá lúa tăng, giúp nông dân tăng thêm lợi nhuận từ 30 đến 52%.

Vụ lúa năm 2023, tại tỉnh Đồng Tháp, nông dân gieo sạ khoảng 496.736 ha, tăng 14.590 ha so với năm trước, năng suất bình quân ước đạt 67 tạ/ha, sản lượng đạt hơn 3,33 triệu tấn.

Nguyên nhân do thị trường tiêu thụ lúa năm 2023 ổn định, giá bán ở mức khá cao, một số ô bao không thực hiện xả lũ vụ thu đông để tiếp tục xuống giống.

Mặt khác, ngành nông nghiệp tỉnh khuyến cáo nhân dân mở rộng diện tích áp dụng quy trình canh tác “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải 5 giảm”, tưới tiết kiệm nước, sử dụng máy cấy, ứng dụng cơ giới hóa vào sản xuất… nhằm hạ giá thành, tăng chất lượng sản phẩm. Nhờ đó, giá thành sản xuất lúa vụ hè thu 2023 giảm từ 47 đến 254 đồng/kg.

Cùng với đó, giá bán lúa tăng cao do thị trường xuất khẩu thuận lợi nên lợi nhuận bình quân đạt được từ 23 đến 27 triệu đồng/ha, cao hơn 7,9 đến 13,6 triệu đồng/ha so với cùng kỳ.

Vụ đông xuân 2023-2024, vùng đồng bằng sông Cửu Long có kế hoạch gieo sạ 1,475 triệu ha, phấn đấu năng suất đạt 72,24 tạ/ha và sản lượng 10,655 triệu tấn. Nhận định về xâm nhập mặn mùa khô năm 2023-2024 ở khu vực này, Cục Thủy lợi cho rằng, đến thời điểm hiện tại, lượng trữ điều tiết nước của các hồ chứa trên lưu vực mới đạt 33,8 tỷ m3, chiếm 51,5% tổng dung tích hữu ích của các hồ.

Dự báo dòng chảy mùa kiệt năm 2023-2024 thuộc nhóm năm ít nước, diễn biến xâm nhập mặn khó lường, phụ thuộc vào vận hành của các hồ thủy điện trên lưu vực. Đáng chú ý, các hồ thượng nguồn khả năng kéo dài tích nước đến cuối năm 2023, giai đoạn đầu mùa khô tháng 12/2023 đến tháng 3/2024 có thể xả nước hạn chế.

Do đó, dòng chảy kiệt thấp làm tăng nguy cơ mặn có thể xuất hiện sớm. Như vậy, khả năng xâm nhập mặn mùa khô năm 2023-2024 sẽ xuất hiện sớm và sâu hơn so với trung bình nhiều năm, một số thời điểm tương đương năm 2015-2016 và 2019-2020.

Đại diện Cục Trồng trọt cho biết, để bảo đảm sản xuất vụ lúa đông xuân 2023-2024 đạt kết quả cao, các địa phương cần nạo vét kênh mương nội đồng; củng cố bờ bao ngăn mặn, trữ ngọt; sửa chữa các cống, bọng, điều tiết nước... để tăng khả năng trữ nước ngọt và giữ kín nước, giảm rò rỉ trên hệ thống kênh rạch nội đồng.

Nông dân cần tuân thủ lịch thời vụ theo khuyến cáo và thực hiện xuống giống đồng loạt, tập trung theo từng vùng, từng cánh đồng. Các địa phương khuyến cáo nhân dân sử dụng các giống lúa chống chịu được hạn, mặn, phèn ở những vùng có nguy cơ xâm nhập mặn và hạn hán vào cuối vụ.

Từ ngày 10 đến 30/10/2023 những vùng ven biển các tỉnh: Long An, Bến Tre, Tiền Giang, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu và Kiên Giang xuống giống khoảng 375.000 ha, đây là những vùng có nguy cơ thiếu nước vào cuối vụ cần xuống giống sớm để né mặn.

Về vấn đề này, Cục Thủy lợi lưu ý, các địa phương cần xây dựng kế hoạch phòng chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn với các kịch bản có khả năng xảy ra để chủ động triển khai các giải pháp phù hợp; thường xuyên kiểm kê nguồn nước, cân đối để bố trí cơ cấu sản xuất, mùa vụ, thời điểm xuống giống lúa phù hợp, bảo đảm hạn chế tác động của hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn ảnh hưởng đến năng xuất cây trồng; chuyển đổi cơ cấu cây trồng đối với những diện tích thường xuyên gặp khó khăn về nguồn nước.

Trao đổi về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hoàng Trung cho rằng, các đơn vị liên quan trực thuộc bộ và địa phương cần vận động nhân dân xuống giống theo khung thời vụ, đặc biệt những diện tích xuống giống sớm ở các vùng ven biển để tránh hạn, mặn có thể xảy ra; tổ chức kiểm tra, rà soát hệ thống thủy lợi, có phương án ứng phó hạn hán, xâm nhập mặn.

Đồng thời các địa phương có kế hoạch điều tiết, sử dụng nguồn nước tiết kiệm, hiệu quả nhằm phục vụ tốt cho sản xuất; tăng cường kiểm tra đồng ruộng, theo dõi chặt chẽ tình hình sâu bệnh gây hại để có biện pháp xử lý kịp thời, tránh lây ra diện rộng...