Thu gom bát hương, đồ thờ cũ: Việc làm nhỏ, ý nghĩa lớn

Từ lâu, quan niệm rải bát hương, đồ thờ cúng cũ xuống biển để... mát mẻ đã hằn sâu trong suy nghĩ của nhiều gia đình ở TP Hạ Long.

Vì lẽ đó, dọc tuyến đường bao biển Trần Quốc Nghiễn, nhất là đoạn Quảng trường 30/10, ven biển khu đô thị Vựng Đâng... đã trở thành bãi rác với vô số bát hương, đồ thờ cúng cũ. Tình trạng này vừa gây mất mỹ quan đô thị, di sản thế giới Vịnh Hạ Long, vừa ảnh hưởng đến môi trường biển.

Quan niệm như trên có đúng không?. Trả lời câu hỏi này, Thượng tọa Thích Nhật Từ, Phó Trưởng Ban Phật giáo Quốc tế (Giáo hội Phật giáo Việt Nam), Phó Viện trưởng Học viện Phật giáo Việt Nam từng khẳng định, tập tục thả đồ thờ cúng xuống sông dựa trên một niềm tin sai lầm, không đem lại sự mát mẻ, may mắn... Trái lại, niềm tin này lại gây ra ô nhiễm môi trường, đồng thời hoang phí các vật thờ cúng trong khi vẫn còn giá trị sử dụng.

Trước thực trạng đó, nhiều cá nhân, tập thể đã trở thành người “giải cứu” bát hương, đồ thờ cũ. Công việc tưởng như nhỏ bé ấy nhưng lại có ý nghĩa và có sự lan tỏa đến cộng đồng. 

Là một công dân của TP Hạ Long, anh Lê Minh Thứ (phường Cao Thắng, TP Hạ Long) lặng thầm thu gom những đồ thờ cũ người dân vứt xuống biển. Anh kể: Là người dân Hạ Long, làm du lịch, tôi không khỏi xót xa trước thực trạng này. Còn nhớ một lần tôi dẫn một đoàn khách tham quan đường bao biển Trần Quốc Nghiễn đoạn Quảng trường 30/10. Đúng lúc thủy triều xuống thấp lộ ra nhiều bát hương, đồ thờ cũ la liệt, vỡ nát, khiến tôi xấu hổ với khách quốc tế. Chính vì thế, bằng khả năng của mình, tôi muốn góp chút sức lực của mình để bảo vệ cảnh quan, bảo vệ môi trường biển.

Ngay đầu tháng 3/2024, anh Thứ đăng tải lên trang facebook cá nhân của mình và chia sẻ vào các hội nhóm về mô hình tiếp nhận bát hương, đồ thờ cúng cũ. Quán “Thứ đồ cũ” và Cafe Đèn dầu (tổ 30B, khu 3, phường Cao Thắng), nơi trưng bày nhiều đồ cũ, đồ cổ thành điểm thu gom. 

Theo đó, thay vì việc rải xuống biển, bất cứ ai khi có nguyện vọng muốn bỏ bát hương, đồ thờ cúng cũ thì có thể mang đến cửa hàng của anh Thứ. Sau khi đã gom được số lượng lớn, anh Thứ sẽ mang lên chùa để sử dụng vào những công việc ý nghĩa, như một cách "giải", đem lại may mắn cho gia chủ.

Hiện cách làm của anh Thứ đã nhận được sự quan tâm và hưởng ứng của nhiều người dân và các đơn vị, tổ chức khác. Gần đây nhất, vào mỗi cuối tuần, Hội Cựu chiến binh phường Hồng Hải (TP Hạ Long) ra quân dọn dẹp vệ sinh môi trường biển, thu gom được hàng trăm bát hương, đồ thờ cũ. Sau khi thu gom, đối với những bát hương còn nguyên, sẽ được Hội Cựu chiến binh vận chuyển đến cho anh Thứ ở cửa hàng “Thứ đồ cũ”.

Để người dân yên tâm, anh Thứ đã liên hệ chùa Thanh Vân (xã Sơn Dương, TP Hạ Long) và một số chùa khác ở TX Quảng Yên. Các chùa sẵn sàng tiếp nhận bát hương, đồ thờ cúng cũ. Hòa thượng Thích Thanh Vân chia sẻ: Vứt bỏ đồ thờ xuống biển là quan niệm chưa đúng. Nhà chùa sẵn sàng tiếp nhận các loại bát hương đồ thờ sắp xếp ở khuôn viên, vườn chùa. 

Được biết, anh Thứ và các chùa sẽ phối hợp làm sạch những đồ thờ còn tốt, tái sử dụng được, tặng lại người có nhu cầu và một số việc có ích khác. Một số hỏng hoặc vỡ sẽ được dùng để xây tường, kiến trúc khác ở chùa.

Đến nay sau hơn 2 tháng triển khai, anh Thứ đã nhận được cả trăm bát hương, bàn thờ, tượng, kỷ chén thờ cũ từ các gia đình thay mới, bỏ đi. Tất cả được anh Thứ vệ sinh sạch sẽ, đánh dấu, ghi họ tên, địa chỉ liên lạc.

Sự chung tay của các tổ chức và cách tiếp nhận bát hương, đồ thờ cúng cũ của anh Lê Minh Thứ, chắc chắn nhiều người dân sẽ có suy nghĩ và cách xử lý những món đồ này một cách văn minh để vừa đảm bảo vệ sinh môi trường mà vẫn hợp văn hoá, tín ngưỡng truyền thống.