Thu hút nguồn lực phát triển dược liệu

Những năm gần đây, Quảng Ninh có nhiều chính sách ưu đãi phát triển dược liệu thành sản phẩm hàng hoá, đồng thời thu hút người dân, doanh nghiệp ứng dụng KH-CN, đổi mới trang thiết bị trong nghiên cứu chọn tạo giống, trồng trọt, chế biến dược liệu. Từ đó tạo ra nhiều sản phẩm có chỗ đứng trên thị trường, nâng cao hiệu quả kinh tế, góp phần giải quyết công ăn, việc làm cho người dân ở các vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa của tỉnh.

Dây chuyền sản xuất hiện đại của Nhà máy sản xuất thuốc từ dược liệu của Công ty CP Dược - Vật tư y tế Quảng Ninh. Trong ảnh: Cán bộ kỹ thuật giám sát quy trình đóng chai thuốc.

Có thể khẳng định, việc ứng dụng KH-CN trong phát triển các sản phẩm từ dược liệu đã được các cấp, ngành quan tâm, khuyến khích phát triển, do đó gia tăng đáng kể giá trị kinh tế của các sản phẩm. Tiêu biểu có thể kể đến Dự án Sản xuất thực phẩm chức năng HABIQN từ hàu biển Quảng Ninh của Công ty CP Dược - Vật tư y tế Quảng Ninh. Thành phần chính là ruột hàu biển. Đây là sản phẩm giàu dinh dưỡng, bồi bổ sức khoẻ và bước đầu sản phẩm thực phẩm đã được thị trường đón nhận. Sản phẩm được nhận giải thưởng “Sản phẩm vàng vì sức khoẻ cộng đồng” năm 2015, do Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam tổ chức. Với các chính sách thu hút đầu tư dược liệu, Công ty CP Dược - Vật tư y tế Quảng Ninh đã mạnh dạn đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất thuốc từ dược liệu. Tháng 11-2015, nhà máy đi vào hoạt động và là nhà máy sản xuất thuốc đầu tiên trên địa bàn tỉnh được Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) cấp giấy chứng nhận GMP-WHO, GLP và GSP (thực hành tốt sản xuất thuốc theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới; thực hành tốt kiểm tra chất lượng thuốc; thực hành tốt bảo quản thuốc). Doanh thu của Công ty đã tăng từ 17,4 tỷ đồng năm 2015 lên 33 tỷ đồng năm 2016; đồng thời phát triển 11 sản phẩm thuốc và 21 sản phẩm chức năng từ dược liệu cung ứng cho 30 tỉnh, thành trong cả nước. Hay dự án “Ứng dụng  KH&CN trồng và chế biến cây dược liệu” do Công ty TNHH Nuôi trồng sản xuất và Chế biến dược liệu Đông Bắc chủ trì thực hiện, Trung tâm Nghiên cứu trồng và Chế biến cây thuốc Hà Nội (Viện Dược liệu - Bộ Y tế) là đơn vị chuyển giao công nghệ. Dự án đã chuyển giao, tiếp nhận thành công 12 quy trình công nghệ về nhân giống, trồng, chăm sóc, thu hoạch và sơ chế sản phẩm của 3 loài cây dược liệu (hoài sơn, giảo cổ lam, ba kích) tại TP Cẩm Phả; đào tạo được 10 kỹ thuật viên cơ sở; tập huấn cho 100 lượt nông dân trong vùng dự án nắm vững kỹ thuật sản xuất các loại cây dược liệu trên. 

Bên cạnh đó, nhiều đề tài, dự án ứng dụng KH-CN được triển khai trong các năm qua góp phần nâng cao chất lượng, đa dạng hoá sản phẩm, như: “Nghiên cứu giá trị dược liệu và phát triển một số sản phẩm từ cây trà hoa vàng tại Ba Chẽ, Quảng Ninh”, “Sản xuất giống và phát triển cây dược liệu hà thủ ô đỏ tại huyện Ba Chẽ”, “Nuôi trồng và chế biến tảo xoắn Spirulina tại Quảng Ninh”, “Ứng dụng công nghệ sinh học để sản xuất nấm đông trùng hạ thảo tại Quảng Ninh”... Đồng thời, một số vùng trồng dược liệu quy mô công nghiệp theo tiêu chuẩn về thực hành tốt nuôi trồng, thu hoạch để phục vụ cho nhu cầu dược liệu của các cơ sở chế biến dược liệu, sản xuất thuốc từ dược liệu, như Công ty CP Secoin đã đầu tư trên diện tích hơn 180ha tại Bình Khê và Tràng Lương (Đông Triều). Công ty bố trí 40ha để lập trung tâm bảo tồn, phát triển dược liệu, 70ha chuyên trồng và phát triển cây thuốc. Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ba Chẽ trồng 11,5ha ba kích. Công ty CP Quang Dương, xã Cộng Hoà (Cẩm Phả) đầu tư trồng 20ha dược liệu. Công ty Phú Khang HT đầu tư trồng dược liệu 200ha ở Ba Chẽ...

Đặc biệt là từ nguồn nguyên liệu dồi dào, nhiều doanh nghiệp, cá nhân đã đầu tư kinh doanh thuốc đông y, thuốc từ dược liệu. Nhất là sự phát triển mạnh mẽ của sản phẩm từ dược liệu theo chương trình OCOP với 46 sản phẩm. Bên cạnh đó, các sản phẩm từ dược liệu cũng ngày càng được người dân lựa chọn sử dụng bởi nhiều hoạt chất gần gũi với thiên nhiên, ít độc hại cho con người, tác dụng điều trị bệnh cao. Từ năm 2014, toàn tỉnh mới có 9 bệnh viện thành lập Khoa Đông y, thì đến nay đã có 13 bệnh viện thành lập. Đồng thời, toàn tỉnh có 36 cơ sở được cấp phép kinh doanh thuốc đông y, thuốc từ dược liệu.

Theo Phó Giám đốc Sở Y tế Vũ Tuấn Cường, thời gian tới để phát triển dược liệu trên địa bàn tỉnh ổn định, bền vững, có hệ thống, cần chú trọng tới công tác tham gia đồng bộ của các sở, ban, ngành, địa phương; trong đó, có cơ chế phối hợp, phân công trách nhiệm rõ ràng giữa các đơn vị. Đồng thời cần huy động mọi nguồn lực để đầu tư cho phát triển nông nghiệp, nông thôn nói chung và phát triển dược liệu nói riêng. Đặc biệt là đẩy mạnh nghiên cứu chọn tạo giống cây dược liệu phù hợp với điều kiện của từng địa phương để giảm rủi ro cho người trồng.

Nguyễn Hoa