Thức dậy một vùng đất huyền thoại

Nói du lịch văn hoá của TX Quảng Yên như nàng công chúa ngủ trong rừng là không ngoa. Bởi lẽ, tiềm năng giàu có về các giá trị văn hoá truyền thống đặc sắc tiềm ẩn trong hệ thống di tích lịch sử, danh thắng cũng như các lễ hội của vùng đất này vẫn còn chưa được đánh thức để phát huy hết giá trị thực sự của nó. Rõ ràng, để tạo sức đột phá cho du lịch văn hoá của Quảng Yên thời gian tới đây cần một chiến lược dài hơi với sự đầu tư mạnh mẽ hơn nữa.

Giàu có về tiềm năng

TX Quảng Yên - vùng đất bên dòng sông Bạch Đằng lịch sử này có thể tự hào với nhiều địa phương khi sở hữu trên 200 di tích lịch sử văn hoá, trong đó có tới 40 di tích đã được xếp hạng cấp quốc gia và 15 di tích xếp hạng cấp tỉnh. Tiêu biểu nhất, được nhiều du khách biết đến nhất trong số này là Khu di tích lịch sử Chiến thắng Bạch Đằng (năm 1288) với những điểm di tích có ý nghĩa lịch sử to lớn như: Đình Yên Giang, đền Trần Hưng Đạo - miếu Vua Bà, hai cây lim Giếng Rừng, bến đò Rừng, bãi cọc Yên Giang, đồng Vạn Muối, đồng Má Ngựa, đình Trung Cốc, Trung Bản, đền Công, miếu Cu Linh. Tất cả đều ghi dấu ấn đậm nét khiến lớp hậu sinh hôm nay nhớ về chiến thắng oanh liệt chống quân Nguyên Mông của quân dân nhà Trần năm xưa. Hay như đến với đình Phong Cốc, du khách sẽ rất thú vị khi được tận mắt ngắm nhìn và tìm hiểu về nghệ thuật điêu khắc dân gian truyền thống đặc sắc ở đây, thể hiện qua hình rồng, phượng bay trong mây, nét chạm khắc tinh xảo trên các cốn, các bẩy và đặc biệt là các cảnh sinh hoạt rất sinh động...

Điểm đáng kể là, 100% các di tích lịch sử văn hoá trên địa bàn đều đã được kiểm kê, lập hồ sơ khoa học làm căn cứ pháp lý để bảo vệ và phát huy giá trị của di tích, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và du lịch của địa phương. Riêng Khu di tích lịch sử chiến thắng Bạch Đằng hiện đã được lập quy hoạch tổng thể trình lên Chính phủ. Khi được phê duyệt đây sẽ là tiền đề quan trọng để phát triển du lịch địa phương. Cùng với đó, những năm qua, công tác xã hội hoá trong việc bảo vệ, tôn tạo các di tích cũng được sự quan tâm đáng kể. Ngoài nguồn kinh phí của Nhà nước thì hàng năm Quảng Yên đều huy động được trung bình từ 3 đến 5 tỷ đồng từ xã hội hoá để bảo tồn, tôn tạo các di tích.  

Di tích bãi cọc Bạch Đằng trong quần thể cụm di tích chiến thắng Bạch Đằng năm 1288. Ảnh: NGÔ ĐÌNH DŨNG

Bên cạnh đó, vùng đất này còn bảo lưu được nhiều di sản văn hoá phi vật thể độc đáo, trong đó có nhiều lễ hội lớn như: Lễ hội Bạch Đằng, lễ hội Tiên Công, lễ hội Xuống Đồng, lễ hội Cầu Ngư và nhiều hội làng đặc sắc khác nữa... Tiêu biểu như: Lễ hội Tiên Công để ghi nhớ công lao của các vị Tiên Công về đây mở đất lập làng khai sinh ra khu vực đảo Hà Nam trù phú ngày nay; “giỗ trận” Bạch Đằng nhằm tưởng nhớ chiến thắng Bạch Đằng lịch sử đầy oanh liệt năm 1288 đồng thời tri ân các vị anh hùng dân tộc chống giặc ngoại xâm, bảo vệ non sông; hay như lễ hội Xuống Đồng, lễ hội Cầu Ngư với ý nghĩa riêng, thể hiện đậm bản sắc của cư dân Việt cổ ở đồng bằng Bắc Bộ. Trong số này, riêng lễ hội Tiên Công đang được tiến hành lập hồ sơ để đưa vào danh mục di sản văn hoá phi vật thể quốc gia. Các lễ hội nơi đây được tổ chức hàng năm, thu hút một lượng lớn người dân trên địa bàn cũng như du khách gần xa tham dự.

Những giá trị văn hoá lịch sử truyền thống này chính là thế mạnh để Quảng Yên phát triển loại hình du lịch văn hoá tâm linh. Dù mới chỉ phát triển du lịch theo hướng tự phát là chính nhưng những năm qua, lượng khách về đây ngày càng tăng. Nếu như năm 2008, lượng du khách chỉ là 50.000 lượt, đem lại doanh thu 6,5 tỷ đồng thì đến năm 2011, số khách đã tăng lên gấp ba với 156.000 lượt, doanh thu tăng hơn 5 lần đạt 35 tỷ đồng. Dự kiến năm nay, lượng khách sẽ tăng lên 175.000 và doanh thu đạt khoảng 50 tỷ đồng...

Đánh thức những tiềm năng

Rõ ràng là, những con số trên còn khá khiêm tốn so với tiềm năng giàu có về du lịch văn hoá tâm linh của địa phương. Tuy nhiên, nhìn nhận thực tế cũng cho thấy, Quảng Yên còn thiếu nhiều điều kiện cho sự phát triển của du lịch văn hoá như: Cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch quy mô nhỏ, chất lượng thấp; các di tích, di sản chưa được quảng bá, tôn tạo và phát huy tương xứng giá trị, nguồn nhân lực du lịch hạn chế về nhiều mặt, việc gắn kết các tour du lịch của địa phương với các vùng khác chưa làm được v.v..

Vì vậy, thời gian tới đây, để đánh thức tiềm năng du lịch văn hoá của địa phương, Quảng Yên xác định trước hết sẽ tập trung mạnh vào việc đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng. Ông Nguyễn Văn Vinh, Chủ tịch UBND thị xã cho biết: “Chúng tôi sẽ đặc biệt quan tâm đến việc đẩy nhanh tiến độ thi công dự án đường Uông Bí - Cầu Chanh để sớm kết nối tuyến du lịch Bạch Đằng -  Yên Tử - Đông Triều; tuyến đường cao tốc 5B đi qua TX Quảng Yên nối Quảng Ninh với Hải Phòng; gắn xây dựng hạ tầng nông thôn mới và hạ tầng phát triển trung tâm các phường và thị xã với việc phát triển du lịch đến các điểm di tích; xây dựng một số tuyến điểm đón trả khách du lịch bằng đường thuỷ qua sông Chanh để hình thành tour du lịch bằng đường thuỷ đi Cát Bà (Hải Phòng)”.

Bên cạnh đó, nhiều giải pháp hiệu quả khác cũng được đặt ra. Cụ thể như, thị xã sẽ quan tâm hơn tới công tác đầu tư xúc tiến du lịch, xây dựng cơ chế khuyến khích các nhà đầu tư nhằm thu hút các thành phần kinh tế đầu tư phát triển du lịch. Thị xã sẽ ưu tiên nguồn vốn để thực hiện việc hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng du lịch; chú trọng hơn trong việc tu bổ, tôn tạo các di tích; công tác quảng bá và xúc tiến du lịch; đào tạo nguồn nhân lực du lịch; quy hoạch quỹ đất phát triển du lịch, sử dụng một phần vốn “kích thích’’ từ ngân sách để thu hút các nhà đầu tư. Ngoài ra, địa phương cũng sẽ tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền quảng bá xúc tiến du lịch; chú trọng việc hợp tác với các trung tâm du lịch khác ở trong và ngoài tỉnh như: Uông Bí, Hạ Long, Móng Cái, Hải Phòng... để thúc đẩy du lịch văn hoá của địa phương phát triển mạnh mẽ hơn thời gian tới đây.

Ngọc Mai