Tiên Yên và nỗ lực gìn giữ các di sản văn hóa

Là một huyện miền núi, ven biển có đến 48% là đồng bào dân tộc thiểu số với 7 dân tộc anh em sinh sống đã tạo cho Tiên Yên có nhiều phong tục, sắc thái văn hoá riêng, độc đáo. Chính vì vậy, đã nhiều năm nay, công tác bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hoá dân tộc của Tiên Yên luôn được chú trọng và giữ gìn.

Thi giã bánh giầy là một trong những nét đẹp văn hoá của bà con dân tộc Tày, huyện Tiên Yên.

Tiên Yên là một vùng đất “giàu có” về văn hoá với 38 di sản văn hoá vật thể bao gồm các di tích lịch sử cách mạng, văn hoá cùng với hệ thống di sản văn hoá phi vật thể phong phú. Để thực hiện nhiệm vụ bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hoá, trong những năm qua, Tiên Yên luôn chú trọng đến công tác tuyên truyền phổ biến sâu rộng về ý nghĩa, giá trị của các di tích để nhân dân có ý thức tham gia bảo vệ. Các di tích lịch sử văn hoá và văn hoá phi vật thể như: Dự án di tích Chiến Thắng đường số 4, Khe Tù, Miếu Đại Vương, hát then dân tộc Tày, hát Soóng Cọ dân tộc Sán Chỉ, thêu dệt thổ cẩm dân tộc Dao... cùng các trò chơi dân gian của các dân tộc như đánh quay, đẩy gậy, ném còn, bắn nỏ được bảo tồn và phát triển. Cùng với đó, hàng năm huyện Tiên Yên đã chỉ đạo kiểm kê các di sản văn hoá trên địa bàn, lập hồ sơ để quản lý, đề nghị xếp hạng các di tích. Đồng thời, tiến hành khảo sát, sưu tầm, xây dựng kịch bản, phục dựng lại các giá trị văn hoá mang sắc thái riêng của dân tộc Sán Chỉ, dân tộc Tày trong toàn huyện.

Đến nay, Tiên Yên đã duy trì việc tổ chức thường niên một số lễ hội có sự tham gia tích cực của người dân như: Lễ hội văn hoá thể thao dân tộc Sán Chỉ và dân tộc Tày. Đặc biệt từ năm 2006 đến nay, huyện đã tổ chức thành công lễ hội văn hoá dân tộc Sán Chỉ, ngày hội văn hoá thể thao xã Đại Thành với quy mô lớn, thu hút hàng nghìn người tham gia. Thêm nữa, cũng từ nhiều năm nay, các câu lạc bộ hát Then, đàn Tính tại các xã vùng cao đã được thành lập... góp phần tích cực trong việc tuyên truyền, khuyến khích đồng bào biết trân trọng, tự hào với nét đẹp văn hoá của mình, nâng dần mức hưởng thụ văn hoá của nhân dân toàn huyện. Mặt khác, để giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá của đồng bào dân tộc thiểu số, huyện đã tổ chức sưu tầm, nghiên cứu, giới thiệu và lưu giữ các loại hình văn hoá, nghệ thuật dân gian trên cơ sở kế thừa và phát huy những sắc thái riêng, độc đáo. Đồng thời, huyện còn mở các lớp hè dạy hát then, hát soóng cọ, các môn thể thao dân tộc cho thanh thiếu nhi dân tộc Tày, Sán Chỉ; triển khai dự án đầu tư thực hiện thí điểm và nhân rộng mô hình song ngữ (tiếng mẹ đẻ và tiếng Việt); khôi phục nghề thêu thổ cẩm truyền thống, hướng dẫn thêu thổ cẩm cho trẻ em vùng dân tộc thiểu số...

Tuy nhiên, trong điều kiện kinh tế thị trường và mở rộng giao lưu quốc tế như hiện nay, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác bảo tồn và phát huy các di sản văn hoá hiện nay ở Tiên Yên vẫn còn gặp không ít những khó khăn. Thể hiện rõ nhất, đó là ý thức bảo tồn các di sản văn hoá, giữ gìn bản sắc văn hoá các dân tộc chưa thực sự trở thành phong trào tự giác trong nhân dân. Đặc biệt, là một bộ phận lớp trẻ chưa nhận thức rõ được vai trò của mình trong việc giữ gìn bản sắc dân tộc, ngại tham gia vào các hoạt động cộng đồng, chưa thực sự chú trọng tới việc giữ gìn trang phục dân tộc mình. Trong đó tâm lý ngại mặc trang phục dân tộc khá phổ biến ở giới trẻ. Ngoài ra, các vấn đề về ngân sách đầu tư, huy động các nguồn lực xã hội... trong lĩnh vực bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hoá của huyện Tiên Yên cũng còn rất hạn chế... Điều này, cũng gây ảnh hưởng không nhỏ đến công tác bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hoá dân tộc của huyện.

Hiện nay, Tiên Yên đang nỗ lực khắc phục những hạn chế này để bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hoá trên địa bàn một cách tốt nhất. Nghị quyết của Ban Thường vụ Huyện uỷ Tiên Yên cũng đã xác định rất rõ: Bảo tồn và phát huy các di sản văn hoá vừa là mục tiêu, vừa tạo thêm động lực để thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới, nâng cấp đô thị và thành lập thị xã Tiên Yên.

Thu Nguyên