Tranh cãi về dịch vụ sàng lọc phôi thai có chỉ số IQ cao vượt trội

Công ty khởi nghiệp Heliospect Genomics của Mỹ đang tính phí các bậc cha mẹ giàu có lên tới 50.000 USD cho dịch vụ sàng lọc IQ và các đặc điểm mong muốn khác của phôi thai.

Theo trang Oddity Central (Anh), với sự trợ giúp của công nghệ tăng cường gien, giờ đây các bậc cha mẹ có thể đảm bảo đứa con chưa chào đời có IQ cao hơn mức trung bình. Đây là một lĩnh vực gây tranh cãi bởi có xu hướng bình thường hóa ý tưởng về con người “vượt trội” và “kém cỏi”. Tuy nhiên, theo đoạn video mật do nhóm chiến dịch Hope Not Hate thu thập được, ít nhất một công ty dự đoán gien đã bắt đầu cung cấp dịch vụ này cho những bậc cha mẹ có khả năng chi trả.

Cụ thể, Heliospect Genomics đã cung cấp dịch vụ này cho hơn 10 cặp vợ chồng đang làm thụ tinh trong ống nghiệm, tính phí lên tới 50.000 USD để sàng lọc IQ và các đặc điểm khác cho 100 phôi thai. Theo công ty này, công nghệ của họ có thể giúp chọn lọc những đứa trẻ có điểm IQ cao hơn 6 điểm so với những đứa trẻ được thụ thai tự nhiên.

Đoạn video do Hope Not Hate thu thập dường như cho thấy các nhân viên Heliospect Genomics đang giới thiệu dịch vụ của công ty cho các khách hàng tiềm năng. Công ty tuyên bố họ có thể sàng lọc tới 100 phôi dựa trên “IQ và các đặc điểm khác theo mong muốn của khách hàng” - bao gồm giới tính, chiều cao, cũng như nguy cơ béo phì và nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần.

Tin tức về dịch vụ gây tranh cãi này đã lan truyền vào tháng trước. Một số nhà di truyền học và nhà đạo đức sinh học cho rằng dịch vụ này nêu ra nhiều vấn đề về đạo đức và y tế. Một số người nói dịch vụ này củng cố ý tưởng bất bình đẳng xã hội liên quan đến nguyên nhân sinh học chứ không phải nguyên nhân xã hội. Trong khi những người khác nói rằng đó là một “vùng xám” mà công chúng nói chung thậm chí còn chưa có cơ hội thực sự nghĩ đến.

Khi được yêu cầu bình luận về dịch vụ này, phát ngôn viên của Heliospect Genomics cho biết công ty hiện ở “chế độ ẩn” và vẫn đang phát triển, song đang chuẩn bị ra mắt công chúng. Công ty cũng tuyên bố rằng họ sẽ không chấp nhận sản xuất trứng hoặc phôi quy mô công nghiệp hoặc lựa chọn các đặc điểm tinh hoa và sẽ không cung cấp dịch vụ xét nghiệm các đặc điểm bệnh lý hay sắc đẹp.

Ông Jonathan Anomaly, học giả trong Hội đồng quản trị của Heliospect Genomics, cho biết: “Tất cả những gì chúng tôi muốn nói đến khi đề cập đến thuyết ưu sinh tự do là cha mẹ nên được tự do và thậm chí có thể được khuyến khích sử dụng công nghệ để cải thiện triển vọng của con cái họ khi công nghệ đó có sẵn”.

Michael Christensen, Giám đốc điều hành của Heliospect, bình luận: “Mọi người đều có thể có tất cả những đứa con mà họ muốn và họ có thể có những đứa con không mắc bệnh. Điều đó sẽ thật tuyệt”.

Ngoài tranh cãi xung quanh “trẻ sơ sinh chọn lọc”, Heliospect Genomics còn làm dấy lên mối lo ngại về cách thức công ty này lấy dữ liệu. Một số kênh truyền thông đưa tin rằng các công cụ dự đoán của công ty này dựa trên dữ liệu từ UK Biobank, một kho lưu trữ di truyền chủ yếu được sử dụng cho nghiên cứu liên quan đến sức khỏe.