“Trẻ hóa mỏ” ở Than Mạo Khê

Công ty Than Mạo Khê - TKV là mỏ "hầm lò già” với 66 năm khai thác liên tục. Tài nguyên ở các mức nông đã hết, khai thác ngày càng xuống sâu, vào xa, đòi hỏi Công ty phải áp dụng nhiều giải pháp, trong đó ứng dụng KHCN vào sản xuất được ưu tiên hàng đầu.

Những năm trước, việc áp dụng KHCN của Công ty còn hạn chế, để khai thác được 1 tấn than đòi hỏi tốn kém về nhân công, vật tư, vật liệu. Đến nay, với chương trình cơ giới hóa, Than Mạo Khê đã loại bỏ toàn bộ các lò chợ chống gỗ và lò chợ chống bằng thủy lực đơn, thay vào đó là các lò chợ chống giữ bằng giá thủy lực di động ZHF/1600/16/24. Công nghệ này đã giúp Công ty tiết kiệm thời gian, thuận lợi trong vận chuyển giá khung (giá xích), đặc biệt đảm bảo an toàn và nâng cao năng suất lao động.

Đối với tự động hóa, Công ty có nhiều công trình được đưa vào vận hành gần đây. Là một trong những mỏ than có khí nổ siêu hạng, vấn đề thông gió trong hầm lò là một trong những ưu tiên hàng đầu, những năm qua Công ty đã sử dụng các trạm quạt gió chính +120, +45, +69 để thông gió trong hầm lò. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế như: Việc vận hành còn thủ công; mất nhiều thời gian; thiết bị không tự khởi động sau khi mất điện lưới; khó khăn trong việc tìm và khắc phục sự cố.

Theo ông Phạm Văn Khôi, Phó Giám đốc Công ty, để khắc phục những hạn chế và nhược điểm trên, Công ty đã đưa ra ý tưởng tự động hóa các trạm quạt gió chính, điều khiển tập trung các trạm quạt +120, +45, +69. Tốc độ của quạt gió được điều khiển bằng biến tần nên có thể giảm lưu lượng gió vào lò trong các ngày thứ 7, chủ nhật (người làm việc trong lò ít), do đó tiết kiệm điện năng. Đồng thời, giảm nhân công lao động (trạm quạt +120 giảm 6 lao động/ngày; các trạm quạt +45, +69 giảm 10 lao động/ngày); giảm đáng kể sự cố so với trước khi tự động hóa; khi có sự cố sẽ hiển thị trên màn hình điều khiển, giúp cho công tác khắc phục sự cố nhanh chóng. Việc tự động hóa điều khiển tập trung quạt gió chính trước đây chưa từng được thực hiện trong TKV.

Bên cạnh đó, “Hệ thống tự động hóa điều khiển tập trung các tuyến băng tải vận chuyển than dưới hầm lò và trên mặt bằng”, gồm 11 băng tải với hệ thống điều khiển được đầu tư hiện đại, có các chức năng chính: Điều khiển từ xa bằng màn hình cảm ứng; camera giám sát hình ảnh; hệ thống thông tin đàm thoại di động dọc tuyến, kết hợp bổ sung các thiết bị nam châm hút sắt, sàng rung tách đá quá cỡ, để đảm bảo an toàn khi vận hành và tránh rách băng, hư hỏng thiết bị. Hệ thống đưa vào vận hành đã giảm từ 45 lao động xuống còn 12. Công ty đang tiếp tục đưa 4 tuyến băng tải ở mức -230 vào vận hành thí điểm; đưa 15 tuyến vận tải than nguyên khai vào nhà sàng.

Các khâu sàng tuyển cũng được tự động hóa, như: Dây chuyền tuyển huyền phù tự sinh và huyền phù manhetit; dây chuyền sàng tuyển khí, sàng khô, được giám sát bằng hệ thống camera; hệ thống tự động hóa điều khiển tập trung các tuyến băng tải vận chuyển than dưới hầm lò và trên mặt bằng…

Rất nhiều hệ thống tự động khác được áp dụng, như: Hệ thống monoray vận chuyển vật tư trong lò; trạm bơm nước bể 3.000m³, bơm nước sinh hoạt, bơm nước môi trường và tự động hóa các trạm nén khí; máy đánh đáy xe goòng; hệ thống quan trắc khí mỏ và trạm quan trắc tự động… Các hoạt động này giúp tăng năng suất lao động và nâng cao độ an toàn trong sản xuất.

Trong tin học hóa, Công ty đã đầu tư sử dụng các ứng dụng CNTT trong quản lý, như: Phần mềm kiểm soát xe; phần mềm nhận diện khuôn mặt, vân tay; lắp đặt camera ở trong và ngoài đường lò, trên khai trường, giám sát tại Trung tâm điều hành sản xuất…

Thông qua chương trình hành động “3 hóa” (cơ giới hóa, tự động hóa, tin học hóa) vào sản xuất kinh doanh và quản lý, Công ty đã ngày càng tăng năng suất, nâng cao chất lượng sản phẩm, hiệu quả sản xuất kinh doanh, cải thiện điều kiện làm việc cho người lao động…, hướng đến xây dựng “mỏ xanh, mỏ hiện đại, mỏ ít người”.

Đặc biệt, những năm gần đây, Công ty đạt sản lượng gần 2 triệu tấn than nguyên khai/năm. Với một "mỏ già”, nguồn tài nguyên ngày càng cạn kiệt, phải xuống sâu, vào xa, địa hình địa chất phức tạp như Than Mạo Khê, chính là kỳ tích. Kỳ tích đó được làm nên không chỉ bởi tinh thần “Kỷ luật và đồng tâm”, mà còn nhờ tập thể lãnh đạo, CNLĐ nơi đây đã kịp thời đầu tư, áp dụng KHCN hiệu quả vào sản xuất để “trẻ hóa” sức khai thác của mỏ, mang lại hiệu quả cao hơn.