Tuyến đường vào Khu di tích Địa điểm khai thác than đầu tiên của Việt Nam: Cần sớm đầu tư, nâng cấp

Di tích lịch sử Địa điểm khai thác than đầu tiên của Việt Nam tại núi Yên Lãng (phường Yên Thọ, TX Đông Triều) là nơi tri ân Tổ nghiệp ngành Than - Khoáng sản Việt Nam. Đây còn là niềm tự hào về lịch sử hình thành giai cấp công nhân mỏ và truyền thống lịch sử công cuộc khai mỏ của các thế hệ thợ mỏ ngành Than Việt Nam để lớp lớp các thế hệ thợ mỏ tìm về.

Phải khẳng định, từ năm 2007 đến nay Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã có quyết tâm cao đầu tư xây dựng quần thể di tích Địa điểm khai thác than đầu tiên của Việt Nam, khi lãnh đạo TKV được nhận bức Dụ cổ của vua Minh Mạng (đang được lưu giữ tại Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế). Nội dung bức Dụ cổ là cho phép Tổng đốc Hải Yên Tôn Thất Bật đào lấy 10 vạn cân than chở về kinh đô giao nạp.

Bức Dụ cổ đặc biệt quan trọng và quý giá đối với ngành Than - Khoáng sản Việt Nam, bởi tính nhân văn của nó: Vua nước Nam khai sinh nền công nghiệp than Việt Nam. Đồng thời, từ đó cho phép xác nhận mốc ra đời, chính thức mở ra ngành khai thác than, khoáng sản trên đất nước ta. Lãnh đạo TKV đã xác định ngày vua ban chỉ dụ là ngày lịch sử của ngành và triển khai xây dựng dự án trùng tu di tích Miếu Mỏ ở phường Yên Thọ (TX Đông Triều), xúc tiến việc làm hồ sơ xếp hạng di tích.

Năm 2008, UBND tỉnh công nhận “Địa điểm khai thác than đầu tiên của Việt Nam” tại núi Yên Lãng là di tích cấp tỉnh. Trong giai đoạn 2009-2019, TKV tiến hành xây dựng công trình Thạch trụ yểm sơn, mở đầu cho công việc tôn tạo di tích. Tiếp đó, triển khai xây dựng hoàn thành Đài Hoàng đế chỉ lệnh tại khu vực đền Hạ, đền Thượng, tuyến đường từ tháp Thạch trụ yểm sơn vào đền Thượng và tu bổ nâng cấp một số hạng mục di tích miếu Bãi Tràng Tiền, xây dựng Nhà bia tưởng niệm thợ mỏ đã hy sinh vì sự nghiệp sản xuất than...

Năm 2011, UBND tỉnh đã phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 tôn tạo và phát huy Khu di tích lịch sử Địa điểm khai thác than đầu tiên của Việt Nam có diện tích nghiên cứu quy hoạch 87,75ha, diện tích vùng bảo vệ di tích 41,2ha.

Nhằm triển khai dự án phù hợp với định hướng quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất của TX Đông Triều, năm 2022 TKV đã xin điều chỉnh quy hoạch chi tiết dự án để tiếp tục thực hiện dự án giai đoạn 2. TKV điều chỉnh diện tích quy hoạch từ 87,75ha xuống còn 48,41ha; diện tích vùng bảo vệ di tích từ 41,2ha xuống còn 23,19ha. Giai đoạn 2023-2026 tiếp tục triển khai xây dựng cổng vào khu di tích, đường giao thông, bãi đỗ xe, hạ tầng điện chiếu sáng, cấp thoát nước, tu bổ tôn tạo đền Hạ, nhà trưng bày và khu đón tiếp tại đền Hạ, cảnh quan sân vườn, hạ tầng giao thông, cảnh quan đền Thượng, tu bổ tôn tạo gò Thạch trụ yểm sơn…

Năm 2020, UBND tỉnh cũng đã đặt tên một tuyến phố của phường Yên Thọ mang tên phố Tôn Thất Bật.

Tuyến đường từ QL18A đi vào Khu di tích dài gần 3km đã được đầu tư đường bê tông. Tuy nhiên, đoạn đường dài 700m từ QL18A đến Xí nghiệp Địa chất Đông Triều được người dân ở đây phản ánh do Xí nghiệp Địa chất Đông Triều đầu tư đổ bê tông từ năm 2003, năm 2015 đã được duy tu, sửa chữa. Xong các loại xe vận tải đi lại nhiều, những năm gần đây đường đã xuống cấp nghiêm trọng, đoạn từ cổng Nhà văn hóa khu Trại Hà đi ra đã vỡ nhiều, tạo thành những ổ trâu rất nguy hiểm cho người và phương tiện khi tham gia giao thông. Tại khu Trại Hà có 310 hộ dân thì 168 hộ thường xuyên đi lại trên tuyến đường này hằng ngày. Ông Nguyễn Tiến Vỹ (người dân khu Trại Hà) cho biết: Việc đi lại trên tuyến đường của người dân khá khó khăn, trong những ngày đầu xuân mới, nhiều phương tiện chở khách du lịch vào khu di tích phải di chuyển rất vất vả… 

Nguyện vọng của nhân dân địa phương và du khách mong muốn sớm được TKV ưu tiên nguồn vốn cải tạo, nâng cấp tuyến đường tạo diện mạo mới cho khu di tích. Đồng thời, tháo gỡ nỗi lo mất an toàn giao thông trên tuyến đường, để nhân dân cùng chung tay xây dựng thành tuyến đường sáng - xanh - sạch - đẹp - đô thị văn minh.