Ukraine được EU viện trợ thêm 50 tỉ euro

Ngày 1-2, các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) nhất trí gói viện trợ bổ sung 50 tỉ euro cho Ukraine, kết thúc nhiều tuần mắc kẹt đa phần vì sự phản đối của Hungary.

EU đã thể hiện sự ủng hộ Ukraine trong cuộc xung đột với Nga. Nhưng sau gần tròn 2 năm từ ngày Nga khởi động "chiến dịch quân sự đặc biệt", đã có những tranh cãi về việc viện trợ này.

Tuy vậy, hôm 1-2, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel thông báo trên mạng xã hội X (Twitter) rằng EU đã đạt được thỏa thuận về việc tiếp tục viện trợ Ukraine.

"Toàn bộ 27 lãnh đạo đã nhất trí về một khoản 50 tỉ euro bổ sung cho Ukraine bằng ngân sách của EU. Việc này đảm bảo khoản tài trợ ổn định, dài hạn và có thể dự đoán cho Ukraine. EU sẽ nhận trách nhiệm và vai trò lãnh đạo trong việc hỗ trợ Ukraine. Chúng tôi hiểu đâu là điều quan trọng", ông Michel viết.

EU chỉ vừa đạt được thỏa thuận trên sau nhiều tuần thuyết phục Thủ tướng Hungary Viktor Orban, người từng bỏ phiếu chống đối với đề xuất ngân sách này hồi tháng 12 năm ngoái.

Trước khi hội nghị thượng đỉnh EU diễn ra, các lãnh đạo thành viên đã gia tăng áp lực lên ông Orban, nhắn nhủ rằng ông buộc phải đưa ra lựa chọn trước thách thức Nga đang đặt ra.

Theo tường thuật của Hãng tin Reuters, trong hôm 1-2, ông Orban không dành thời gian trao đổi với báo chí khi tới dự hội nghị thượng đỉnh.

Nhà lãnh đạo Hungary thay vào đó đăng lên X hình ảnh ông bước đi quanh các xe máy kéo trước một cuộc biểu tình của nông dân ở Brussels (Bỉ) cùng ngày.

Trong đoạn video, ông Orban nói bằng tiếng Anh: "Đó là sai lầm của châu Âu, khi tiếng nói của người dân không được nghiêm túc lắng nghe... Sẽ có một cuộc bầu cử châu Âu vào tháng 6, vì vậy chúng ta cần một nghị viện châu Âu mới. Chúng ta phải tìm những lãnh đạo châu Âu mới, thực sự đại diện cho người dân".

Là thành viên EU, nhưng mối quan hệ giữa Hungary và EU đã suy yếu hơn 10 năm qua. Đa số cho rằng mối quan hệ này tệ đi từ lúc Thủ tướng Orban nắm quyền năm 2010.

Trên truyền thông, ông Orban thường bị mô tả bằng những từ như "dân túy", "cực hữu", hoặc "độc tài", vốn không được ủng hộ rộng rãi trong chính trị dòng chính tại châu Âu. Vị lãnh đạo Hungary cũng không ít lần khẩu chiến với các nước trong khối vì khác biệt trong cách tiếp cận ở nhiều vấn đề.

Không lâu sau khi ông Orban tái đắc cử với tỉ lệ áp đảo năm 2022, EU mở cuộc điều tra vào đợt bầu cử của nước này. Đây là cột mốc dẫn tới những thủ tục tước bỏ nguồn tài trợ cho Hungary với lo ngại về "tiêu chuẩn dân chủ".

Căng thẳng về nhân quyền và pháp quyền dẫn tới việc EU quyết định đóng băng hơn 30 tỉ euro trong quy tắc gắn kết và phục hồi vốn sẽ gửi cho Hungary. Phía EU yêu cầu Hungary phải đáp ứng các tiêu chuẩn, thực hiện cải cách nhằm khôi phục việc tiếp cận số tiền này.

Với việc Hungary lâu nay đã công khai phản đối viện trợ Ukraine cũng như việc kết nạp Ukraine vào EU, nhiều ý kiến cho rằng EU sẽ phải lưu ý vấn đề giải ngân số tiền trên như một con bài thuyết phục Budapest.

Ngoài ra, cũng theo ông Orban, các nước EU nên lấy tiền của quốc gia mình để viện trợ Ukraine, thay vì sử dụng nguồn quỹ chung của EU.