Văn chỉ Khê Chanh - Nét đẹp truyền thống hiếu học

Làng có Văn chỉ, quốc gia có Văn miếu. Đây là những nơi thờ Đức Khổng Tử, các bậc Tiên hiền, các nhà khoa bảng đỗ đạt trước đây. Văn chỉ thường được xây dựng ở những vùng đất cổ, có truyền thống hiếu học, có nhiều người hiển đạt. Ở TX Quảng Yên, di tích Văn chỉ Khê Chanh vẫn được bảo tồn khá tốt. Nơi đây trở thành một địa chỉ khích lệ khuyến học, khuyến tài, giáo dục việc học hành cho các thế hệ ở vùng đất Quảng Yên.

Di tích Văn chỉ Khê Chanh (phường Quảng Yên, TX Quảng Yên) được công nhận là di tích cấp tỉnh năm 2014. (Ảnh: Phương Thuý)

Văn chỉ làng Khê Chanh (nằm ở phường Quảng Yên, TX Quảng Yên) là công trình văn hoá lâu đời được xây dựng vào khoảng thế kỷ 18. Nơi đây thờ Đức Khổng Tử, các bậc Tiên hiền và tôn vinh con cháu dân làng Khê Chanh xưa - những người đã đỗ đạt qua các kỳ khoa cử từ khoa thi Đinh Dậu năm 1777 thời vua Lê Cảnh Hưng (1740-1786). Trải qua gần 200 năm, do tác động của thời gian và chiến tranh, Văn chỉ Khê Chanh bị xuống cấp, có nguy cơ sụp đổ. Năm 2008, nhân dân thị trấn Quảng Yên (nay là phường Quảng Yên) đã đóng góp, trùng tu công trình và khánh thành vào năm 2009. Ngày 23-1-2014, Văn chỉ Khê Chanh thuộc phường Quảng Yên đã được công nhận là di tích cấp tỉnh.

Cụ Đặng Văn Sửu, khu phố Bãi, phường Quảng Yên, cho hay: “Văn chỉ được tôn tạo khang trang như ngày hôm nay, công lớn là nhờ các bậc cao niên trong làng đã góp công, góp của để xây dựng lại trên nền di tích xưa. Người dân trên địa bàn cũng hiến đất mở rộng khuôn viên, mở rộng đường đến di tích. Đến nay, di tích Văn chỉ không chỉ là nơi tổ chức vinh danh những đơn vị, cá nhân có thành tích cao trong phong trào khuyến học, khuyến tài hàng năm, mà còn là nơi để các câu lạc bộ thơ trên địa bàn tổ chức lễ tế, chiếu thơ Văn chỉ hàng năm”.

Lãnh đạo UBND phường Quảng Yên họp bàn với Ban Quản lý di tích về phương án tu bổ, nâng cấp di tích Văn chỉ Khê Chanh trong thời gian tới. (Ảnh: Phương Thuý)

Di tích Văn chỉ được trùng tu, xây dựng trên diện tích 602m2, bao gồm nhà thờ Đức Khổng Tử, bia đá khắc tên 21 vị con cháu của các dòng họ làng Khê Chanh xưa đỗ đạt qua các kỳ thi đã được triều đình trước đây công nhận và một số công trình phụ trợ khác. Văn chỉ mở cửa vào các ngày lễ, tết, mùng 1, ngày rằm hằng tháng. Riêng trong dịp hè sẽ được mở cửa thường xuyên để nhân dân, đặc biệt là các cháu học sinh đến thăm, thắp hương, tham quan di tích. Bên cạnh các hoạt động tín ngưỡng thường xuyên, Văn chỉ cũng là nơi tổ chức nhiều hoạt động, như: Các dòng họ, gia đình, cá nhân đỗ đạt, đạt thành tích cao trong học tập dâng hương báo cáo kết quả; tổ chức các hoạt động tuyên dương, khen thưởng cho các tập thể, cá nhân có thành tích cao trong phong trào khuyến học, khuyến tài; các hoạt động sinh hoạt văn hoá, văn nghệ khác.

Ông Phạm Chiến Thắng, Chủ tịch UBND phường Quảng Yên, cho biết: Cũng giống như các Văn từ, Văn chỉ khác, Văn chỉ Khê Chanh xưa kia có Hội Tư văn khắc bia ghi lại việc học hành của làng và tên những người đỗ đạt để lưu truyền nhằm giáo dục con cháu. Hiện nay, Văn chỉ Khê Chanh có Ban Quản lý di tích và Hội Khuyến học của phường Quảng Yên vừa thực hiện công tác khuyến học, khuyến tài của địa phương, vừa có trách nhiệm quản lý, tổ chức các hoạt động tại Văn chỉ. Xưa kia, Hội Tư văn tổ chức lễ kỳ khoa để tạ ơn thần, ban phúc cho người đỗ đạt và cầu cho làng có nhiều người hiển đạt hơn. Còn ngày nay, hằng năm, Hội Khuyến học của phường tổ chức khen thưởng cho các học sinh đỗ đại học, học sinh giỏi các cấp, học sinh nghèo vượt khó học giỏi...

Phường Quảng Yên tổ chức tuyên dương học sinh đạt thành tích cao trong học tập, học sinh đỗ đại học năm học 2016-2017 tại di tích Văn chỉ Khê Chanh. (Ảnh: Chiến Thắng-CTV)

Theo các bậc cao niên ở phường Quảng Yên, làng, xã có Văn chỉ là một biểu hiện của vùng đất hiếu học, là niềm tự hào không chỉ của các dòng họ có người được khắc tên trong bia đá, mà còn là niềm tự hào của các thế hệ nhân dân. Phát huy truyền thống này, phong trào khuyến học, khuyến tài trên địa bàn phường Quảng Yên phát triển mạnh mẽ từ gia đình hiếu học, dòng họ hiếu học cho đến khu dân cư hiếu học, đơn vị hiếu học. Vừa qua, phường Quảng Yên đã tổ chức tuyên dương 420 gia đình tiêu biểu, xuất sắc hiếu học, 4 khu dân cư hiếu học, 1 dòng họ hiếu học (dòng họ Phạm ở khu Giếng Chanh), 66 học sinh đạt thành tích cao trong kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh, quốc gia, sinh viên giỏi và học sinh trúng tuyển đại học đợt 1 tại di tích Văn chỉ Khê Chanh. Trong các dịp sinh hoạt hè và các chương trình ngoại khoá của các trường học trên địa bàn phường, di tích Văn chỉ Khê Chanh đã trở thành một trong những địa chỉ được các gia đình, trường học tổ chức cho học sinh, con em tham quan, tìm hiểu.

Trong thời gian tới, phường Quảng Yên tiếp tục đầu tư tu bổ, nâng cấp để di tích Văn chỉ Khê Chanh khang trang hơn. Đồng thời, tiếp tục phát huy giá trị di tích, thúc đẩy phong trào khuyến học, khuyến tài để xứng đáng với truyền thống hiếu học của gia đình, dòng tộc, truyền thống của vùng đất học làng Khê Chanh xưa.

Phương Thúy

[links()]