Vân Đồn và hành trình vươn khơi

Huyện Vân Đồn hôm nay như con tàu lớn đã và đang rẽ sóng nước Bái Tử Long trong hành trình mới, hành trình của trí tuệ và tiềm năng của vùng đất có một gia tài vô giá, ấy là Vân Đồn từng là một Thương cảng của nước Đại Việt. Vân Đồn hôm nay, Vân Đồn của tương lai sẽ là một cánh buồm no gió đẩy con thuyền mang tên Vân Đồn đi xa hơn nữa…

Những dấu mốc ấn tượng

Bây giờ đến Vân Đồn ai cũng phải thốt lên: Vân Đồn lạ quá, khác xưa quá. Dấu vết của miền đất hoang sơ, xa cách đò giang như đã biến mất, thay vào đó là dáng vóc một thành phố trẻ, tươi rói.

Theo Bí thư Huyện ủy, Phó trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế Vân Đồn Trương Mạnh Hùng, các kết quả tăng trưởng của Vân Đồn mấy năm qua thực sự là các con số biết nói. Đó là kết quả hoạt động của mảng du lịch - dịch vụ tăng trưởng trên 30%. Năm nay, Vân Đồn là một trong 6 đơn vị tự chủ cân đối ngân sách, chỉ đứng sau Hạ Long, Cẩm Phả và Đông Triều. Nếu năm 2015 thu ngân sách của huyện chưa nổi 50 tỷ đồng thì đến 2020 đã thu hơn 1.300 tỷ đồng, năm 2021 lên 1.600 tỷ đồng và năm 2022, đến hết tháng 10, dự kiến Vân Đồn đã hoàn thành kế hoạch năm. Năm 2022, Vân Đồn và 3 huyện trong tỉnh sẽ về đích huyện nông thôn mới, mục tiêu năm 2023 sẽ nâng lên là nông thôn mới nâng cao. Và với các ưu thế, đặc biệt là sân bay quốc tế Vân Đồn, các nhà đầu tư đang hướng đến Vân Đồn là trung tâm “logistics”. Khi chúng tôi đến Vân Đồn, con đường cao tốc nối Vân Đồn với Móng Cái vừa hoàn thành đầu tháng 9 này đã tạo thêm sự thuận lợi cho các hoạt động giao thương của huyện. Tỉnh Quảng Ninh đã xác định Vân Đồn là khu kinh tế ven biển, sẽ nối với khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Móng Cái và chợt nhận ra các mấu chốt, các ngả đường đều như đang… ngoặt hướng vào Vân Đồn. Những thế, những lực ấy sẽ tạo đà cho Vân Đồn phát triển đúng, trúng và hiệu quả, góp phần thúc đẩy các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội như nghị quyết phát triển Vân Đồn của tỉnh và của huyện. Phát triển Vân Đồn là phát triển trên các trụ cột tự nhiên vùng biển đảo Bái Tử Long, trụ cột văn hóa lâu đời của Vân Đồn như Thương cảng cổ đầu tiên của nước ta tại đây và từ trụ cột phát triển du lịch biển đảo. Mỗi trụ cột đó nói thì chỉ vài chữ, nhưng nó cõng trên đó là khối lượng công việc khổng lồ của quân và dân huyện đảo Vân Đồn, của các nhà đầu tư đã hướng đến Vân Đồn gửi gắm tình cảm và trí tuệ mong thực hiện những ước mơ xây dựng Vân Đồn mạnh mẽ hơn nữa.

Vân Đồn đi lên từ tiềm năng thiên nhiên ưu đãi, nhưng Vân Đồn sẽ hướng vào việc đẩy mạnh và phát huy các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của địa phương bằng du lịch văn hóa. Muốn giữ chân du khách lâu dài thì Vân Đồn phải mạnh dạn đầu tư các sản phẩm văn hóa du lịch, dựa trên các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của địa phương. Trong đó chú trọng đến việc đầu tư, tạo cảnh quan tại các di tích lịch sử văn hóa hấp dẫn để du khách đến và ở lại với Vân Đồn có thời gian lưu trú lâu hơn. Được biết, huyện đang xin phép đầu tư xây một cây cầu nối hai bờ sông Mang vị trí bến Con Quy hiện đang là vị trí bến của Công ty Cát Vân Hải thuộc xã Minh Châu là eo biển sang xã đảo Bản Sen. Có một lý do khá thú vị, dòng Mang - dòng sông trên biển chỉ là người ở khu vực này mới thấu tỏ về con sông không bờ mà có bến này - vì thế cây cầu nối bờ sông Mang sẽ là một công trình điểm nhấn văn hóa biển đảo rất giá trị. Sau dự án cây cầu nối sông Mang, thì còn dự án cây cầu nối đảo Cống Đông - Cống Tây huyện cũng đang xây dựng kế hoạch và lựa chọn vị trí…

Như con tàu vươn khơi

Theo phê duyệt quy hoạch Khu kinh tế Vân Đồn đến năm 2040 (Quyết định số 266/QĐ-TTg ngày 17/2/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Vân Đồn đến năm 2040), với những tiềm năng, cơ hội phát triển đặc biệt, Khu kinh tế Vân Đồn hứa hẹn sẽ trở thành Khu kinh tế duy nhất nằm trong khu vực hợp tác "Hai hành lang - một vành đai" kinh tế Việt - Trung, hợp tác liên vùng Vịnh Bắc Bộ mở rộng, cầu nối ASEAN - Trung Quốc, hành lang kinh tế Nam Ninh - Singapore, trong Vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh.

Với nhiều lợi thế và không ít thách thức, nhưng quân và dân của huyện Vân Đồn sẽ quyết tâm đồng hành với các chỉ thị, nghị quyết của các cấp, cùng các nhà đầu tư vào Vân Đồn tạo nên những giá trị mới của vùng “trăm đảo” này. Ngày 24/9/2022, Hội thảo quốc tế về Thương cảng Vân Đồn được tổ chức với sự tham dự của nhiều nhà khoa học đã mang tới những nhận diện mới về lịch sử, văn hoá của Vân Đồn. Khi di tích Thương cảng cổ Vân Đồn được phát huy giá trị, sẽ khôi phục các hoạt động làng xã cổ tại vùng biển là làng đảo Quan Lạn giữa biển, với vô vàn các giá trị văn hóa liên quan đến vùng biển này.
Trong cuộc giao lưu tại Hội Văn học nghệ thuật huyện Vân Đồn, chúng tôi được Bí thư Huyện ủy, Phó trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế Vân Đồn Trương Mạnh Hùng thông tin về tình hình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của huyện, tôi cùng các anh chị em văn nghệ sĩ đều rất tâm đắc. Với huyện Vân Đồn, những năm gần đây đã đổi mới từng ngày, những luồng gió mới cứ thổi liên hồi và tạo nên những niềm hứng khởi mới đánh thức một vùng biển đảo đẹp như tranh vẽ mà nhiều thời gian đi qua cứ bị “chìm” đi những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể ở miền biển Đông Bắc này. Như là nghề đóng thuyền buồm nổi tiếng và hội đua thuyền ở Quan Lạn, là vô vàn những câu ca dao, hò biển của cư dân cổ ở bến Cái Làng, bến Cống Yên, đảo Bản Sen trong mênh mang non nước Vân Đồn. Là các di chỉ văn hóa trên đảo Quan Lạn, Ngọc Vừng, Minh Châu, hay trên khu vực đảo lớn Cái Bầu là chùa Cái Bầu, là mỏ than Kế Bào nơi khai thác rất sớm của ngành công nghiệp mỏ than bây giờ.

Mỗi góc đảo, mỗi làng chài của biển đảo Vân Đồn đều chất chứa triệu triệu tiềm năng để cho những chủ nhân Vân Đồn hôm nay sẽ có điểm tựa để cất cánh. Chúng tôi ngồi nghe đồng chí Bí thư Huyện ủy thông tin về các chỉ tiêu kinh tế - xã hội của huyện thấy tác phong anh điềm tĩnh và ấm áp khi kết thúc lời phát biểu vẫn còn gửi đến các đại biểu câu nói chân thực “vì chưa có sự chuẩn bị kỹ, nếu tôi có dông dài rất mong các bác, các anh chị chia sẻ”. Chúng tôi cùng ồ lên vui quá, một cán bộ trẻ đứng đầu địa phương đã rất biết trọng thị cánh văn nghệ sĩ, theo nhà thơ Nguyễn Khánh Hội, hiện là Phó Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật huyện Vân Đồn cho biết, đồng chí Bí thư khi biết các anh tổ chức xuất bản tập thơ nhưng kinh phí rất khó khăn đã không ngần ngại rút phần tiền riêng của mình 10 triệu đồng tặng cho Hội Văn học nghệ thuật huyện thêm kinh phí xuất bản. Nghe thế thật ấm lòng! Qua báo cáo của anh Nguyễn Khánh Hội thì việc cơ chế cho hoạt động văn học nghệ thuật cấp huyện là rất “vướng”, nhưng đồng chí Bí thư Huyện uỷ đã rất quan tâm và tạo điều kiện tốt nhất có thể. Chúng tôi rất ngạc nhiên khi được biết vì có chương trình ra mắt tập thơ của Hội Văn học nghệ thuật huyện, nên đồng chí Bí thư Huyện uỷ đã lùi cuộc giao ban đầu tuần từ buổi sáng sang buổi chiều. Chỉ cần một chi tiết đó thôi, chúng tôi đều ồ lên thán phục một hành xử trân trọng văn nghệ sĩ của anh cán bộ trẻ đang là người đứng mũi chịu sào của một địa phương.

Qua buổi trao đổi ngắn với đồng chí Trương Mạnh Hùng, tôi biết anh trưởng thành từ một cơ quan cấp tỉnh, được phân công về Vân Đồn trong thời điểm mà Vân Đồn như cánh cửa mở rất rộng và đón nhiều luồng gió mới, không phải ai được giao nhiệm vụ cũng dễ hoàn thành, nhưng với tâm huyết, với trí tuệ của người trẻ, anh đã và đang cùng tập thể lãnh đạo huyện có những đóng góp cho sự phát triển toàn diện một Vân Đồn hôm nay. Dù biết thách thức vô cùng nhiều, thuận lợi cũng vô cùng lớn, nhưng không có trí tuệ của người đứng đầu, người đứng mũi chịu sào và sự đoàn kết, thống nhất của tập thể lãnh đạo huyện thì các mục tiêu của huyện đề ra không thể có kết quả tốt đẹp như những con số mà ở đầu bài viết tôi đã ghi lại.

Huyện Vân Đồn hôm nay như con tàu lớn đã và đang rẽ sóng nước Bái Tử Long trong hành trình mới, hành trình của trí tuệ và tiềm năng của vùng đất có một gia tài vô giá, ấy là Vân Đồn từng là một Thương cảng quốc tế sầm uất gần 900 năm tuổi, là lưu dấu chiến công hiển hách của nhà Trần trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ ba còn vang vọng nơi này.