Về nơi khởi phát phong trào "Đoàn kết ba lực lượng thanh niên Quảng Ninh"

Khởi phát từ địa đầu Móng Cái, phong trào “Đoàn kết ba lực lượng” đã lan toả rộng khắp, được tuổi trẻ cả nước hưởng ứng và đã trở thành truyền thống trong hoạt động phối hợp hành động vì mục tiêu bảo vệ Tổ quốc.

Từ những “điểm tựa tiền tiêu”

Ông Nguyễn Hồng Quân, nguyên Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh, nguyên Bí thư Tỉnh Đoàn, hiện là Trưởng Ban liên lạc Câu lạc bộ Cựu cán bộ Tỉnh Đoàn, nhớ lại hơn nửa thế kỷ trước ông ra Quảng Ninh và chọn nơi đây làm quê hương thứ hai của mình. Ngày đó, vùng đất Hải Ninh này còn nghèo lắm nhưng mỗi người dân đều kiên cường bám đất, bảo vệ và dựng xây quê hương. Giờ trở lại đây, cảm xúc trong lòng ông Quân vẫn rất xúc động khó tả. Những kỷ niệm năm xưa chợt ùa về. Nhưng rồi màu núi rừng xanh thẳm đẩy quá khứ đau thương cũng dần lùi xa, mỗi gương mặt ông gặp hôm nay dường như đều thấy hiện lên nét hân hoan, đều tràn ngập yêu thương. 

Theo lời ông Quân kể, trong suốt chiều dài lịch sử xây dựng và phát triển 60 năm của tỉnh, tuổi trẻ Quảng Ninh được biết đến với những phong trào tiêu biểu, như: “Đống than tiết kiệm”, “Ôn lý thuyết, luyện tay nghề”, “Ba rèn luyện”, “Năm xung phong”, “Vì điểm tựa tiền tiêu”, “Thanh niên lập nghiệp”, “Tuổi trẻ giữ nước”, “Sáng tạo trẻ” v.v.  Đặc biệt, trải qua mỗi thời kỳ chiến đấu và dựng xây, tuổi trẻ tỉnh nhà luôn ghi dấu ấn bằng những công trình, phần việc thanh niên, mô hình, phong trào thiết thực, hiệu quả, đóng góp vào công cuộc xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ vững chắc quốc phòng - an ninh.

Khi tiếng súng nổ ra ở biên giới mùa xuân năm 1979, những trái tim tuổi trẻ sôi nổi của thanh niên Quảng Ninh lại sôi sục khát vọng lên đường. Hàng trăm, hàng ngàn bước chân thanh niên đã xung phong ra biên giới. Ở Pò Hèn năm đó, không chỉ có thông và quế kiên gan cùng sương gió vươn lên mà còn có những người lính quân hàm xanh kiên cường, quyết giữ từng tấc đất biên giới thiêng liêng. 

Những chiến sĩ công an vũ trang nhân dân (nay là bộ đội biên phòng) Quảng Ninh, nhân viên thương nghiệp, thanh niên xung phong và nhân dân địa phương đã ngã xuống ở mảnh đất biên giới mà nhiều nhất tại rừng thiêng Pò Hèn (xã Hải Sơn, TP Móng Cái) khi mới chớm tuổi đôi mươi. Tiếng đạn pháo bay qua núi rừng, vang lên trên bầu trời biên giới ngày 17/2 ngay sau buổi giao lưu bóng chuyền và văn nghệ của thanh niên tại Đồn Công an vũ trang 209 Pò Hèn. Những ngày bám trụ chiến đấu, những đêm văn nghệ giao lưu đã giúp tình yêu nảy nở giữa bộ đội biên phòng và thanh niên xung phong, nữ công nhân thương nghiệp. Có người hy sinh như liệt sĩ Vũ Trọng Hiên khi vừa kịp để lại giọt máu đang tượng hình trong bụng người yêu là cô thanh niên xung phong công nhân lâm trường Nguyễn Thị Thê.

Cũng tại mảnh đất Pò Hèn, nữ tự vệ ngành Thương nghiệp Hoàng Thị Hồng Chiêm, nguyên là một chiến sĩ của Trung đoàn 8, Quân khu 3, cùng với người yêu là chiến sĩ Bùi Văn Lượng đã sát cánh bên nhau chiến đấu cho đến lúc hy sinh... Mỗi liệt sĩ ở biên giới như một đóa hoa thanh xuân rực rỡ góp sắc hương cho đời. Sự hy sinh ấy đã trở thành bất tử để cho mảnh đất Pò Hèn hôm nay hồi sinh, giàu nhựa sống thanh xuân.

Và từ những hoạt động thực tiễn trong phong trào “Vì điểm tựa tiền tiêu” trong thanh niên Quảng Ninh thời gian chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc đã hình thành và phát triển phong trào “Đoàn kết ba lực lượng” tại huyện Hải Ninh anh hùng (nay là thành phố Móng Cái đang trên đà đổi mới, phát triển). Ba lực lượng thanh niên thời điểm đó là thanh niên công an, thanh niên quân đội và thanh niên địa phương. Ngay từ đầu, phong trào “Đoàn kết ba lực lượng” đã thu hút sự quan tâm của nhiều đối tượng thanh niên.

Từ sự thành công đó, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Quảng Ninh đã kịp thời rút kinh nghiệm và đầu những năm 1980 đã cùng ngành công an và quân đội thống nhất thành lập ban chỉ đạo phong trào “Đoàn kết ba lực lượng” từ tỉnh đến cơ sở. Nội dung phong trào được định hướng hoạt động trên các mặt, kết nghĩa giữa các cơ sở Đoàn tại địa bàn, tổ chức xây dựng các công trình làm cơ sở vật chất cho địa phương và bộ đội. Đồng thời, thành lập các đội tuần tra gồm 3 lực lượng, bảo vệ trật tự biên giới và an ninh thôn làng, phố xá, phối hợp tổ chức các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục, thể thao.

Dần dần, không chỉ thanh niên các huyện biên giới Hải Ninh, Quảng Hà, Bình Liêu mà thanh niên các thị xã Hòn Gai, Cẩm Phả, Uông Bí đã có nhiều hoạt động sáng tạo và hiệu quả, tạo được mối quan hệ gắn bó trong nhiệm vụ hết sức quan trọng đối với một tỉnh được coi là phên dậu án giữ phía Đông Bắc của Tổ quốc. Có thể nói không quá rằng, phong trào "Đoàn kết 3 lực lượng thanh niên" đã sáng tạo ra một mô hình hoạt động mới của Đoàn, đáp ứng yêu cầu đoàn kết các lực lượng thanh niên Quảng Ninh xung kích bảo vệ Tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa trong điều kiện hoàn cảnh cụ thể lúc bấy giờ.

Lan toả sức sống một phong trào

Cùng với phong trào “Xứng danh anh bộ đội Cụ Hồ” và phong trào “làm theo 6 điều Bác Hồ dạy”, phong trào “Đoàn kết ba lực lượng” đã tạo nên một mô hình hoạt động của Đoàn trong điều kiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội đang đặt ra những vấn đề đòi hỏi tuổi trẻ cả nước những nỗ lực vượt qua khó khăn, vững vàng trước mọi thử thách, cùng toàn Đảng, toàn dân giữ vững định hướng của đất nước. Phong trào “Đoàn kết ba lực lượng” đã được tuổi trẻ cả nước hưởng ứng và đã trở thành truyền thống trong hoạt động phối hợp hành động vì mục tiêu bảo vệ Tổ quốc.

Trải qua 45 năm, thanh niên 3 lực lượng luôn kế tục và phát huy truyền thống cha anh, tinh thần “kỷ luật và đồng tâm” của giai cấp công nhân Vùng mỏ anh hùng, không ngừng nỗ lực cố gắng, xung kích, tình nguyện và sáng tạo hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ chính trị, nổi bật là các hoạt động tham gia phát triển kinh tế - xã hội, phòng chống tệ nạn xã hội, đảm bảo an toàn giao thông, bảo vệ an ninh biên giới, tham gia tấn công truy quét tội phạm, cảm hoá giáo dục thanh niên chậm tiến; các hoạt động tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng, giúp đỡ các xã nghèo, hộ nghèo, các gia đình chính sách, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn...

Trong thời gian tới đây, để phong trào “Đoàn kết ba lực lượng”, tuổi trẻ Quảng Ninh sẽ tập trung tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức của các tầng lớp thanh thiếu nhi về công tác an ninh - quốc phòng, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ biên giới, giữ gìn toàn vẹn lãnh thổ và lãnh hải của Tổ quốc. Các cấp bộ đoàn cũng mở rộng mặt trận đoàn kết tập hợp thanh niên, thực hiện tốt chiến lược trong tình hình mới; duy trì và phát triển các mô hình của phong trào đoàn kết 3 lực lượng để tạo sự đoàn kết, thống nhất giữa các lực lượng thanh niên, qua đó nâng cao chất lượng sinh hoạt Đoàn - Hội - Đội.

Đồng thời, phát huy vai trò, trách nhiệm của tuổi trẻ lực lượng vũ trang và thanh niên trên địa bàn tiên phong, xung kích, tình nguyện tham gia phát triển kinh tế - xã hội, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng; chung tay xây dựng nông thôn mới, xây dựng đô thị văn minh; mở rộng mặt trận tập hợp, đoàn kết thanh niên; cung cấp nguồn tin cho chiến sĩ biên phòng, cho công an khu vực, phối hợp tuần tra kiểm soát biên giới chặt chẽ bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ an ninh biên giới, đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm, xây dựng các mô hình kinh tế, xoá đói giảm nghèo vươn lên làm giàu bền vững, đền ơn đáp nghĩa...

Nhìn lại kết quả của phong trào “Đoàn kết ba lực lượng” từ những ngày đầu khởi xướng đến hôm nay, những người như ông Nguyễn Hồng Quân không khỏi tự hào rưng rưng xúc động. Với thanh niên vùng biên Móng Cái nói riêng, Quảng Ninh nói chung, đó là niềm tự hào của tuổi trẻ đã đóng góp vào công cuộc bảo vệ, xây dựng tỉnh nhà ngày càng giàu đẹp, văn minh.