Vì sao đạo diễn Dương Khiết không xem ‘Tây du ký’ suốt 10 năm?

Dù đã có rất nhiều tác phẩm điện ảnh, truyền hình chuyển thể Tây du ký (nguyên tác tiểu thuyết của Ngô Thừa Ân, thế kỷ 16) nhưng cho đến nay đối với công chúng, bộ phim truyền hình của đạo diễn Dương Khiết, phát sóng lần đầu vào năm 1986, vẫn được xem là tác phẩm thành công nhất, trở thành mẫu mực, kinh điển.

Dù sau này, có rất nhiều người làm lại Tây du ký với kinh phí lớn hơn, công nghệ, kỹ xảo hiện đại gấp trăm lần, dàn diễn viên cũng tài năng, nổi tiếng và xinh đẹp nhưng bản phim được sản xuất với công nghệ thô sơ nghèo nàn của Dương Khiết vẫn được khán giả yêu thích nhất. Nhắc đến phim Tây du ký, các thế hệ khán giả đều nghĩ ngay đến bản 1986.

Thường khán giả khi nhắc đến phim ảnh chỉ nhớ tên các diễn viên ngôi sao, thế nhưng sau nhiều năm, người hâm mộ Tây du ký luôn nhớ tên đạo diễn Dương Khiết. Bộ phim mang đến cho bà danh tiếng suốt đời, cũng như bà góp phần quan trọng đem lại danh tiếng lẫy lừng cho nhiều diễn viên tham gia phim. Rất nhiều diễn viên trong đoàn phim biết ơn Dương Khiết, gọi bà là ân sư.

Thế nhưng, vào năm 2011 khi trả lời phỏng vấn trong một chương trình truyền hình, Dương Khiết khiến khán giả kinh ngạc khi tâm sự: "Tôi không thấy vẻ vang về Tây du ký. Bộ phim chính là nỗi đau đớn mãi trong lòng của tôi. Mười năm sau khi phim phát sóng lần đầu, tôi không xem nó, bật tivi thấy Tây du ký là tôi chuyển kênh”.

Nhiều nỗi đau

Phía sau thành công vang dội của Tây du ký là vô vàn nỗi khổ tâm mà nữ đạo diễn phải trải qua, trong đó có những mâu thuẫn trong đoàn làm phim. “Tôi không biết nên nói thế nào. Đã xảy ra những việc không vui”, Dương Khiết nói. Đoàn làm phim có hàng trăm người với hàng trăm mâu thuẫn, trong đó có cả mâu thuẫn của các diễn viên chính. Chuyện cát-sê cũng gây rắc rối không ít, bởi có những trường hợp diễn viên đóng vai phụ nhận cát-sê cao hơn nhiều lần diễn viên chính.

Việc Từ Thiếu Hoa - diễn viên đẹp trai và được yêu thích nhất trong 3 người đóng Đường Tăng – bỏ vai cũng được xem là do ấm ức về cát-sê. Ông không hài lòng khi biết số tiền mình nhận được cho mỗi tập phim thấp hơn “Trư Bát Giới” Mã Đức Hoa. So với diễn viên đóng vai Bạch Mã và mẹ Đường Tăng, cát-sê của ông càng thấp. Sau đó, dù được tăng 5 tệ mỗi tập, ông vẫn rút khỏi đoàn phim với lý do học cao học.

Bị lãnh đạo nghi ngờ về năng lực cũng là một nỗi đau của đạo diễn Dương Khiết trong quá trình làm Tây du ký, nhưng bà đã rắn rỏi vượt qua và khẳng định mình qua sản phẩm. Rồi đến chuyện khi quay đến tập 11, kinh phí hết, đài truyền hình ngừng cung cấp tiền. Nữ đạo diễn rất phẫn uất trước quyết định này nhưng không làm gì được, chỉ có thể tìm kiếm nguồn tài chính khác. Rất may là cuối cùng nhà sản xuất Lý Hồng Xương tài trợ cho họ tiếp tục quay.

Cực khổ trăm bề, cố đảm bảo chất lượng tốt nhất cho phim nên Dương Khiết rất đau lòng khi có người nói với lãnh đạo Đài truyền hình: “Đoàn phim ‘Tây du ký’ lợi dụng cơ hội đi ngao du hưởng thụ khắp nơi”.

Chồng bà, quay phim Vương Sùng Thu kể lại, để chọn bối cảnh tốt nhất, đoàn phải đi khắp mọi miền, nhiều nơi hiểm trở hoang vu: “Du lịch lúc đó đâu được như bây giờ, có nơi còn không có nhà nghỉ. Lúc đến núi Thanh Thành, chúng tôi ở một nơi xứng đáng gọi là khu ổ chuột. Chuột ở đấy nhiều lắm, mỗi ngày mọi người đều phải nghe tiếng chuột rúc rích…“.

Mặc dù mang nhiều ấm ức như vậy nhưng nhiều năm trôi qua, đạo diễn Dương Khiết cũng nguôi ngoai và buông bỏ những khúc mắc trong lòng. Bà chia sẻ: “Tôi nhớ hai câu trong bài ‘Nếu đời nỡ dối lừa em’ của Pushkin: ‘Tất cả chỉ là khoảnh khắc/ Tất cả rồi sẽ trôi đi’. Những thứ trôi đi rồi sẽ trở thành kỷ niệm thân thương. Chúng ta hãy giữ tháng ngày ấy trong tâm hồn, coi đó là những kỷ niệm thân thương nhất, bởi đó là mối duyên trong cuộc đời”.

Nỗi day dứt vì thất tín

Liên quan đến phim Tây du ký, đạo diễn Dương Khiết luôn cảm thấy day dứt và mắc lỗi với một người, đó là nữ diễn viên đóng Bạch Cốt Tinh, Dương Xuân Hà. “Cả đời này, người tôi có lỗi nhất chính là Dương Xuân Hà”, đạo diễn tâm sự.

Chuyện là hồi đó, Dương Khiết đang bế tắc trong việc tìm người đóng Bạch Cốt Tinh bởi yêu cầu rất cao: Xinh đẹp, quyến rũ, “mang phong thái của bậc nữ vương nhưng bên trong là trái tim độc ác”. Các diễn viên nổi tiếng nghe vậy đều từ chối vì quá khó và vì không muốn bị đóng đinh vào vai yêu quái. Bà nghĩ đến Dương Xuân Hà, diễn viên sân khấu nổi danh tài sắc, và được chấp nhận với điều kiện phải được nhận cả vai nữ vương Tây Lương.

Dù đã đồng ý nhưng sau đó, đạo diễn Dương Khiết lại giao vai nữ vương Nữ nhi quốc cho người khác nhằm đảm bảo chất lượng phim như mong muốn. Sự thất hứa này khiến Dương Xuân Hà hận đạo diễn và từ mặt luôn cả đoàn làm phim, thậm chí còn tuyên bố không bao giờ đóng bộ phim truyền hình nào nữa.

Nhiều năm sau, đoàn làm phim Tây du ký tổ chức các buổi gặp mặt, nhưng Dương Xuân Hà không bao giờ tham gia, dù vai diễn của bà được đánh giá là Bạch Cốt Tinh xuất sắc nhất từ trước đến nay.

Sau này, khi nhắc lại câu chuyện trên truyền hình, đạo diễn Dương Khiết nhận lỗi về mình vì đã nuốt lời và không đưa ra được cách giải quyết làm đẹp lòng cả hai bên.

Đạo diễn Dương Khiết qua đời năm 2017 sau một thời gian dài hôn mê sâu, thọ 88 tuổi.