Vì sao Việt Nam ít cầu thủ đá ở nước ngoài nhất World Cup 2023?

Italy, Tây Ban Nha, Mỹ và Việt Nam cùng có 22 cầu thủ đang khoác áo CLB trong nước, đạt tỷ lệ 96% danh sách đăng ký. Những tuyển thủ duy nhất chơi ở nước ngoài từ bốn đội này lần lượt là Giulia Dragoni (CLB Barca, Tây Ban Nha), Jenni Hermoso (Pachuca, Mexico), Lindsey Horan (Lyon, Pháp) và Huỳnh Như (Lank Vilaverdense, Bồ Đào Nha). Tức là họ đều có tỷ lệ 4% cầu thủ chơi bóng ở nước ngoài.

Tỷ lệ chơi bóng trong nước của tuyển thủ Anh và Đức cũng đạt 87%. Ngoài ra, không còn đội nào có thông số này quá 80%. Ngoài Việt Nam, các đội tuyển trên đều thuộc nhóm đầu thế giới, sở hữu giải vô địch quốc gia mạnh. Anh, Đức, Tây Ban Nha, Italy và Mỹ cũng là năm trong sáu nước có CLB góp nhiều cầu thủ nhất cho World Cup.

32 đội dự World Cup 2023 đã chốt danh sách đăng ký với FIFA ngày 12/7, với tổng cộng 736 cầu thủ tham dự. Trong đó, có tới 107 cầu thủ đang chơi cho các CLB Anh, chiếm 15% danh sách. Có tới 18 đội sở hữu cầu thủ chơi bóng tại Anh, chiếm hơn nửa đại diện dự giải. Các CLB Mỹ góp 84 cầu thủ tới World Cup, chiếm 11% danh sách, sau đó đến Tây Ban Nha 10% và Pháp 8%. Những giải đấu ở các nước này đều mạnh và thu hút nhiều cầu thủ giỏi, vì thế các tuyển thủ của họ không cần phải ra nước ngoài thi đấu để cải thiện trình độ.

Trường hợp của Việt Nam lại khác, khi đội đang đi ngược xu thế của World Cup. Huỳnh Như là cầu thủ nữ đầu tiên của Việt Nam xuất ngoại, khi cô chơi 23 trận ở Lank mùa trước, ghi bảy bàn và kiến tạo hai lần. CLB Bồ Đào Nha muốn giữ chân thủ quân đội tuyển thêm một mùa giải nữa, và hai bên đang đàm phán gia hạn hợp đồng.

Trong các đội ngoài Top 20 FIFA, Zambia có tỷ lệ cầu thủ chơi ở nước ngoài thấp thứ hai với 26%, chỉ hơn Việt Nam. Đội này đang đứng vị trí 77 FIFA, thấp nhất giải và cũng lần đầu dự World Cup. Nhưng họ vẫn có sáu cầu thủ đang chơi ở nước ngoài, những nền bóng đá mạnh hơn như Kazakhstan, Trung Quốc hay Tây Ban Nha. Các đội khác không được đánh giá cao ở World Cup cũng đều có tỷ lệ cầu thủ chơi ở nước ngoài trên dưới 50%.

Đội có nhiều cầu thủ chơi ở nước ngoài nhất chính là Philippines, khi chỉ có trung vệ Hali Long đang đá trong nước. 22 cầu thủ còn lại của họ đều chơi ở nước ngoài, trái ngược với Việt Nam. Bởi Philippines tận dụng nguồn cầu thủ lai sinh trưởng ở nước ngoài, trong khi toàn bộ cầu thủ Việt Nam là bản địa.

Xu thế của các đội tuyển tầm trung bình yếu tại World Cup 2023 là đưa cầu thủ ra nước ngoài thi đấu để cải thiện trình độ như Zambia, hoặc nhập tịch cầu thủ lai giống Philippines. Còn Việt Nam khác biệt các đội khác, bởi cầu thủ chỉ ăn tập trong nước từ nhỏ.

Cầu thủ Việt Nam, dù là nữ hay nam, đều có nhiều rào cản khi ra nước ngoài thi đấu. Họ có nghĩa vụ hoàn thành hợp đồng với đội chủ quản trước khi xuất ngoại, bởi các CLB nước ngoài sẽ không muốn trả phí chuyển nhượng cho cầu thủ từ nền bóng đá thấp hơn họ như Việt Nam. Trước khi Huỳnh Như sang Lank, tiền đạo Phạm Hải Yến và tiền vệ Nguyễn Thị Tuyết Dung cũng nhận đề nghị chơi bóng ở nước ngoài, nhưng họ không đi vì lý do trên.

Ngoài ra, những vấn đề liên quan tới thay đổi văn hóa, môi trường thi đấu cũng khiến cầu thủ Việt Nam ngại thi đấu quốc tế. Cựu HLV tuyển nữ Việt Nam Steve Darby từng nói với VnExpress rằng: "Cầu thủ Việt Nam luôn cảm thấy nhớ nhà khi thi đấu ở nước ngoài, nên họ ngại xuất ngoại. Đáng lẽ họ nên dũng cảm hơn, bởi dù thế nào, họ cũng trở lại mạnh mẽ hơn sau khi chơi ở nước ngoài".

Lê Công Vinh từng hai lần xuất ngoại, sang Bồ Đào Nha rồi Nhật Bản, và đều ít nhiều ghi dấu ấn. Nhưng các cầu thủ thế hệ sau thường không thành công khi xuất ngoại thi đấu. Phần lớn trong đó sa sút khi trở lại chơi ở Việt Nam.

Giải vô địch nữ Việt Nam chỉ có bảy đội, trong đó có tới hai đội trẻ của Hà Nội và TP HCM. Vì thế chất lượng cạnh tranh giữa các đội không cao, và số trận đấu của cầu thủ trong năm cũng hạn chế. Việc ra nước ngoài chơi bóng có thể giúp họ tiến bộ hơn, đi theo xu thế của các đội khác tại World Cup.

Thành công bước đầu của Huỳnh Như tại Bồ Đào Nha có thể là động lực thúc đẩy nhiều cầu thủ Việt Nam sẵn sàng chấp nhận mạo hiểm. Và World Cup 2023 chính là sân khấu lớn nhất để cầu thủ thu hút sự quan tâm từ các CLB ở nền bóng đá mạnh hơn.