Vị thế vùng phên giậu Đông Bắc Tổ quốc

Dựa vào thế “tựa sơn, hướng bể”, Quảng Ninh án ngữ ở vị trí cửa ngõ tiền tiêu, phên giậu vùng Đông Bắc của Tổ quốc, có vị trí trọng yếu về địa chính trị, kinh tế, văn hóa, quốc phòng, an ninh và đối ngoại. Dưới ngọn cờ lãnh đạo của Đảng, hơn 60 năm qua Quảng Ninh đã giành được những thành tựu to lớn, nổi bật, mang tính tiên phong và đột phá, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đổi mới và phát triển đất nước.

Trải qua các thời kỳ lịch sử, vùng đất Quảng Ninh có sự thay đổi về địa danh và địa giới hành chính, nhưng dù ở thời điểm nào và dưới tên gọi nào thì vùng đất này vẫn được coi là phên giậu của đất nước. Chính từ sự đặc thù đó, Quảng Ninh sớm trở thành vùng đất “địa linh nhân kiệt”, hình thành nền văn hóa giữ nước đặc sắc. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh luôn nêu cao truyền thống đoàn kết, năng động, sáng tạo, nắm bắt thời cơ, vượt qua thách thức, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, phát huy sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Ý thức rõ vị thế, vai trò của mình, tỉnh luôn kết hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường với bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh, đặc biệt tại khu vực biên giới trên bộ, trên biển; triển khai có hiệu quả chủ trương xây dựng, phát triển tỉnh thành khu vực phòng thủ vững chắc về quốc phòng, an ninh và phòng tuyến hợp tác, cạnh tranh kinh tế quốc tế. Các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương đều gắn với thế bố trí quốc phòng - an ninh theo chỉ đạo của Đảng “mỗi bước phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội là một bước tăng cường về quốc phòng - an ninh”. Trên cơ sở kế hoạch hằng năm, 5 năm và dài hạn đã được Chính phủ phê duyệt, cùng với các chương trình kinh tế lớn của Trung ương, tỉnh tập trung phát huy nội lực, tranh thủ ngoại lực để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội một cách toàn diện và bền vững. Các lĩnh vực, ngành có tiềm năng, thế mạnh, như công nghiệp khai thác mỏ, nông, lâm, ngư nghiệp, đặc biệt là du lịch dịch vụ, được đầu tư phát triển mạnh, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế địa phương.

Trong quá trình phát triển, tỉnh luôn gắn kết chặt chẽ, hài hòa phát triển kinh tế với phát triển văn hóa, tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm an sinh xã hội, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, với nhiều chủ trương, chính sách mang tính vượt trội so với nhiều địa phương trong nước. Đặc biệt trong những thập kỷ gần đây, mặc dù bối cảnh, tình hình chung còn có nhiều khó khăn, thách thức, song dưới sự lãnh đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, tỉnh Quảng Ninh bằng ý chí tự lực, tự cường, tinh thần đổi mới, sáng tạo trong tổ chức thực hiện đã đạt được kết quả toàn diện trên các lĩnh vực, đóng góp quan trọng cho sự phát triển chung của đất nước. Kinh tế liên tục tăng trưởng cao và ổn định, giữ vững tốc độ tăng trưởng GRDP 2 con số trong 9 năm liên tiếp (2015-2023), ngay cả trong giai đoạn khó khăn nhất do đại dịch Covid-19 gây ra, Quảng Ninh vẫn lập nên kỳ tích trong công cuộc đổi mới.

Quy mô nền kinh tế tăng nhanh, năm 2023 đạt 315.839 tỷ đồng, gấp 5,7 lần so với năm 2010, đứng thứ 3 ở khu vực phía Bắc (sau Hà Nội, Hải Phòng), đóng góp 10,1% vào tổng quy mô nền kinh tế của Vùng đồng bằng sông Hồng. Quảng Ninh luôn nằm trong nhóm các tỉnh, thành phố có đóng góp cao nhất vào ngân sách cả nước (thu nội địa giai đoạn 2016-2020 đứng top 5 tỉnh, thành có số thu cao) và là một trong 18 địa phương của cả nước có điều tiết ngân sách cho quốc gia. Trong 11 năm liền (2013-2023) Quảng Ninh nằm trong nhóm 5 tỉnh, thành phố có chất lượng điều hành kinh tế xuất sắc nhất nước. Đồng thời là địa phương duy nhất duy trì 7 năm liên tiếp giữ vị trí quán quân PCI; 5 năm liên tiếp dẫn đầu chỉ số SIPAS; 6 năm dẫn đầu chỉ số PAR Index.

Từ một địa phương có hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông còn yếu kém, đến nay Quảng Ninh đã trở thành một trong những địa phương có hệ thống giao thông đồng bộ, hiện đại nhất nước với tất cả các loại hình. Tốc độ đô thị hóa nhanh thuộc diện cao nhất nước, với 4 thành phố, 2 thị xã trực thuộc tỉnh, tỷ lệ đô thị hóa đến hết năm 2023 đạt 69,46%. Sau 12 năm triển khai (từ năm 2010) đến hết năm 2022 tỉnh hoàn thành chương trình xây dựng NTM ở cả 3 cấp, về đích trước 3 năm chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.

Đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện, nâng cao cả về vật chất, tinh thần và các dịch vụ xã hội, như: Y tế, giáo dục, thông tin truyền thông chất lượng cao, nhất là ở khu vực miền núi, biên giới, hải đảo. Các tiềm năng về lịch sử, văn hóa, con người Quảng Ninh được khơi dậy, phát huy; nhiều di tích văn hóa được đầu tư bảo tồn, tôn tạo và có cơ chế thích hợp để chuyển hóa thành nguồn lực phục vụ trực tiếp cho đầu tư phát triển. Quốc phòng, ANTT được bảo đảm, chủ quyền an ninh biên giới, biển đảo quốc gia được giữ vững, không để xảy ra tình huống bị động, bất ngờ.

Những thành tựu đó không chỉ có ý nghĩa đối với địa phương, mà còn đóng góp quan trọng vào sự nghiệp chung của đất nước. Nổi bật là những đóng góp vai trò, vị thế của một trung tâm công nghiệp khai khoáng và sản xuất nhiệt điện, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia với đội ngũ công nhân và phong trào công nhân sôi động; đóng góp một mô hình tìm tòi và đột phá đưa công cuộc đổi mới đi vào chiều sâu, chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”, đẩy nhanh hiện đại hóa hạ tầng giao thông chiến lược chủ yếu bằng nguồn lực xã hội hóa dựa trên nguyên tắc “Đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư”; đóng góp vào đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng và thúc đẩy CCHC, đổi mới quản trị phát triển bền vững địa phương, xây dựng chính quyền phục vụ, thân thiện với người dân và doanh nghiệp; đóng góp vào sự nghiệp bảo vệ chủ quyền cả biên giới trên bộ và biển đảo vùng Đông Bắc của Tổ quốc, xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, phòng tuyến cạnh tranh và hợp tác kinh tế quốc tế. Đó là thành quả tổng hợp của nhiều nhân tố, gắn liền vai trò lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ, sự giúp đỡ của Trung ương và phát huy tính chủ động, sáng tạo của địa phương, phát huy nguồn lực nội sinh và huy động sức mạnh từ hội nhập, hợp tác và kết nối, phản ánh ý chí tự lực, tự cường, sức sáng tạo vô bờ bến của các thế hệ cán bộ, đảng viên và nhân dân tỉnh.

Quảng Ninh hôm nay khẳng định tầm vóc mới, diện mạo mới, vị thế mới của vùng phên giậu phía Đông Bắc Tổ quốc. Đó là thành quả của những khát vọng đổi mới không ngừng, của sự nỗ lực, đồng thuận trong cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Từ thành thị đến nông thôn, từ đất liền tới hải đảo tràn ngập sức sống mới, khí thế mới với tầm vóc mới, tạo niềm tin vững bước đi tới tương lai. Đây là nền tảng, là sức mạnh để Quảng Ninh tiến nhanh, tiến vững chắc trên chặng đường phía trước.