Vốn vay giải quyết việc làm: Cung chưa đủ cầu

Thời gian qua, nguồn vốn vay giải quyết việc làm của Ngân hàng Chính sách xã hội (CSXH) Chi nhánh Quảng Ninh đã phát huy được hiệu quả trong việc tạo việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương. Tuy nhiên, tình trạng nguồn vốn hạn hẹp dẫn đến cung chưa đáp ứng được cầu đã diễn ra từ nhiều năm nay vẫn chưa được giải quyết.

Gia đình anh Sằng A Tằng (xã Đông Ngũ, huyện Tiên Yên) đầu tư trồng, thu mua, chế biến cây keo, quế, bạch đàn, từ vốn vay giải quyết việc làm.

Xác định nguồn vốn giải quyết việc làm là một trong những chương trình trọng điểm thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, hằng năm Ngân hàng CSXH tỉnh đã phối hợp với các đơn vị tham mưu UBND tỉnh giao kế hoạch cho vay giải quyết việc làm cho các địa phương; đồng thời, thực hiện ưu tiên cho vay phù hợp với nhu cầu giải quyết việc làm, nhất là các xã đặc biệt khó khăn. Ngân hàng CSXH tỉnh đã chỉ đạo các ngân hàng CSXH cấp huyện triển khai kịp thời các chính sách, chỉ tiêu kế hoạch hằng năm, chuyển tải nguồn vốn kịp thời đến với đối tượng thụ hưởng; phối hợp với các phòng, ban chức năng của huyện, tổ chức hội, đoàn thể nhận uỷ thác thực hiện cho vay đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh (SXKD) phù hợp với chủ trương, định hướng phát triển kinh tế của từng địa phương, nhằm hỗ trợ tạo việc làm, duy trì và mở rộng việc làm cho người lao động. Đến ngày 31-7, tổng dư nợ chương trình cho vay giải quyết việc làm đạt 336,7 tỷ  đồng, chiếm 14,2% tổng dư nợ, tăng 89,1 tỷ đồng so với năm 2016. Từ đó, Ngân hàng CSXH tỉnh đã thực hiện cho vay 1.998 dự án (2 dự án là cơ sở SXKD; 1.996 dự án của người lao động), tạo việc làm cho 2.660 lao động. Trong đó, dự án trồng trọt, chăn nuôi chiếm khoảng 50%; tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ khác 30%; đánh bắt, nuôi trồng thuỷ hải sản 20%. Đáng chú ý, nợ quá hạn chương trình cho vay giải quyết việc làm chỉ chiếm 0,49% tổng dư nợ. Điều này cho thấy nguồn vốn cho vay của chương trình đã giúp cho người lao động có thêm vốn đầu tư SXKD, nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống. Đồng thời, khai thác hiệu quả tiềm năng sẵn có, giải quyết việc làm cho lao động tại địa phương.

Tuy nhiên, do nguồn vốn hạn hẹp nên chưa đáp ứng được nhu cầu vốn vay của người dân, nhiều đối tượng không tiếp cận được với vốn vay, mất cân đối về cung - cầu. Giai đoạn 2011-2015, cả nguồn vốn T.Ư và ngân sách địa phương bố trí cho chương trình chỉ đạt bình quân 5,6 tỷ đồng/năm. Nhiều năm nay, Quảng Ninh không được bố trí vốn từ Quỹ quốc gia giải quyết việc làm do Bộ LĐ-TB&XH quản lý. Riêng năm 2016 và những tháng đầu năm 2017, trước nhu cầu bức thiết về vay vốn của người dân, Ngân hàng CSXH tỉnh được Ngân hàng CSXH Việt Nam bố trí 200 tỷ đồng bổ sung từ nguồn vốn huy động (chiếm 65% tổng nguồn vốn). Những tháng đầu năm nay, vốn ngân sách địa phương chuyển sang Ngân hàng CSXH thực hiện cho vay giải quyết việc làm chỉ có trên 13 tỷ đồng. Trong khi đó, theo kế hoạch năm 2017, toàn tỉnh sẽ tạo việc làm tăng thêm cho khoảng 19.000 lao động. Như vậy, với mức vay bình quân tối thiểu 50 triệu đồng/hộ thì nguồn vốn bổ sung vẫn chưa đủ đáp ứng nhu cầu vay vốn để mở rộng sản xuất của các doanh nghiệp, phát triển kinh tế hộ gắn với giải quyết việc làm.

Bên cạnh đó, nhu cầu vay vốn để phát triển kinh tế, nhất là tại các xã đặc biệt khó khăn, địa phương bị thu hồi đất nông nghiệp, địa phương có nhiều làng nghề là rất lớn. Theo số liệu đăng ký từ 14 địa phương trong tỉnh do Ngân hàng CSXH tỉnh tổng hợp, nhu cầu vay vốn giải quyết việc làm còn khoảng trên 250 tỷ đồng. Theo quy định tại Nghị định số 61/2015/NĐ-CP quy định về chính sách hỗ trợ tạo việc làm và Quỹ quốc gia về việc làm thì cho vay đối với cơ sở SXKD được vay 1 tỷ đồng/dự án. Nhưng do thiếu vốn nên nhiều năm nay trên địa bàn tỉnh chưa phát sinh khoản vay này. Theo quy định tại Nghị quyết số 221/NQ-HĐND (ngày 12-12-2015) của HĐND tỉnh về chương trình việc làm tỉnh giai đoạn 2016-2020, thì các dự án cơ sở SXKD vay vốn tạo việc làm từ Quỹ quốc gia về việc làm (nguồn từ ngân sách địa phương) với mức lãi suất bằng 50% lãi suất cho vay thương mại của Ngân hàng NN&PTNT công bố tại thời điểm ký hợp đồng tín dụng. Tuy nhiên, lãi suất cho vay của ngân hàng thương mại thường có sự biến động, trong khi lãi suất cho vay của Ngân hàng CSXH ổn định, ít thay đổi.

Hiện khung lãi suất cho vay của Ngân hàng NN&PTNT trong khoảng từ 8-10%/năm, tuỳ vào từng đối tượng và mục đích vay vốn, không công bố mức lãi suất cụ thể. Điều này đã gây ra nhiều khó khăn cho Ngân hàng CSXH trong việc quy định lãi suất cho vay. Vì vậy, các cấp, ngành và địa phương cần thực hiện các giải pháp đồng bộ, kịp thời tháo gỡ những khó khăn hiện nay để giúp chương trình phát huy được những hiệu quả tích cực hơn nữa, đồng thời giải quyết nhu cầu bức thiết về việc làm của lao động địa phương, nhất là ở các xã vùng sâu, biên giới, hải đảo.

Cao Quỳnh

[links()]