Xăng sinh học và cái giá phải trả cho môi trường

Quyết định bán xăng sinh học E15 với giá rẻ của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã không được lòng các nhà khoa học đang quan ngại về tác hại của ethanol tới môi trường.

Theo hãng tin AFP, xăng E15 là xăng sử dụng hỗn hợp 15% ethanol trong khi phần lớn xăng được phép bán ở Mỹ pha trộn với 10% ethanol.

Ethanol của Mỹ thường được sản xuất bằng cách lên men đường từ tinh bột ngô. Năm 2011, Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) đã phê duyệt sử dụng xăng E15 sau khi hoàn thành nghiên cứu về tác động ô nhiễm của nó.

Do ethanol dễ bay hơi và góp phần tạo ra ô nhiễm khói bụi trong thời tiết nóng bức, nên xăng E15 thường bị cấm bán trong 3 tháng Hè. Hiện loại xăng này chỉ được bán tại 2.300 trạm xăng của cả nước.

Phát biểu tại một nhà máy sản xuất xăng sinh học thuộc bang Iowa, Tổng thống Biden ngày 12/4 thông báo EPA đã dỡ bỏ lệnh cấm bán xăng E15 từ ngày 1/6 đến ngày 15/9.

Trước đó, vào năm 2018, cựu Tổng thống Donald Trump cũng có ý định tương tự, như một động thái nhượng bộ cho nông dân trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc. Tuy nhiên, ý tưởng này của Tổng thống Trump đã bị phán quyết tòa án lật ngược.

Theo Nhà Trắng, với mức giá hiện nay, E15 có thể tiết kiệm trung bình 10 xu cho mỗi gallon xăng.

Mặc dù xăng sinh học đã vượt qua các bài đánh giá về khả năng giảm phát thải hiệu ứng nhà kính xong các nhà khoa học khẳng định cần phải nghiên cứu thêm về phát thải khí nhà kính liên quan ngay từ công đoạn trồng vụ sản xuất.

Theo ông Tyler Lark – một nhà khoa học tại Đại học Wisconsin-Mandison, “tỷ lệ cân bằng carbon của ethanol với xăng không tốt như kỳ vọng ban đầu”.

Chỉ từ năm 2008 đến 2016, đã có thêm 2,8 triệu hecta ngô được gieo trồng. Nghiên cứu của ông Lark chỉ ra hậu quả của việc chuyển đổi đất sang trồng ngô vào thời điểm đó còn bị đánh giá thấp. “Khi chuyển đổi và cày xới những loại đất khác, hiện tượng cô lập carbon (tích trữ carbon trong khí quyển) xảy ra. Thêm vào đó, người trồng phải bón thêm phân đạm để ngô phát triển. Một số loại phân bón sử dụng để trồng ngô thải ra nitơ oxit (N2O), một loại khí nhà kính rất mạnh”, nhà khoa học Lark giải thích.

Không chỉ vậy, việc chuyển đổi đất sang trồng ngô để lấy ethanol còn khiến phân bón ngấm vào mạch nước ngầm và phá hủy môi trường sống của động vật hoang dã để nhường chỗ cho những cánh đồng ngô.

Khi được đưa vào trong bể chứa, so với nhiên liệu truyền thống, xăng sinh học thải ra ít CO2/lít hơn. Tuy nhiên, do hỗn hợp ethanol chiếm 15% nên loại xăng sinh học này sẽ không đậm đặc bằng xăng thông thường và người tiêu sẽ cần mua thêm nhiều hơn.

Ngoài ra, "ethanol còn tạo ra acetaldehyde và formaldehyde là 2 chất gây ung thư. Cả hai chất này đều năm trong số 5 chất tạo ra hiện tượng ô nhiễm sương mù quang hóa”, Mark Jacobson, giáo sư kỹ thuật môi trường tại Đại học Stanford, giải thích. Hiện tượng này gây ra nhiều vấn đề về hô hấp bao gồm cả bệnh hen suyễn.

“Xăng sinh học gây hại cho cả khí hậu và sức khỏe con người. Việc dồn tiền vào nó đang lấy đi nguồn ngân sách các giải pháp thực tế khác, chẳng hạn như xe điện”, giáo sư Jacobson kết luận.