Xây dựng môi trường thu hút đầu tư nước ngoài

Việc thu hút được các tập đoàn lớn tới đầu tư đã là một thành công, nhưng để giữ chân “đại bàng” ở lại cũng là một áp lực rất lớn, đòi hỏi Việt Nam phải tiếp tục có những cải thiện về thể chế, môi trường kinh doanh, kết cấu hạ tầng và đặc biệt là chất lượng nguồn nhân lực; thống nhất các quy định trước khi ban hành để tránh gây ra các quy định chồng chéo, dẫn đến khó khăn cho doanh nghiệp trong quá trình tuân thủ.

Ngày 18/5 vừa qua, Apple - một tập đoàn công nghệ đến từ Hoa Kỳ đã chính thức mở cửa hàng bán trực tuyến tại Việt Nam nhằm cung cấp dịch vụ và hỗ trợ cá nhân hóa cho khách hàng tương tự như các cửa hàng Apple Store trên toàn thế giới.

Ðộng thái này được xem là bước đi “mở đường” của “đại bàng” công nghệ Hoa Kỳ trong việc mở cửa hàng trực tiếp tại Việt Nam thời gian tới; cũng như cho thấy Apple đã có những đánh giá tốt về thị trường Việt Nam, gia tăng sự hiện diện của thương hiệu Apple tại Việt Nam.

Từ năm 2016 đến năm 2022, Việt Nam là điểm đến của rất nhiều các nhà cung cấp, hỗ trợ cho Apple. Các nhà cung cấp linh, phụ kiện điện tử cho Apple đặt tại Việt Nam tăng từ 18 lên 27 cơ sở sản xuất, đứng thứ 7 thế giới và đứng thứ 2 khu vực Ðông Nam Á sau Thái Lan (28 cơ sở).

Trong tháng 5 vừa qua, Boeing đã khánh thành văn phòng đại diện tại Hà Nội và dự kiến sẽ đầu tư phát triển chuỗi cung ứng phụ tùng, thiết bị hàng không tại Việt Nam.

Trước đó, Tập đoàn LEGO (Ðan Mạch) khởi công xây dựng nhà máy mới trị giá 1 tỷ USD tại tỉnh Bình Dương, dự kiến hoạt động từ năm 2024 và có kế hoạch tuyển 4.000 nhân công có trình độ từ trung cấp tới cao cấp. Ðây là nhà máy lớn thứ 2 của tập đoàn tại khu vực châu Á, sản phẩm chủ yếu xuất khẩu cho thị trường châu Á-Thái Bình Dương.

Việc một loạt tập đoàn lớn trong ngành công nghệ, công nghiệp đang đổ vốn mở rộng đầu tư tại Việt Nam là minh chứng cho thấy những cải cách về chính sách, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh cũng như sự chuẩn bị hạ tầng của Chính phủ Việt Nam đã mang lại kết quả rõ rệt.

Mặc dù suy thoái kinh tế toàn cầu có ảnh hưởng nhất định đến việc thu hút vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI), nhưng thời gian qua, nguồn vốn này tại Việt Nam vẫn tăng trưởng tốt. Theo số liệu từ Cục Ðầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Ðầu tư), vốn FDI trong 5 tháng đầu năm 2023 đạt gần 10,86 tỷ USD, bằng 92,7% so với cùng kỳ, tăng 10,6% so với 4 tháng đầu năm.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia kinh tế cũng lo ngại về thách thức của Việt Nam trong thu hút vốn đầu tư FDI khi không chỉ cạnh tranh với các nước thu hút đầu tư khác mà còn cạnh tranh với cả các nước lâu nay đang “xuất khẩu vốn đầu tư” và nhất là trong bối cảnh các tập đoàn lớn đang cẩn trọng, xem xét kỹ việc tiếp tục đầu tư lớn vào Việt Nam dưới sự tác động của chính sách thuế tối thiểu toàn cầu. Chúng ta đang đứng trước yêu cầu đặt ra, làm thế nào để vừa bảo đảm lợi ích của nhà đầu tư vừa đưa nền kinh tế Việt Nam tiếp tục phát triển. Bởi nếu giành quyền đánh thuế, Việt Nam sẽ phải có những hỗ trợ ngược lại cho các doanh nghiệp FDI để hấp dẫn, giữ chân họ ở lại.

Việc thu hút được các tập đoàn lớn tới đầu tư đã là một thành công, nhưng để giữ chân “đại bàng” ở lại cũng là một áp lực rất lớn, đòi hỏi Việt Nam phải tiếp tục có những cải thiện về thể chế, môi trường kinh doanh, kết cấu hạ tầng và đặc biệt là chất lượng nguồn nhân lực; thống nhất các quy định trước khi ban hành để tránh gây ra các quy định chồng chéo, dẫn đến khó khăn cho doanh nghiệp trong quá trình tuân thủ.

Ðây sẽ là công cụ chính để Việt Nam giữ chân các tập đoàn này không dịch chuyển đầu tư cùng hàng nghìn doanh nghiệp FDI khác trong hệ sinh thái, chuỗi cung ứng sang quốc gia khác.

Bên cạnh đó chúng ta cần có những giải pháp mang tính đột phá giúp nâng cao năng lực của doanh nghiệp trong nước, từ đó mới có thể hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng, sản xuất toàn cầu; đón nhận đơn hàng từ các ngành công nghiệp hỗ trợ, cũng như dòng dịch chuyển đầu tư từ các chuỗi cung ứng toàn cầu về Việt Nam.