Xây dựng thương hiệu nông sản: Giải pháp nâng cao sức cạnh tranh và tăng giá trị sản phẩm

Để nâng cao hiệu quả kinh tế và tăng sức cạnh tranh trên thị trường, những năm qua, các ngành chức năng, địa phương cùng nông dân chung sức xây dựng, phát huy nhãn hiệu, thương hiệu cho nông sản của tỉnh. Một số nông sản của tỉnh có sức cạnh tranh tốt trên thị trường, ngày càng khẳng định uy tín với người tiêu dùng, qua đó tạo đà cho sản xuất nông nghiệp hàng hóa phát triển.

Sản phẩm Chả mực Hạ Long được nhiều du khách lựa chọn khi đến Quảng Ninh.

Theo kết quả điều tra năm 2012 của Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hệ thống Nông nghiệp (Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam) thì nghề làm chả mực Hạ Long là nghề truyền thống có từ năm 1946. Sản phẩm được biết đến như một thương hiệu đặc sản của Quảng Ninh. Tuy nhiên, chất lượng sản phẩm chưa được quản lý, kiểm soát chặt chẽ đồng thời chưa được bảo hộ thương hiệu. Thậm chí, sản phẩm Chả mực Hạ Long còn bị đơn vị ngoài tỉnh xâm phạm quyền sở hữu, vi phạm nhãn mác. Trước thực trạng trên, UBND tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện dự án “Xây dựng và phát triển chỉ dẫn địa lý “Hạ Long” cho sản phẩm Chả mực của TP Hạ Long, Quảng Ninh” vào tháng 7-2012.

Dự án đã xây dựng quy trình kỹ thuật chế biến, bảo quản và đóng gói; tổ chức tập huấn cho các hộ sản xuất và kinh doanh chả mực Hạ Long. Thông qua đó, nhận thức của các hộ dân tăng lên, chả mực được sản xuất theo đúng quy trình kỹ thuật, chất lượng sản phẩm được thống nhất, tạo uy tín chung cho sản phẩm. Bà Nguyễn Thị Thoan, Chủ tịch Hiệp hội Chả mực Hạ Long cho biết: "Hiện nay, 21 thành viên của Hiệp hội Chả mực Hạ Long được cấp phép sử dụng chỉ dẫn địa lý “Chả mực Hạ Long”. Bất cứ đơn vị nào khi sử dụng chỉ dẫn địa lý “Hạ Long” cho sản phẩm chả mực đều phải được sự đồng ý, cấp phép của UBND TP Hạ Long. Cùng với đó, các cơ sở của các thành viên đều có trụ sở sản xuất, kinh doanh chính trên địa bàn TP Hạ Long. Do đó, khi mua sản phẩm, người tiêu dùng cần chú ý về tem, nhãn mác, địa chỉ sản xuất để tránh nhầm lẫn với sản phẩm chả mực ở nơi khác".

Sản phẩm "Mực ống Cô Tô" được tỉnh hỗ trợ xây dựng Nhãn hiệu chứng nhận, qua đó ngày càng được ưa chuộng.

Ngoài chả mực Hạ Long, năm 2013-2014, Quảng Ninh cũng hỗ trợ xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm nông nghiệp cho 5 nhãn hiệu tập thể, 13 nhãn hiệu chứng nhận và 2 chỉ dẫn địa lý. Qua đó đã giúp người tiêu dùng phân biệt hàng hoá, dịch vụ của các thành viên, của tổ chức là chủ sở hữu nhãn hiệu đó, đồng thời tạo cơ sở pháp lý giúp các hộ trồng trọt, chăn nuôi, kinh doanh yên tâm hơn trong sản xuất, bảo tồn, nhân giống, đầu tư kinh doanh, tạo sự đồng nhất và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Không dừng lại ở đó, Quảng Ninh tiếp tục nghiên cứu, xây dựng chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm" (OCOP), nhằm đẩy mạnh công tác quảng bá thương hiệu các sản phẩm, dịch vụ địa phương. Đồng thời, Chương trình OCOP còn thực hiện việc nâng cao thu nhập, giải quyết công ăn, việc làm cho dân cư nông thôn và giảm nghèo thông qua việc phát triển sản xuất, kinh doanh các sản phẩm truyền thống, dịch vụ có lợi thế... Tính đến nay, toàn tỉnh đã có 237 sản phẩm tham gia Chương trình OCOP.

Thông qua Hội chợ OCOP, các nông sản của tỉnh đã được giới thiệu, quảng bá đến nhân dân và du khách gần xa.

Nhằm chuẩn hóa các sản phẩm tham gia Chương trình OCOP, Sở KH&CN theo chức năng, nhiệm vụ được phân công đã chủ trì, phối hợp với các địa phương, đơn vị hướng dẫn đăng ký sở hữu công nghiệp, ghi nhãn hàng hóa, mã số, mã vạch... Đặc biệt, từ đầu năm đến nay, Sở KH&CN đã cử cán bộ đến các địa phương như: Tiên Yên, Đầm Hà, Ba Chẽ, Bình Liêu, Hải Hà, Vân Đồn, Uông Bí để tiếp tục hướng dẫn cho các đơn vị, tổ chức, cá nhân có sản phẩm tham gia Chương trình OCOP.  Đến nay, có 101/237 sản phẩm đã đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý. Song song, Sở KH&CN tuyên truyền, hướng dẫn các cơ chế, chính sách hỗ trợ các tổ chức, đơn vị, cá nhân tham gia Chương trình OCOP về hoạt động KH&CN. Trong đó có chính sách hỗ trợ về đăng ký sở hữu công nghiệp đối với sản phẩm OCOP tại Nghị quyết số 43/2016/NQ-HĐND về một số cơ chế tài chính khuyến khích, hỗ trợ các tổ chức, cá nhân trong hoạt động KH&CN trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2017-2020.

Để quảng bá thương hiệu các sản phẩm OCOP, trong năm 2017, Quảng Ninh tiếp tục triển khai thí điểm ứng dụng công nghệ tem điện tử thông minh (VNPT Check) để truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa. Qua đó, không chỉ doanh nghiệp bảo vệ được giá trị sản phẩm của mình, mà người tiêu dùng cũng có thể dễ dàng biết được thông tin về sản phẩm, nhận biết hàng thật, hàng giả, truy xuất nguồn gốc sản phẩm nhanh chóng thông qua các ứng dụng trên điện thoại di động thông minh. Một số sản phẩm đã được ứng dụng tem điện tử thông minh, như: Trứng gà Tân An, gốm sứ Quang Vinh, mật ong Tiên Yên. Trong thời gian tới, VNPT Check sẽ được nhân rộng tới tất cả các sản phẩm tham gia Chương trình OCOP của tỉnh.

Bên cạnh đó, tỉnh cũng có những chính sách hỗ trợ nông dân sản xuất, xúc tiến thương mại, quảng bá, giới thiệu nông sản, hỗ trợ kinh phí để duy trì và phát triển các nhãn hiệu, thương hiệu..., giúp sản phẩm OCOP tiêu thụ thuận lợi, giá bán cao. Tuy nhiên, nông sản của tỉnh chủ yếu vẫn tiêu thụ nội địa, tỷ lệ xuất khẩu đạt thấp. Do đó, bên cạnh sự hỗ trợ của tỉnh, các doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất cần tích cực hoàn thiện quy trình sản xuất, tăng cường đầu tư thiết bị, đẩy mạnh ứng dụng KH&CN. Đồng thời, tạo mọi điều kiện để các nhà khoa học, nhà tư vấn tham gia chương trình, tạo ra chuỗi sản phẩm có giá trị, chất lượng cao, có tính cạnh tranh trên thị trường.

Nguyễn Hoa

[links()]