Xây dựng thương hiệu Quảng Ninh “Giàu có, sạch đẹp”

Đến thời điểm hiện tại, Quảng Ninh đã xác lập được một vị thế mới, vượt trội và hàm chứa những cảm hứng phát triển đặc biệt. Các mặt nổi bật tích cực khi nhắc đến Quảng Ninh: Bước chuyển dần từ “nâu” sang “xanh” và vai trò dẫn dắt của du lịch đối với sự phát triển của tỉnh ngày một rõ nét hơn; hạ tầng khá đồng bộ với những công trình không - thủy - bộ hiện đại; thể chế, chính quyền số, môi trường đầu tư kinh doanh, nỗ lực cải cách được cộng đồng doanh nghiệp và người dân đánh giá cao. Đây chính là những hành trang quan trọng để Quảng Ninh sớm chạm đến mục tiêu “Giàu có, sạch đẹp”. 

Nhận diện sớm những bất cập

Nhiều năm về trước, để đến Quảng Ninh, du khách thường mất khoảng 3-4 giờ đồng hồ đi từ Hà Nội qua QL18 xuyên suốt từ đầu đến cuối tỉnh dài chừng 300km, được ví von là "con đường đau khổ". Ấn tượng của hầu hết du khách về Quảng Ninh - nơi có Di sản, Kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long, lại là những con đường ngập bụi khi nắng, hóa bùn nhão khi mưa. Nhiều khu vực ở Mạo Khê - Đông Triều, Uông Bí, Cẩm Phả, ngay cả vùng ven của TP Hạ Long cũng không thoát khỏi cảnh nhà cửa, phố xá phủ kín một lớp màu đen đúa, nhếch nhác từ bụi than.

Dù là tỉnh có những lợi thế nổi trội để phát triển du lịch, đặc biệt là có Di sản Vịnh Hạ Long, cùng nhiều thắng cảnh đẹp, tuy nhiên việc phát triển đan xen giữa công nghiệp, du lịch, dịch vụ thiếu tính quy hoạch đã khiến các ngành kinh tế khác ngoài công nghiệp tăng trưởng chậm, số thu ngân sách nội địa từ du lịch chiếm tỷ trọng thấp trong tổng thu ngân sách hằng năm của tỉnh.

Bên cạnh những bất cập do mô hình tăng trưởng không bền vững, quá phụ thuộc vào công nghiệp khai khoáng, thì một yếu tố bất lợi khác là hạ tầng giao thông của Quảng Ninh không mấy thuận lợi; phát triển các ngành, lĩnh vực chưa được quan tâm đầu tư về khoa học công nghệ, đặc biệt là những công nghệ mới, sạch, thân thiện với môi trường… Đó là những yếu tố kìm hãm sự phát triển bền vững của tỉnh trong những năm vừa qua.

Nhận diện được những bất cập trong quá trình phát triển, từ những năm đầu của nhiệm kỳ 2010-2015, Quảng Ninh xác định phải thay đổi mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững. Trong đó sẽ tập trung vào mô hình tăng trưởng xanh, tái cơ cấu nền kinh tế, chuyển đổi phương thức phát triển gắn chặt với thực hiện có hiệu quả 3 đột phá chiến lược là cải cách hành chính, đào tạo nguồn nhân lực, phát triển kết cấu hạ tầng. Theo đó từ năm 2012 Quảng Ninh là địa phương đầu tiên trong nước xác định tầm quan trọng của công tác xây dựng quy hoạch chiến lược, cũng là địa phương hiếm hoi huy động được hàng trăm tỷ đồng vốn xã hội hóa để xây dựng quy hoạch. Lãnh đạo tỉnh thời kỳ đó thể hiện sự táo bạo, đột phá một cách khoa học khi mời những đơn vị tư vấn hàng đầu thế giới đến Quảng Ninh nghiên cứu, lập quy hoạch. Đó là các hãng tư vấn tên tuổi như McKinsey, BCG (Mỹ), Nikken Sekkei, Nippon Koie (Nhật Bản)… Đến năm 2014, Quảng Ninh công bố công khai 7 quy hoạch chiến lược của tỉnh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Từ đây tỉnh đã xác định rõ không gian phát triển.

Phát triển đúng hướng, đúng tầm

Đến nay, sau một thập kỷ nhìn nhận và đánh giá, Quảng Ninh cho thấy đang đi đúng hướng theo các quy hoạch đã được lập, công bố và phát huy hiệu quả. Trở lại Quảng Ninh trong vài năm gần đây, sự đổi thay của Vùng mỏ đã khiến nhiều du khách cũng như những người con Quảng Ninh xa quê lâu ngày ngỡ ngàng và quên mất hình ảnh bụi bặm năm nào. Đô thị xanh, sạch, đẹp; nông thôn, miền núi, hải đảo đều là những miền quê đáng sống. Kinh tế - xã hội của Quảng Ninh liên tục có những đột phá, đạt được những thành tựu toàn diện, luôn nằm trong top dẫn đầu cả nước. Đã 7 năm liên tiếp, Quảng Ninh giữ được nhịp tăng trưởng  GRDP 2 con số. Năm 2022 tăng trưởng kinh tế của tỉnh đạt 10,28%, đứng thứ 4 trong Vùng đồng bằng sông Hồng; quy mô nền kinh tế tăng 17,4% so với năm 2021, đạt 269.000 tỷ đồng; GRDP bình quân đầu người đạt trên 8.200 USD (cao nhất ở khu vực phía Bắc); tổng thu ngân sách nhà nước, nhất là thu nội địa, luôn đứng trong TOP đầu cả nước…

Đặc biệt, các quy hoạch không chỉ đóng vai trò định hướng phát triển, là công cụ của công tác quản lý nhà nước, khung pháp lý cho đầu tư các lĩnh vực, là cơ sở để các cấp, ngành lập kế hoạch xây dựng những chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội, giải phóng các tiềm năng, thế mạnh; mà còn là động lực quan trọng để thu hút các nhà đầu tư. Trong đó đáng chú ý, chất lượng tăng trưởng được cải thiện đáng kể; quy mô, tiềm lực của nền kinh tế tăng lên rõ rệt; cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực theo hướng bền vững; dịch vụ, du lịch ngày càng trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, thúc đẩy chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”, thể hiện tầm nhìn xa của tỉnh trong chiến lược phát triển bền vững.

Đóng góp cho sự đổi thay diệu kỳ của vùng đất này còn là những nhà đầu tư, những doanh nghiệp có tâm, có tầm với những dự án công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến, chế tạo, công nghiệp sạch, xây dựng hạ tầng dịch vụ, cảng biển, logistics... Họ đến và ở lại Quảng Ninh sau những lời mời gọi và chào đón nhiệt thành để cùng hiện thực hóa khát vọng “đồng thịnh vượng”.

Ông Uber Mendez, Trưởng Phòng Vận hành Công ty TNHH Competition Team Technology Việt Nam - CTTV (thành viên Tập đoàn Foxconn), đã có hơn 3 năm sống và làm việc ở Quảng Ninh, đã dành nhiều tình cảm cho vùng đất này. Theo ông, đây là nơi rất đáng sống. “Tôi rất thích sống và làm việc tại Quảng Ninh. Tôi thấy mình may mắn vì đã được theo dự án của Tập đoàn tại Quảng Ninh từ những ngày đầu. Tôi hy vọng mình có thể được ở lại đây lâu nhất có thể…”.

Là một nhà đầu tư quốc tế có tiếng, Tập đoàn Amata đã chọn Quảng Ninh là nơi thực hiện “giấc mơ kim cương” - điều mà bà Somhatai Panichewa, Tổng Giám đốc điều hành Amata Vietnam, từng chia sẻ. Từ những ngày đầu năm 2013 về Quảng Ninh làm việc, bà đã rất ấn tượng với sự tiếp đón thân tình, chu đáo của lãnh đạo tỉnh. Với những thông tin ban đầu về định hướng thành lập Khu kinh tế ven biển Quảng Yên, về kế hoạch đầu tư xây dựng cao tốc, Tập đoàn Amata đã nhìn thấy tiềm năng phát triển, nên đã cùng bắt tay nghiên cứu và hỗ trợ địa phương lập đề án thành lập Khu kinh tế, lập đồ án quy hoạch. Từ những viên gạch đầu tiên này, đến nay lõi của khu đô thị thông minh Amata Smart City Hạ Long là Khu công nghiệp Sông Khoai đã hình thành, thu hút được gần 1 tỷ USD. Amata Smart City Hạ Long cũng là dự án lớn nhất mà Tập đoàn triển khai tại Việt Nam, cả về quy mô đất (diện tích nghiên cứu gần 5.800ha), quy mô vốn (gần 2 tỷ USD).

Với quyết tâm của lãnh đạo tỉnh qua các thời kỳ về kiên trì mục tiêu tăng trưởng xanh, quyết tâm thực hiện thắng lợi Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh tầm nhìn đến 2050, Quảng Ninh được Trung ương đánh giá là địa phương đã sớm định hình và thực hiện chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ “nâu” sang “xanh”. Từ cách làm bài bản, đúng hướng đó, cùng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, huy động cả người dân, doanh nghiệp cùng tham gia, chỉ trong thời gian ngắn tỉnh đã có nhiều đột phá làm thay đổi căn bản diện mạo Quảng Ninh trong mắt bạn bè khu vực và quốc tế. Điều đó là minh chứng hùng hồn cho quyết tâm của Quảng Ninh trên chặng đường xây dựng một tỉnh phát triển năng động và toàn diện xứng tầm khu vực và quốc tế.

Viết tiếp những điều kỳ diệu

Từ lực đẩy của những quy hoạch chiến lược năm 2014, Quảng Ninh tiếp tục là địa phương đầu tiên của Vùng đồng bằng sông Hồng hoàn thành công tác lập Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 80/QĐ-TTg ngày 11/2/2023, với sự tham gia trở lại của các tư vấn hàng đầu quốc tế là Công ty McKinsey - Hoa Kỳ và Công ty Nikken Sekkei, Nhật Bản), xác lập tầm nhìn dài hạn trong tính liên thông với các kế hoạch trung hạn, ngắn hạn, nhằm thúc đẩy mạnh mẽ tăng trưởng xanh theo hướng bền vững dựa vào 3 trụ cột: Thiên nhiên, con người, văn hóa.

Đánh giá về Báo cáo quy hoạch của Quảng Ninh, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT, Chủ tịch Hội đồng Thẩm định quy hoạch Nguyễn Chí Dũng chia sẻ: “Tôi mong rằng từ những hành trang sẵn có, cộng với sự vào cuộc tâm huyết, trách nhiệm của đội ngũ lãnh đạo tỉnh, sự đoàn kết, đồng tình ủng hộ của người dân khi thực hiện Quy hoạch Quảng Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Quảng Ninh sẽ tiếp tục viết nên câu chuyện phát triển mới trong thời kỳ mới và làm được nhiều điều kỳ diệu hơn nữa…”.

Quảng Ninh đang tập trung nhiều nguồn lực, nỗ lực trong xây dựng hệ sinh thái dân sinh hấp dẫn, là một tỉnh tiêu biểu của cả nước về mọi mặt; tỉnh kiểu mẫu giàu đẹp, văn minh, hiện đại, nâng cao đời sống mọi mặt của nhân dân; cực tăng trưởng của khu vực phía Bắc; một trong những trung tâm phát triển năng động, toàn diện; trung tâm du lịch quốc tế, trung tâm kinh tế biển, cửa ngõ của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước; đô thị phát triển xanh, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và nước biển dâng, với các đặc trưng: “Thiên nhiên tươi đẹp - Văn hóa đặc sắc - Xã hội văn minh - Hành chính minh bạch - Kinh tế phát triển - Nhân dân hạnh phúc”. Trong đó phấn đấu GRDP bình quân đầu người đạt trên 10.000 USD vào năm 2025; đạt 19.000-20.000 USD vào năm 2030.

Theo đó, tỉnh xác định 3 khâu đột phá giai đoạn 2020-2025 là: Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, lao động có kỹ năng gắn với tăng nhanh quy mô và nâng cao chất lượng dân số; đẩy nhanh tốc độ phát triển và hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng chiến lược đồng bộ, hiện đại, bảo đảm liên thông, tổng thể; xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh, gắn với thu hẹp nhanh khoảng cách giàu nghèo và chênh lệch vùng miền trong tỉnh. Tầm nhìn đến năm 2030, xây dựng, phát triển Quảng Ninh là tỉnh kiểu mẫu giàu đẹp, văn minh, hiện đại; là một trong những trung tâm phát triển năng động, toàn diện; trung tâm du lịch quốc tế, trung tâm kinh tế biển, là cửa ngõ trung chuyển của khu vực Đông Nam Á, động lực phát triển của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước; đô thị phát triển bền vững theo mô hình tăng trưởng xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu. Đến năm 2045, Quảng Ninh là tỉnh dịch vụ, công nghiệp hiện đại, vùng đô thị lớn mang tầm khu vực và quốc tế; một trong những đầu tàu thúc đẩy phát triển kinh tế quốc gia với động lực tăng trưởng chính là dịch vụ, du lịch, đổi mới sáng tạo, có cơ sở kinh tế vững chắc, có sức cạnh tranh cao; người dân có mức thu nhập tương đương các nước phát triển; phát triển kinh tế hài hòa giữa các khu vực đô thị và nông thôn; đảm bảo vững chắc quốc phòng - an ninh.

Với mục tiêu, nhiệm vụ rõ ràng, nền tảng vững chắc được bồi đắp từ nhiều nhiệm kỳ qua, kết hợp với tầm nhìn chiến lược dài hạn, sự quyết liệt, linh hoạt trong công tác chỉ đạo, điều hành của các thế hệ lãnh đạo Quảng Ninh và những lợi thế so sánh mà thiên nhiên ban tặng, Quảng Ninh sẽ sớm khẳng định được vị thế hàng đầu trong những thành phố đáng sống, hiện đại và trở thành thành phố trực thuộc trung ương trong thời gian không xa, góp phần xây dựng thương hiệu tỉnh Quảng Ninh ngày càng giàu có, sạch đẹp, phát triển bền vững, hướng tới đẳng cấp quốc tế.