Xử lý các linh vật ngoại lai tại di tích

Gần đây, Bộ VH,TT&DL đã ra văn bản đề nghị không sử dụng những biểu tượng, linh vật ngoại lai, đặc biệt là tại các di tích lịch sử, văn hoá của các địa phương. Ở Quảng Ninh, việc cung tiến, sử dụng các linh vật, hiện vật ngoại lai tại các di tích cũng diễn ra khá phổ biến...

Là địa phương có số lượng di tích cấp quốc gia, cấp tỉnh lớn nhất trong toàn tỉnh, công tác quản lý việc sử dụng hiện vật do cung tiến được TX Quảng Yên làm khá bài bản.

Tượng Quan Âm bạch y đặt trước ngôi tam bảo chùa Triều Khê (xã Hồng Phong, Đông Triều).

Anh Ngô Đình Dũng, Phó Phòng Văn hoá - Thông tin TX Quảng Yên cho biết, từ lâu, chúng tôi đã có văn bản nhắc nhở việc sử dụng các hiện vật do cung tiến tại các di tích. Với các di tích quốc gia, phải có ý kiến của cơ quan quản lý nhà nước về văn hoá của thị xã mới có thể cho trưng bày, sử dụng tại di tích. Việc cung tiến hiện vật cho di tích có hướng dẫn đến tận ban quản lý các di tích, từ đó họ sẽ định hướng, hướng dẫn cho người có tâm về hiện vật cung tiến. Những hiện vật không gắn với di tích không khuyến khích, còn những hiện vật không phù hợp thì chúng tôi yêu cầu bỏ ra ngay. Điển hình là việc cung tiến vào cụm di tích đền Trần Hưng Đạo - miếu Vua Bà, có người cung tiến đôi cá ngậm ngọc rất đắt tiền, đèn chiếu sáng cuốn hình dây, đôi lục bình rất to… Nhưng đây đều là các sản phẩm xuất xứ của Trung Quốc, không phù hợp với di tích trên địa bàn, có hiện vật tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ nên chúng tôi đã yêu cầu cất vào kho, không được sử dụng, trưng bày.

Liên quan đến việc đặt sư tử đá, tỳ hưu trong các di tích chùa chiền, anh Dũng cũng cho hay là trên địa bàn hiện chỉ có chùa Yên Đông (phường Yên Hải) đặt sư tử đá trong chùa. Sau khi Bộ VH,TT&DL ra Công văn số 2662/BVHTTDL-MTNATL ngày 8-8-2014, về việc “Không sử dụng biểu tượng, sản phẩm, linh vật không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam”, địa phương đã yêu cầu, vận động nhà chùa tháo dỡ…

Nếu như ở Quảng Yên không có nhiều chùa sử dụng những đôi sư tử đá, tỳ hưu kiểu Trung Quốc thì các địa phương khác lại khá phổ biến thực trạng này. Khẳng định điều này, anh Nguyễn Trung Hà, Phó Phòng Nghiệp vụ Văn hoá, Sở VH,TT&DL cho biết thêm là sư tử đá bắt đầu được đưa vào các chùa trên địa bàn tỉnh từ khoảng hơn chục năm trước. Gần đây, trong các công trình xây dựng mới lại sử dụng khá nhiều các linh vật này. Chúng thường được đặt ở hai bên lối đi phía trước ngôi tam bảo (chính điện) của chùa, chủ yếu do người dân công đức. Trước đây, nếu phát hiện ra trường hợp nào thì chúng tôi cũng có nhắc nhở cụ thể với ban quản lý hoặc nhà sư trụ trì chùa. Nay đã có công văn của Bộ VH,TT&DL về việc này, chúng tôi sẽ sớm có công văn để đôn đốc các địa phương thực hiện.

Không chỉ các linh vật ngoại lai, một hiện tượng khác cũng khá phổ biến lâu nay là việc đưa tượng Phật Bà Quan Âm thờ phía trước ngôi tam bảo các chùa.

Nói về hiện tượng này, anh Hà cho biết: Với các dự án tu bổ, tôn tạo di tích gần đây, chúng tôi không khuyến khích các chủ đầu tư sử dụng tượng Quan Âm bạch y tại vị trí phía trước tam bảo. Bởi lẽ, với hệ thống chùa miền Bắc thì Phật Bà Quan Âm đã nằm trong hệ thống tượng thờ trong tam bảo, lối kiến trúc truyền thống của chùa phía Bắc cũng không đặt tượng gì ở phía trước cả. Do đó, nếu sử dụng tượng Quan Âm bạch y thì có thể tìm một vị trí cao, kết hợp lầu Quan Âm, tránh vị trí trước mặt tam bảo, nằm trên đường thần đạo của chùa (trục dọc chính giữa chùa). Những tượng Quan Âm đã đặt ở các chùa từ trước phần lớn đều nằm trên trục này, sau này, chúng tôi sẽ có hướng khảo sát để đề nghị đưa tượng ra ngoài vị trí này.

Ngọc Mai