Xuất bản giữa thời đại bùng nổ mạng xã hội

Tờ India Times gần đây đã có một bài viết nhận định về tương lai của ngành xuất bản giữa sự phát triển của truyền thông xã hội và góc nhìn khác biệt của năm thế hệ về ngành này.

Ngày nay, rất nhiều người đang lấy thông tin từ phương tiện truyền thông xã hội dưới hình thức này hay hình thức khác. Cùng truyền thông xã hội, khả năng truy cập thông tin và tri thức của độc giả cũng đang gia tăng nhanh chóng, mọi thứ dần được đưa vào tầm tay họ.

Trong bối cảnh này, cách thức phổ biến thông tin thay đổi, tốc độ thông tin trở nên nhanh hơn, nội dung thông tin cũng có nhiều đổi mới, trở nên ngắn gọn hơn, được tích hợp âm thanh, hình ảnh để nhanh chóng đến được với đông đảo độc giả. Quá trình sáng tạo nội dung cũng trở nên nhanh và đa dạng hơn để đáp ứng nhu cầu thông tin liên tục của xã hội.

Bên cạnh việc phát triển các cơ chế nội tại của ngành xuất bản, một yếu tố quan trọng khác là phân tích độc giả, đánh giá các nhu cầu khác nhau của họ theo thế hệ.

Trung tâm Nghiên cứu Pew giải thích rằng thế hệ được xác định bằng nhóm người sinh ra trong cùng khoảng thời gian 15-20 năm. Việc phân tích thế hệ giúp quan sát sự khác biệt về góc nhìn của mọi người đối với thế giới.

Vì vậy, từ thế hệ bùng nổ trẻ sơ sinh (Baby boomers sinh năm 1946 đến 1964), thế hệ X (sinh năm 1965 đến 1980), thế hệ Millennials hoặc thế hệ Y (sinh năm 1981 đến 1986) đến thế hệ Z (sinh năm 1997 đến 2012) và thế hệ Alpha mới xuất hiện (sinh năm 2012 đến 2024), hàng triệu người trên khắp thế giới ngày nay kết nối với nhau theo góc nhìn thế hệ.

Các thế hệ vẫn sử dụng ấn bản in

Theo đơn vị nghiên cứu Beresford Research, thế hệ Baby boomers được sinh ra sau Thế chiến thứ hai và họ vẫn thích cầm trên tay tờ báo, tạp chí và đọc các ấn bản in. Dù nhiều người có hiểu biết và sử dụng Google và Internet để mua sắm và tìm kiếm thông tin, phần lớn vẫn thích mua trực tiếp sản phẩm và lấy thông tin từ các nguồn như sách in, tạp chí in, truyền hình và báo chí in. Thế hệ này tiêu thụ các ấn phẩm theo cách cổ điển.

Tiếp theo, thế hệ X được bách khoa toàn thư Britannica mô tả là “tháo vát, độc lập và quan tâm đến việc duy trì sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống”. Thế hệ này đang sử dụng thuần thục email, Internet, một số tờ báo in, một số kênh TV, cũng có sử dụng Facebook và Instagram để nhận thông tin. Và họ vẫn thích đọc sách.

Còn thế hệ Millennials được cho là thế hệ nổi loạn. Họ có cách quản lý thông tin của riêng họ, sử dụng chủ yếu Internet và các phương tiện kỹ thuật số, trong đó có nhiều mạng truyền thông xã hội như Instagram, Facebook và Tik Tok để tiếp cận thông tin. Họ cũng chủ động nghiên cứu sự phát triển mới và nhanh chóng bắt kịp các xu hướng.

Về mặt chi tiêu, họ có xu hướng vay nợ thế chấp nhiều hơn để mua tài sản, do đó, họ chi tiêu cẩn trọng hơn cho các ấn bản in. Một lý do nữa là họ sử dụng nhiều máy tính và điện thoại để đọc báo, đọc sách hay đặt hàng trực tuyến nên các ấn bản in không thu hút được nhiều sự quan tâm của họ.

Hai thế hệ thích ứng mạnh mẽ với kỹ thuật số và truyền thông xã hội

Theo nhà phân tích Evan Hecht của trang USAToday, các thành viên của thế hệ Z được đánh giá là chăm chỉ, thích sử dụng máy tính xách tay và thích tiếp cận những thông tin ngắn gọn.

Thế hệ này cũng sẵn sàng chi tiền cho những trải nghiệm thiên nhiên và có xu hướng chơi các môn thể thao ngoài trời nhiều hơn bất kỳ thế hệ nào trước đó ở cùng độ tuổi. Thế hệ Z cũng thích trò chuyện nhanh, thích dùng Tik Tok, Instagram, Whatsapp, Facebook và hầu như không sử dụng bất kỳ ấn bản in nào hay các kênh truyền hình để tiếp cận tin tức. Họ chủ yếu sử dụng Internet và do đó, đang làm giảm đáng kể lợi nhuận của thế giới xuất bản in.

Và thế hệ mới nhất là thế hệ Alpha. Nhà phân tích Evan Hecht viết: “Đây là thế hệ của trò chơi điện tử. Họ thậm chỉ có thể trả lời câu hỏi có bao nhiêu Pokémon?”.

Kỹ năng viết tay của thế hệ này được cho là kém vì thực tế họ hiếm khi viết tay. Trong khi siêu hiểu biết về mạng xã hội, họ không sử dụng báo, tạp chí hoặc truyền hình. Tuy nhiên, kỹ năng đọc của họ rất tốt và họ được nhận nền giáo dục tốt nhất so với các thế hệ trước. Họ chủ yếu tiếp cận các dạng thông tin ngắn gọn và thậm chí được gọi là thế hệ Tick Tok, Instagram, Amazon và Snapchat.

Có thể nói thế hệ Alpha không liên quan nhiều đến ngành xuất bản như các thế hệ trước. Và để phục vụ được đối tượng độc giả trẻ này, ngành xuất bản đang được thúc đẩy sản xuất nội dung với tốc độ nhanh hơn, được số hoá và có thể lan tỏa trên nhiều phương tiện truyền thông. Thế hệ này ít sử dụng giấy in và ít quan tâm tới thư viện. Máy tính xách tay và không gian làm là tất cả điều cần thiết để họ nghiên cứu và học tập.

Thúc đẩy ngành xuất bản bắt kịp thời đại

Như vậy, dù mỗi thế hệ đều có cách tiếp cận khác nhau đối với thế giới xuất bản, sự tồn tại của ngành này vẫn rất quan trọng trong việc cung cấp thông tin và tri thức chính xác và đáng tin cậy.

Điều duy nhất ngành xuất bản cần làm là liên tục đổi mới. Quy trình xuất bản gọn nhẹ hơn, các thông tin, tri thức, nghiên cứu, và các sự kiện đột phá sẽ phải được truyền đạt ở một định dạng ngắn gọn hơn phù hợp với nhiều nền tảng, cả in ấn, kỹ thuật số, âm thanh và video. Việc hoạt động cỗ máy xuất bản liên tục 24 giờ một ngày chắc chắn sẽ khó khăn hơn nhưng đó là điều cần phải làm, là bước đi cần thực hiện để phát triển ngành xuất bản.