Xung đột Nga - Ukraine: Chiến trường Bakhmut 'nóng' trở lại

Vài ngày trước, Kiev đã tuyên bố giành kiểm soát một số ngôi làng có tầm quan trọng chiến lược gần Bakhmut. Ông Vladislav Ugolny, nhà báo nổi tiếng người Nga sinh tại Donetsk, đã đưa ra đánh giá chi tiết về ý nghĩa của những bước tiến trên mặt trận khốc liệt này.

Theo đài RT (Nga), dù cuộc phản công của Ukraine theo hướng Zaporizhzhia trên thực tế đã bị đình trệ trong vài tháng qua, lực lượng Kiev đã đạt được một số bước tiến ở khu vực phía đông của mặt trận này. Trong khi đó, cuộc giao tranh ở Bakhmut bắt đầu từ tháng 8/2022 vẫn tiếp diễn và đang “nóng” trở lại.

Giao tranh kéo dài

Sau 4 tháng nỗ lực phản công không có kết quả, vào tháng 9, Lực lượng Vũ trang Ukraine (AFU) cuối cùng đã tiến vào các ngôi làng Andreevka và Kleshcheyevka, phía tây nam Bakhmut. Theo nhà quan sát Ugolny, Ukraine cần giành quyền kiểm soát các khu định cư này để phát động một cuộc tấn công mới vào Bakhmut.

Trước bước tiến của Ukraine, lực lượng Moskva giữ tuyến phòng thủ dọc theo tuyến đường sắt Bakhmut-Gorlovka.

Hoạt động của AFU gần Bakhmut bắt đầu một tháng trước cuộc phản công chính. Vào ngày 10/5, trong khi các trận chiến vẫn đang diễn ra ác liệt, bên trong Bakhmut, lực lượng Ukraine đã cố gắng tiếp cận hai sườn của thành phố chiến lược này. Thời điểm đó, Bộ chỉ huy Nga lo ngại rằng cuộc phản công này sẽ phá huỷ mạng lưới phòng thủ và làm gián đoạn cuộc tấn công vào thành phố của họ. Nhưng vào ngày 20/5, Bakhmut đã nằm hoàn toàn dưới sự kiểm soát của lực lượng Moskva.

Chính quyền Ukraine chưa từng chính thức thừa nhận mất kiểm soát Bakhmut. Song Viện Nghiên cứu Chiến tranh ngày 23/5 lưu ý Bộ Tổng tham mưu Ukraine không đề cập đến thành phố này trong báo cáo tình hình chiến sự lần đầu tiên kể từ tháng 12/2022.

Cuối tháng 5, trong đợt điều chuyển quân lớn của Nga, lực lượng Ukraine vẫn nỗ lực phản công ở hai bên sườn thành phố, với hy vọng lực lượng phòng thủ mới của Nga sẽ yếu hơn

Đầu mùa hè, AFU tập trung lực lượng hùng mạnh xung quanh Bakhmut - bao gồm Lữ đoàn xung kích số 3 và số 5, Lữ đoàn xung kích hàng không số 80, Lữ đoàn cơ giới số 22 và 24, và Lữ đoàn xung kích Lyut của Quân đội Quốc gia. Các lực lượng này được bố trí ở sườn phía nam của cuộc phản công. Trong khi đó, lực lượng tập trung ở sườn phía bắc có phần yếu hơn, bao gồm Lữ đoàn dù di động số 77, Lữ đoàn cơ giới hóa số 57, Lữ đoàn cơ giới số 60 và 92.

Cuộc phản công mùa hè

Ngày 7/6, Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Anna Maliar tuyên bố AFU đã chuyển từ chiến thuật phòng thủ sang tấn công gần Bakhmut. Các báo cáo cho biết lực lượng này đã tiến sâu 1.100 mét ở các khu vực khác nhau trong thành phố. Nhưng đến cuối mùa hè, quân đội Ukraine vẫn chưa giành được một khu định cư nào. AFU cũng quyết định không tấn công cả hai cánh của Bakhmut trong suốt mùa hè và thay vào đó chỉ tập trung vào hướng nam. Trong khi ở phía bắc, Nga đã mở cuộc phản công cục bộ và giành kiểm soát một số vị trí.

Tình hình ở khu vực này buộc Nga phải thay đổi kế hoạch ở Donbass. Một số đơn vị của sư đoàn súng trường cơ giới số 150 gần Maryinka đã được điều đến Bakhmut. Điều này đã làm chậm lại nhiệm vụ của Moskva trong việc đẩy lùi AFU khỏi Donetsk. Các lực lượng khác - bao gồm các đơn vị không quân và Lữ đoàn tình nguyện Espanola - cũng được điều đến đây.

Trong suốt mùa hè, AFU đã cố gắng đẩy lùi quân Nga ra khỏi tuyến phòng thủ dọc bờ trái của kênh Seversky Donets –Donbass, mở rộng đáng kể chiến tuyến phản công. Ban đầu, AFU chỉ gây ra mối đe dọa cho làng Kleshcheyevka, nhưng đến tháng 7, giao tranh đã lan đến Andreevka và Kurdyumovka.

Các cuộc giao tranh ở khu vực này cũng khốc liệt tương tự mặt trận phía nam. Dần dần, AFU đã giành quyền kiểm soát một số vị trí xung quanh làng Kleshcheyevka.

Đến tháng 9, quân đội Nga đã xây dựng hệ thống phòng thủ ở phía đông tuyến đường sắt Bakhmut-Gorlovka. Ở phía tây, lực lượng Moskva đã kiểm soát các làng Andreevka và Kleshcheyevka nhằm ngăn chặn Ukraine bố trí quân gần tuyến đường sắt này.

Tầm quan trọng của tuyến phòng thủ Nga

Phía đông của tuyến đường sắt Bakhmut-Gorlovka là một vùng đất thấp được hình thành bởi dòng chảy của sông Bakhmutka. Mục tiêu của quân đội Ukraine là kiểm soát các vùng đất cao hơn, điều này sẽ cho phép họ gây áp lực lên Bakhmut và đẩy quân Nga về phía đông nam thành phố.

Ukraine tuyên bố họ đang thiết lập quyền kiểm soát đối với các tuyến đường tiếp tế của Bakhmut. Song để thực hiện điều này, AFU cần phải di chuyển xa hơn về phía đông. Đường cao tốc Bakhmut-Gorlovka không được sử dụng để tiếp viện. Theo bộ phận tình báo nguồn mở Ukraine (OSINT), quân đội Nga được tiếp viện thông qua đường cao tốc Bakhmut-Debaltsevo (sườn phía nam) và đường cao tốc Bakhmut-Popasnaya (sườn phía bắc).

Theo nhà báo Ugolny, nếu Ukraine thiết lập quyền kiểm soát Kleshcheyevka, Andreevka, cũng như các vùng cao xung quanh, AFU sẽ có thể tiếp cận được tuyến phòng thủ hiện tại của quân đội Nga. Còn với quân đội Nga, chiến lược tốt nhất là giữ quân Ukraine xa tuyến đường sắt Bakhmut-Gorlovka. Trong trường hợp đối phương đột phá thành công, tuyến phòng thủ tiếp theo chỉ có thể được thiết lập dọc theo bờ đông sông Bakhmutka.

Trận chiến mùa thu

Bốn tháng sau khi bắt đầu cuộc phản công gần Bakhmut, quân đội Ukraine đã giành kiểm soát một phần Kleshcheyevka và tiến sát Andreevka. Trong thời gian này, các lực lượng Nga đã tăng cường các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái FPV theo hướng Bakhmut và các khu vực khác. Ngày 17/9, Tướng Aleksandr Syrskiy, Tư lệnh lục quân Ukraine, tuyên bố kiểm soát hoàn toàn Kleshcheyevka. Tối cùng ngày, Tổng thống Volodymyr Zelensky cũng bình luận về bước tiến này của quân đội Ukraine.

Tuy nhiên, phóng viên chiến trường Anna Dolgareva bác bỏ những tuyên bố này và cho rằng quân đội Nga vẫn giữ nguyên vị trí ở phía bắc làng Kleshcheyevka. Ngày 18/9, Bộ Quốc phòng Nga cho biết đã đẩy lùi nỗ lực tấn công của AFU gần Kleshcheyevka.

Dù quân Nga vẫn giữ tuyến phòng thủ chính gần tuyến đường sắt Bakhmut-Gorlovka, khu vực Moskva kiểm soát ở phía tây tuyến đường sắt này lại đang dần bị thu hẹp. Nga tiến hành một loạt cuộc phản công đẩy lùi AFU ở Kleshcheyevka. Quyền kiểm soát ngôi làng vẫn bị chia cắt giữa 2 bên: trong khi phần phía bắc hầu hết do người Nga kiểm soát, các khu vực phía nam nằm dưới sự kiểm soát của Kiev.

Rơi vào bẫy

Cuộc phản công mới gần Bakhmut rất quan trọng đối với Ukraine. Tuy nhiên, giới chuyên gia và quan chức phương Tây đã chỉ trích các cuộc giao tranh ở Bakhmut. Vào mùa xuân, họ liên tục kêu gọi Kiev từ bỏ tuyến phòng thủ ở thành phố này và tập trung chuẩn bị cho cuộc phản công ở vùng Zaporizhzhia.

Cuộc phản công của Kiev đã bị trì hoãn và tiến độ tấn công theo hướng Melitopol và trong khu vực Vremevsky diễn ra rất chậm chạp. Vào mùa hè, các chuyên gia phương Tây tiếp tục chỉ trích chiến lược của Ukraine, khuyến khích nước này từ bỏ cuộc phản công ở phía nam Bakhmut và thay vào đó chuyển lực lượng đến khu vực phía nam của mặt trận.

Theo nhà báo Ugolny, Ukraine đang phải đối mặt với những khó khăn tương tự trong cuộc phản công ở Bakhmut và ở phía nam. AFU không có đủ lực lượng và phương tiện để xuyên thủng hàng phòng thủ của Nga. Kết quả là các cuộc giao tranh khốc liệt đã trở thành “cối xay” các đơn vị bộ binh được hỗ trợ từ xa bằng xe bọc thép, pháo binh, trong khi Nga đã tận dụng thế mạnh hàng không.

Cuộc tiến công của AFU gần Bakhmut chậm hơn nhiều so với quân Nga khi họ kiểm soát thành phố này. Và thậm chí sau đó, người Nga chỉ mất 10 tháng để thiết lập toàn quyền kiểm soát. Trong khi đó, cuộc phản công của Ukraine đã kéo dài hơn 4 tháng.

Bộ chỉ huy Ukraine không thể mong chờ vào chiến thắng nhanh chóng. Họ cũng không thể chuyển lực lượng gần Bakhmut sang hướng khác, bởi nếu Ukraine ngừng tiến quân, Nga sẽ giành thế chủ động. Ở cấp độ chiến thuật, điều này đã xảy ra gần Berkhovka, khi AFU không tiến về sườn phía bắc mà chỉ tập trung vào hướng nam.

Nhà báo Ugolny nhận định việc cố gắng đạt được những bước tiến gần Bakhmut sẽ gây tổn hại cho lực lượng Ukraine. Ông cho rằng cái giá của việc tiến quân theo hướng này đang tăng lên từng ngày, trong khi tỷ lệ đạt được thành công thực sự vẫn rất thấp.