Hiệu quả của một mô hình

Theo số liệu thống kê của Trung tâm Dân số - Kế hoạch hoá gia đình (DS-KHHGĐ) TP Uông Bí, từ tháng 1 đến tháng 10-2011, Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí đã lấy 1.106 mẫu máu của 1.106 trẻ em gửi lên Bệnh viện Phụ sản T.Ư xét nghiệm, trong đó, 16 trường hợp bị nghi thiếu men G6PG.

Được triển khai tại tất cả các xã, phường trên địa bàn thành phố, mô hình “Sàng lọc trước sinh và sơ sinh” đã góp phần từng bước nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân thành phố về lợi ích của mô hình này đối với gia đình và xã hội. Để nhân dân có những hiểu biết cụ thể, đúng đắn, cũng như những hiệu quả mà mô hình mang lại, Trung tâm DS-KHHGĐ thành phố đã chú trọng công tác truyền thông tại cộng đồng; đặc biệt là tuyên truyền nhóm (mỗi xã 16 buổi truyền thông nhóm nhỏ, được triển khai ngay tại các thôn, khu đối với các phụ nữ mang thai, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ). Trong năm 2011, phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể, Trung tâm đã tổ chức 98 buổi tuyên truyền (với 8.870 lượt người nghe) mô hình này, như tư vấn cho các bà mẹ mang thai lợi ích của sàng lọc sinh, thời điểm lấy máu xét nghiệm cho trẻ, đặc biệt đối với những đối tượng có nguy cơ cao...

Bác sĩ Đoàn Thị Tuyết Dung, Trung tâm Y tế TP Uông Bí khám sàng lọc sinh cho chị Hoàng Thị Thu, 31 tuổi, khu 12, phường Quang Trung, TP Uông Bí.

Đặc biệt, công tác tư vấn, tuyên truyền còn được lồng ghép trong những buổi tiêm chủng mở rộng (mỗi tháng một lần, vào ngày 24, 25 hàng tháng) cho phụ nữ mang thai và trẻ em dưới 1 tuổi. Các bà mẹ được tư vấn các loại bệnh có thể phòng tránh được qua sàng lọc sinh như thiếu men G6PD, các biện pháp điều trị, đồng thời được biết đến lợi ích của các phương pháp chẩn đoán trước sinh, lấy máu xét nghiệm sau sinh... Cùng với đó, Trung tâm DS-KHHGĐ thành phố đã thường xuyên kiểm tra, giám sát, hỗ trợ kinh phí để các xã triển khai có hiệu quả mô hình này (cụ thể: 50.000 đồng/buổi truyền thông nhóm nhỏ; 100.000 đồng/buổi tuyên truyền lồng ghép ngày tiêm chủng mở rộng; phát tin, bài trên loa truyền thanh ở xã là 100.000 đồng/lần, thành phố là 200.000 đồng/lần); đồng thời, phối hợp với Khoa sản, Bệnh viện Việt Nam -  Thụy Điển Uông Bí lấy mẫu máu của trẻ mới sinh ra tại bệnh viện gửi đi xét nghiệm.

Đối với Trung tâm Y tế thành phố và các Trạm y tế phường, xã, các y, bác sĩ cũng có trách nhiệm tư vấn, giúp đỡ, hỗ trợ kịp thời các đối tượng nghi ngờ hoặc có kết quả xét nghiệm dương tính đối với các bệnh được sàng lọc sinh như dày da sau gáy, đa dị dạng, nang bạch huyết, tư vấn lấy máu gót chân của trẻ trước 48 giờ sau khi sinh. Đặc biệt, trong 3 tháng đầu, nếu siêu âm phát hiện khoảng sáng sau gáy dày hơn 3mm, nghĩa là thai phát triển không bình thường, cần phải chấm dứt thai ngay từ trong bào thai. Trong năm 2011, tại Trung tâm Y tế thành phố đã gửi lên Bệnh viện phụ sản T.Ư, Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí 4 trường hợp nghi dày da sau gáy, đến nay 2 trường hợp đã bình thường, 2 trường hợp đang tiếp tục được theo dõi. Bác sĩ Đoàn Thị Tuyết Dung, phòng Khám phụ khoa, Trung tâm Y tế thành phố cho biết: “Khám sàng lọc sinh có ý nghĩa rất quan trọng. Nhờ được khám sàng lọc sinh, các bà mẹ yên tâm hơn rất nhiều. Nhiều trường hợp chấm dứt thai khi bị phát hiện thai dị tật, sau đó họ vẫn có thể có thai và thai vẫn phát triển bình thường. Như trường hợp của chị Phùng Thị  C ở Lạc Thanh, Yên Thanh khi phát hiện thai bị nang bạch huyết ở tuần thứ 11. Nhờ được tư vấn cụ thể, chị đã chấm dứt thai. Hai tháng sau chị lại có thai, đến giờ vẫn phát triển bình thường. Thế nên việc tìm hiểu sâu sắc về vấn đề này giúp ích rất nhiều cho các gia đình bởi sinh những đứa con khoẻ mạnh, phát triển bình thường là điều mong mỏi của tất cả ông bố, bà mẹ”.

Còn chị Hoàng Thị Thu, 31 tuổi, trú tại khu 12, phường Quang Trung cho biết: “Mô hình này thật sự hữu ích, tôi cảm thấy yên tâm hơn rất nhiều, bởi từ khi có thai tôi thường xuyên đau bụng, sợ thai phát triển không bình thường, tôi đã thường xuyên đi khám, để có những lời khuyên, tư vấn kịp thời từ bác sĩ. Nhờ đó, tôi cũng biết nhiều cách để phòng ngừa cho thai tránh những bệnh dị tật bẩm sinh”.

Thực sự, mô hình không chỉ đem lại ý nghĩa thiết thực đối với mỗi gia đình trong việc tránh được khả năng sinh con khuyết tật, dị tật bẩm sinh, chữa trị bệnh ngay từ khi trẻ mới sinh ra mà còn có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giống nòi, giảm gánh nặng cho cộng đồng và xã hội. Hy vọng mô hình tiếp tục được quan tâm nhân rộng trong địa bàn thành phố nói riêng, địa bàn tỉnh nói chung và sẽ được đầu tư hơn nữa để hoạt động của mô hình đi vào chiều sâu, hiệu quả hơn.

Lan Anh