Lãi suất cho vay giảm - doanh nghiệp vẫn khó tiếp cận

Từ ngày 11-4, trần lãi suất huy động VND đã được các ngân hàng trên địa bàn điều chỉnh giảm thêm 1%/năm xuống còn 12%/năm, song dường như “rào cản” đối với các doanh nghiệp khi tiếp cận vốn ngân hàng vẫn chưa được tháo gỡ.

Ngân hàng “bơm” vốn

Thực hiện chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), các ngân hàng trên địa bàn tỉnh đã thực hiện giảm trần lãi suất huy động. Cùng với đó, một số ngân hàng cũng đã tuyên bố giảm lãi suất cho vay. Cụ thể, Agribank đã thông báo lãi suất cho vay từ 1%-1,5%/năm đối với mọi đối tượng khách hàng. Theo đó, mức lãi suất cho vay ngắn hạn đối với khu vực “tam nông” thấp nhất là 14%/năm... Tiếp theo Agribank, Techcombank đã công bố dành 4.000 tỷ đồng cho khách hàng doanh nghiệp vay nhưng chủ yếu là các doanh nghiệp hoạt động ở lĩnh vực xuất nhập khẩu, nông nghiệp - nông thôn, sản xuất hàng tiêu dùng thiết yếu, với mức lãi suất áp dụng chỉ từ 15%/năm. Còn với Sacombank đã quyết định dành 1.000 tỷ đồng cho vay ưu đãi đối với các cá nhân, hộ gia đình trực tiếp sản xuất, canh tác trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp. Lãi suất cho vay thấp nhất ở Sacombank hiện là 16%/năm. MB vừa giảm lãi suất cho vay bằng VND với mức giảm 0,5%-1% so với trước. Theo đó, lãi suất cho vay được Ngân hàng này áp dụng đối với khách hàng thuộc lĩnh vực xuất khẩu, nông nghiệp, nông  thôn theo định hướng ưu tiên của NHNN còn 16%/năm - 17,5%/năm. Đặc biệt, khách hàng thuộc gói tín dụng xuất khẩu của MB, mức lãi suất cho vay tối thiểu là 15,8%/năm. Một số ngân hàng thương mại lớn như: BIDV, Vietcombank, SHB... cũng đang tiến hành giảm lãi suất.

Việc tiếp cận nguồn vốn vay phát triển sản xuất với các doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện rất khó khăn (Ảnh: Sơ chế tôm tại Công ty chế biến thủy sản Phú Minh Hưng - Quảng Yên).

Việc giảm lãi suất cho vay lần này nằm trong dự đoán theo xu hướng lãi suất huy động đang giảm dần và ngân hàng đang thực hiện một số hoạt động nhằm tăng cường hỗ trợ về vốn cho các doanh nghiệp, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tháo gỡ vướng mắc trong giai đoạn khó khăn này.

Nhưng doanh nghiệp vẫn khó tiếp cận

Mặc dù lãi suất của các ngân hàng đã giảm song trên thực tế hiện nay việc tiếp cận được với nguồn vốn vay với lãi suất ưu đãi còn gặp nhiều khó khăn từ những nguyên nhân chủ quan và khách quan nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Trong khi đó, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh hiện có hơn 7.600 doanh nghiệp đăng ký sản xuất kinh doanh với tổng số vốn trên 64.500 tỷ đồng, trong đó trên 96% là các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Các ngân hàng đã thực hiện giảm lãi suất cho vay, song điều kiện để tiếp cận vốn vẫn khắt khe, chưa có sự thay đổi. Việc tiếp cận vốn của doanh nghiệp với ngân hàng phụ thuộc vào uy tín, quan hệ, vào cả tài sản thế chấp. Gần đây, doanh nghiệp vừa và nhỏ được không ít các ngân hàng thương mại coi là khách hàng tiềm năng và thiết kế các gói sản phẩm dịch vụ dành riêng nhưng hầu hết các ngân hàng đều cho rằng độ tin cậy của doanh nghiệp này còn thấp, cho nên muốn vay được vốn phải có tài sản thế chấp. Đặc biệt, trong giai đoạn khó khăn hiện nay, ngân hàng lo sợ gia tăng tỷ lệ nợ xấu nên cũng không mạnh dạn tháo vốn cho doanh nghiệp. Mặt khác, muốn vay được lãi suất thấp doanh nghiệp phải trả được nợ cũ.

Ông Nguyễn Lương Tá, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ tỉnh cho biết: Đối với các doanh nghiệp nói chung và các doanh nghiệp vừa và nhỏ nói riêng, mặc dù một số ngân hàng đã thực hiện hạ lãi suất song với tình hình kinh tế khó khăn như hiện nay thì ít doanh nghiệp có khả năng kinh doanh đạt mức lợi nhuận đủ cao để trả nợ ngân hàng, thủ tục vay vốn cũng tương đối phức tạp. Bên cạnh đó, với mức cho vay hiện nay, nhiều doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn cũng không dám vay, bởi lẽ, doanh thu kinh doanh của doanh nghiệp tương đối thấp, trừ chi phí lương và giá cả nguyên vật liệu, tính ra không có lãi. Do đó, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ đã thu hẹp sản xuất kinh doanh, tiết giảm nhân công, giảm chi phí sản xuất. Điều này, khiến cho tình trạng “khát” vốn của các doanh nghiệp vừa và nhỏ ngày càng trở nên trầm trọng. Với lãi suất hiện nay mà các ngân hàng đang áp dụng thì khó có đơn vị nào thực hiện vay vốn đi vào sản xuất, kinh doanh có lãi.

Trước tình hình hiện nay, doanh nghiệp và ngân hàng đều có những khó khăn riêng đòi hỏi cả ngân hàng và doanh nghiệp phải vượt qua. Doanh nghiệp phải vươn lên đáp ứng được yêu cầu của ngân hàng, ngân hàng cũng cần có đánh giá cụ thể, giúp doanh nghiệp hoàn thiện những thủ tục trên cơ sở bảo đảm quyền lợi của cả ngân hàng và doanh nghiệp. Do đó, các doanh nghiệp muốn tiếp cận được vốn vay từ ngân hàng, bên cạnh việc tìm hiểu thị trường, các cơ chế, chính sách hội nhập, các doanh nghiệp cần chủ động đổi mới hệ thống quản trị nội bộ, tăng cường công tác phân tích, lập kế hoạch chiến lược, tăng cường quản lý tài chính. Cùng với đó các ngân hàng cũng cần nhanh chóng phát triển đồng bộ các sản phẩm, vừa tăng cường huy động nguồn, tạo điều kiện cung cấp nguồn vốn, xem xét cơ cấu lại nợ, giãn nợ, ưu đãi tín dụng cho các doanh nghiệp; nâng cao năng lực thẩm định dự án của ngân hàng câu chuyện lãi suất cho vay giảm cũng liên quan.

Cao Quỳnh