Sinh viên làm thêm - Khi “lợi bất cập hại”

Những năm gần đây, trên cả nước nói chung, ở Quảng Ninh nói riêng, chuyện sinh viên làm thêm đã không còn xa lạ. Việc đi làm thêm để có thêm tiền trang trải cho cuộc sống, học tập và tích luỹ kinh nghiệm đã trở thành xu hướng với những sinh viên năng động, ham học hỏi. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể kết hợp hài hoà giữa thời gian dành cho học tập và thời gian đi làm bên ngoài. Không ít sinh viên vì quá mải mê làm thêm dẫn đến những hệ lụy khôn lường.

Có nhiều cái lợi

Cuộc gặp gỡ với Nguyễn Thị Thu Huyền là sinh viên học tại chức năm thứ 3, Khoa Kế toán Trường Đại học Thương mại cơ sở ở Móng Cái khiến tôi rất ấn tượng. Là một cô gái lớn lên trong gia đình khá giả, nhưng Huyền khẳng định sự tự lập bằng vị trí “bà chủ” một cửa hàng tranh thêu ở Hạ Long. Huyền nói: “Ở Móng Cái người ta chuộng tranh thêu lắm chị ạ, lần trước ra Hạ Long để đến nhà họ hàng em mới thấy ở đây có rất ít cửa hàng về tranh thêu, thị trường về loại tranh này còn rất hạn chế. Nên em đã mạnh dạn xin bố mẹ đồng ý cho em mở cửa hàng ở Hạ Long. Vì bận học nên em có nhờ một người bạn ra trông cửa hàng giúp mình. Tranh thủ những ngày cuối tuần không phải học, em lại từ Móng Cái về Hạ Long để kiểm tra, quản lý, xem tình hình buôn bán của cửa hàng thế nào...”.

Hoàng Văn Tuyển, sinh viên năm thứ 3, Khoa Khách sạn nhà hàng, Trường Cao đẳng Văn hóa - Nghệ thuật và Du lịch Hạ Long đang làm phụ bếp tại một nhà hàng.

Tự thuê nhà, tự trang trí cửa hàng, tự lấy tranh mẫu, cứ lúc nào rảnh rỗi là Huyền và cô bạn thân của mình lại ngồi thêu tranh để cửa hàng có thật nhiều tranh để trưng bày. Thêu xong, Huyền lại chuyển ra Móng Cái để người nhà mang sang Trung Quốc đóng khung. Có những bức tranh Huyền tự thêu có thể bán lên tới 2, 3 triệu là chuyện bình thường. Huyền xác định “Thời điểm ban đầu từ 6 tháng đến 1 năm có thể sẽ bị lỗ. Nhưng dần dần, khi thị trường đã ổn định, quen khách, cửa hàng sẽ kinh doanh tiến triển”. Mở hàng đến nay đã hơn hai tháng, nhìn chung, tình hình kinh doanh của cửa hàng khá ổn định. Một cô gái mới 20 tuổi nhưng đã dám khẳng định mình là điều khiến nhiều người cảm phục ở Huyền. Có lẽ cái “được” mà Huyền có chính là sự trưởng thành, biết vươn lên, vun đắp những ước mơ của mình trong cuộc sống. Đó là điều mà trong nhà trường các sinh viên chưa thể kiểm nghiệm được.
Không có điều kiện như gia đình của Huyền, Vũ Thị Thuý đã tìm cho mình cách trau dồi kiến thức và các kỹ năng giao tiếp của riêng mình. Đó là nghề gia sư. Cô gái quê ở Quảng Yên này là sinh viên năm thứ 2 Trường Cao đẳng Y tế Quảng Ninh. Ban ngày thì học ở trường, tối đến (từ 7 đến 9h) Thuý lại đi dạy thêm môn Toán, tiếng Anh, Văn cho học sinh lớp 5. Thuý tâm sự: “Sang năm thứ 3, em phải đi thực tập, em rất lo mình không biết có đủ tự tin để giao tiếp, truyền đạt với bệnh nhân, kỹ năng thuyết trình... hay không. Thế nên em đã quyết định đi làm gia sư, mới đầu cũng run lắm, nhưng rồi quen dần và tự tin hơn. Sau 3 tháng dạy, kỹ năng truyền đạt của em đã tiến bộ rõ rệt, em hoàn toàn tự tin để bước vào kỳ thực tập năm tới...”. Thực tế cho thấy rằng, ngoài việc học hành ở trường thì kỹ năng giao tiếp, ứng xử thường xuyên với nhiều người trong một môi trường rộng mở, phong phú các mối quan hệ, thường phát sinh nhiều tình huống sẽ giúp các bạn trẻ được “thử lửa”, rèn rũa, trở nên mạnh dạn hơn trong cuộc sống. Điều này vô cùng cần thiết trong cuộc sống công nghiệp hiện đại ngày nay.

Và những hệ lụy

Sinh viên đi làm thêm có rất nhiều lợi ích, song cũng không thể phủ nhận rằng sẽ bị chi phối rất nhiều đến việc học như thời gian, kết quả học tập, có những trường hợp còn tiền mất, tật mang... Vũ Ngọc H, sinh năm 1992, quê Bắc Giang, sinh viên năm thứ 2 Trường Cao đẳng Y tế Quảng Ninh làm thêm tại Công ty kinh doanh đa cấp chuyên bán các loại thực phẩm chức năng. Để có tiền mua sản phẩm và hoà nhập vào mạng lưới bán hàng của công ty, H đã phải bỏ ra số tiền 200 USD để mua sản phẩm. Số tiền này H có được do một người bạn cho vay. Làm từ tháng 7 đến tháng 12, số tiền H kiếm ra từ công việc này mới chỉ được khoảng 150 USD. Thậm chí lại còn mất khá nhiều thời gian của việc học hành vì H phải thường xuyên đi gặp “đối tác”, giới thiệu người ta mua sản phẩm. Vì vậy, khi bố mẹ biết và không đồng ý vì sợ ảnh hưởng đến việc học của H, H đã nghỉ không làm nữa. Cũng may là số tiền còn thiếu để trả khoản đã vay không nhiều nên giờ H đã trả được tiền cho người bạn của mình.

Hay trường hợp của  Hoàng Thị Lệ Q, sinh viên năm thứ 3, Khoa Kế toán, Trường mỏ Hồng Cẩm đi làm thêm công việc xếp bóng tại 1 quán bi a, ở phường Trần Hưng Đạo, TP Hạ Long. Q chia sẻ: “Là con gái, làm ở những quán như thế này cũng bất tiện lắm chị ạ. Mùa hè thì phải mặc đồng phục váy khá ngắn, nhiều khi khách trêu ghẹo nhưng vẫn phải tươi cười, không thể mặt nặng mày nhẹ với khách được...”. Đi làm từ 7 rưỡi sáng đến 6 giờ tối, tranh thủ ăn nhanh nhanh chóng chóng Q lại sắp xếp sách vở để đi học tối. Về đến nhà cũng đã 9 rưỡi, 10h tối, thời gian cho việc học tập vì thế mà rút ngắn lại. Thậm chí, nhiều hôm học muộn, sáng dậy đi làm muộn chút xíu cũng bị trừ lương đến nửa ngày. Vậy là bao nhiêu công sức dành cho việc đi làm nhiều lúc chẳng còn được bao nhiêu mà việc học lại quá thờ ơ. Có lẽ vì thế mà kỳ thứ 2, năm 2, Q đã phải thi lại một môn.

Có thể nói, chuyện đi làm thêm của sinh viên luôn có hai mặt. Với những người biết sắp xếp thời gian, thì đi làm thêm sẽ giúp họ có thêm thu nhập, năng động, có thêm kinh nghiệm và tự tin hơn với cuộc sống. Tuy nhiên, việc đi làm thêm cũng cần phải cân nhắc, suy nghĩ thật kỹ để tránh những hậu quả không hay xảy ra, nhất là không để sao nhãng việc học tập, rèn luyện của bản thân. Hy vọng các bạn sinh viên tìm cho mình sự lựa chọn sáng suốt để có một tương lai tươi sáng!

Lan Anh