Toàn dân vào cuộc ngăn chặn than trái phép

Năm 2011, công tác quản lý hoạt động khai thác, vận chuyển và kinh doanh than trên địa bàn được Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh xác định là một nhiệm vụ trọng tâm, đã chỉ đạo cấp uỷ, chính quyền các cấp, các ngành vào cuộc quyết liệt, thường xuyên. Nhờ đó, hoạt động khai thác than trái phép trên địa bàn đã từng bước được kiềm chế, không xảy ra các vụ việc lớn, phức tạp, kéo dài.

Hoạt động khai thác than trái phép chủ yếu diễn ra trong các khu vực đất vườn, đất ở của người dân thuộc ranh giới quản lý tài nguyên của các công ty, xí nghiệp thuộc Vinacomin trên địa bàn Quảng Ninh. Theo báo cáo của các địa phương, hiện trên địa bàn tỉnh còn tồn khoảng 145.330 tấn than các loại và 103.400m3 đá xít, đá đen trên các bến cảng ngoài diện quản lý của Vinacomin và thu mua trôi, nổi...

Sở dĩ than trái phép “vẫn còn đất tồn tại” do những nguyên nhân chủ yếu sau: Giá than trên thị trường khu vực và thế giới tăng cao, chênh lệch giá bán than trong nước và xuất khẩu lớn; than xuất lậu bằng đường biển, than tiêu thụ cuối nguồn chưa được kiểm soát chặt chẽ; ranh giới quản lý tài nguyên của Vinacomin rộng, địa bàn hiểm trở, có nhiều khu dân cư nằm đan xen trong ranh giới các mỏ; chế tài xử lý vi phạm chưa đủ sức răn đe; san lấp, phá huỷ các cửa lò trái phép không thực hiện được bằng mìn vì ở gần nhà dân, do đó việc khôi phục, tái khai thác rất dễ dàng; hiện không có lực lượng chuyên trách làm công tác này, v.v..

Lực lượng chức năng TP Hạ Long triệt phá một điểm khai thác than trái phép tại phường Cao Xanh, tháng 12-2011.

Trước thực trạng trên, thực hiện chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, UBND tỉnh đã có nhiều giải pháp tăng cường công tác quản lý. UBND tỉnh và Vinacomin đã ký kết kế hoạch phối hợp trong quản lý, bảo vệ, khai thác, vận chuyển, chế biến và tiêu thụ than trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn mới. Đồng thời UBND tỉnh giao, chỉ đạo UBND các địa phương ký quy chế phối hợp với các đơn vị thành viên của Vinacomin, cùng các ngành thực hiện nghiêm kế hoạch phối hợp đã ký. Trong năm 2011, UBND tỉnh đã ban hành 1 chỉ thị và 25 văn bản chỉ đạo, yêu cầu các ngành, địa phương có sản xuất than và Vinacomin tăng cường công tác quản lý, thường xuyên kiểm tra, phát hiện, xử lý các hoạt động khai thác, vận chuyển, tiêu thụ than trái phép trên địa bàn, cũng như đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực tham gia đấu tranh, ngăn chặn than trái phép. Như thực hiện văn bản số 4314/UBND-GT1 (ngày 26-10-2011) của UBND tỉnh về việc lập lại trật tự vận chuyển than trên các tuyến đường giao thông công cộng trên địa bàn tỉnh, Công an tỉnh, chính quyền các địa phương và các ngành chức năng đã tích cực phối hợp kiểm tra, xử lý các phương tiện vận chuyển than trái phép. Nhất là các địa phương Hạ Long, Hoành Bồ, Cẩm Phả đã thành lập các trạm chốt chặn, tổ tuần tra cơ động để ngăn chặn các phương tiện vận chuyển than trái phép. Tuy vậy, vẫn còn có phương tiện vận chuyển than trái phép trên QL10, QL279, ĐT333 và một số tuyến khác. Để tiếp tục ngăn chặn có hiệu quả, xử lý triệt để các tồn tại nêu trên, đồng thời tăng cường công tác đảm bảo trật tự an ninh, chống ùn tắc và đảm bảo ATGT trên địa bàn dịp cuối năm, nhất là đến hết Tết Nguyên đán 2012, UBND tỉnh tiếp tục có văn bản số 4805/UBND-GT1 (ngày 25-11-2011) về việc tạm dừng vận chuyển than trên các tuyến đường giao thông công cộng trên địa bàn tỉnh đến hết Tết Nguyên đán Nhâm Thìn.

Tại buổi làm việc gần đây với Vinacomin, tỉnh cũng yêu cầu ngành Than cân đối lại toàn bộ lượng than cung cấp cho các hộ sản xuất gạch ngói trên địa bàn theo hướng: Các đơn vị thành viên ở địa bàn nào thì cung cấp than cho các hộ tiêu thụ ở địa bàn đó, đảm bảo không còn than vận chuyển trên các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ. Trường hợp hộ có nhu cầu sử dụng than lớn thì phải khôi phục bến cảng để nhận than bằng đường thuỷ hoặc đề xuất việc chuyển đổi công nghệ đốt không dùng than; trường hợp đặc biệt, Vinacomin phải thiết kế loại xe đặc chủng chuyên chở than đến hộ tiêu thụ và phải đăng ký với cơ quan công an và cơ quan chức năng, thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng để tiện giám sát. Đối với việc giải toả than tồn trên các cảng, bến nằm ngoài diện quản lý của Vinacomin và thu mua than trôi, nổi, UBND tỉnh giao Sở Công thương phối hợp với UBND các địa phương có sản xuất than thuê tư vấn độc lập để xác định phẩm cấp. Nếu là than Ak nhỏ hơn 65%, yêu cầu Vinacomin mua hết lượng than này; nếu than Ak lớn hơn 65% thì phải giải toả xong trong quý I-2012, nếu các đơn vị không tự giải toả được thì giao cho UBND các địa phương cưỡng chế giải toả. Việc thu mua than trôi, nổi do nhân dân thu nhặt, đãi từ các sông suối, UBND tỉnh đề nghị Vinacomin thực hiện theo quyết định của Bộ Công thương.

Bằng các biện pháp trên, hoạt động khai thác, vận chuyển, kinh doanh than trên địa bàn tỉnh trong năm 2011 từng bước đi vào nền nếp, tuy nhiên vẫn tiềm ẩn những diễn biến phức tạp. Để tiếp tục lập lại trật tự trong hoạt động khai thác, kinh doanh than trên địa bàn, tỉnh đã mở đợt cao điểm đấu tranh ngăn chặn than trái phép dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Nhâm Thìn 2012. Đặc biệt, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ vừa tổ chức hội nghị mở rộng bàn về các giải pháp giải quyết tình trạng khai thác, vận chuyển, tiêu thụ than trái phép trên địa bàn. Tại hội nghị, đại diện Ban Cán sự đảng UBND tỉnh, Công an tỉnh, Vinacomin, các địa phương Hạ Long, Uông Bí, Cẩm Phả, Đông Triều, Yên Hưng, Hoành Bồ và Vân Đồn... đã phân tích làm rõ những kết quả đạt được, những tồn tại hạn chế, đồng thời đưa ra các giải pháp, đề xuất, kiến nghị nhằm lập lại trật tự trong hoạt động khai thác, kinh doanh than trên địa bàn thời gian tới, với những việc làm thiết thực, phù hợp với tình hình, đặc thù của mỗi địa phương, đơn vị.

Kết luận hội nghị, đồng chí Phạm Minh Chính, Bí thư Tỉnh uỷ đã nhấn mạnh, những tiêu cực liên quan đến than là trách nhiệm của cấp uỷ, chính quyền địa phương nơi có sản xuất than. Thời gian tới, địa phương nào để xảy ra tiêu cực, cấp uỷ chính quyền địa phương đó phải chịu trách nhiệm. Chính quyền phải xử lý dứt điểm, nghiêm minh, kịp thời những vụ việc vi phạm. Cấp uỷ đảng, chính quyền các cấp cần huy động sự vào cuộc của toàn hệ thống chính trị tham gia đấu tranh với hành vi khai thác, buôn lậu than trái phép. Đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ giao Ban cán sự Đảng UBND tỉnh phối hợp với các ngành, đặc biệt là ngành Than xử lý các vụ việc vi phạm và phải khẩn trương xây dựng bổ sung văn bản để có cơ sở xử lý. Đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ thay mặt Ban Thường vụ Tỉnh uỷ kêu gọi các cấp uỷ, các tổ chức chính trị - xã hội, các lực lượng vũ trang, quần chúng nhân dân, công nhân ngành Than trên địa bàn tỉnh tham gia tích cực vào việc phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn, vô hiệu hoá những tiêu cực liên quan đến than, tạo môi trường lành mạnh để phát triển kinh tế - xã hội.

Tuấn Hương