Trình tự các bước lập đề án xây dựng nông thôn mới cấp xã

Việc lập Đề án xây dựng nông thôn mới ở mỗi xã là công việc bắt buộc khi triển khai xây dựng nông thôn mới, là cơ sở cho việc triển khai kế hoạch thực hiện 19 tiêu chí và là tiền đề cho đồ án quy hoạch xây dựng nông thôn mới.

Chăn nuôi đại gia súc đang được nông dân các huyện miền núi đầu tư phát triển. Ảnh: Đàn bò của các hộ nông dân xã Lê Lợi, Hoành Bồ.

Ở cấp xã hiện nay, hiếm có xã nào lập quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, do vậy, đề án xây dựng nông thôn mới có ý nghĩa quan trọng như là bản quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội ở mỗi xã và ý nghĩa hơn khi có sự tham gia của người dân ngay từ trong giai đoạn khảo sát đánh giá thực trạng và lập đề án, quy hoạch xây dựng ở mỗi địa phương. Từ các tài liệu, văn bản chỉ đạo thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới và từ tình hình thực tiễn chỉ đạo trong công tác lập đề án và quy hoạch xây dựng nông thôn mới cấp xã trong thời gian qua cho thấy việc hiểu, nắm vững và tuân thủ trình tự (các bước) trong khâu lập đề án là hết sức cần thiết. Cụ thể hoá hướng dẫn của cấp trên, các bước trong lập đề án xây dựng nông thôn mới cấp xã cần được thực hiện như sau:

 

Bước một, nắm vững nội dung xây dựng nông thôn mới, chủ trì lập đề án là Ban Quản lý xây dựng nông thôn mới ở xã, thực chất là lãnh đạo và các cán bộ chuyên môn ở xã cần phải hiểu rõ mục đích, ý nghĩa, nội dung Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, quan trọng là nắm vững nội dung, nội hàm của Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới theo Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16-4-2009 của Thủ tướng Chính phủ và 11 nội dung xây dựng nông thôn mới theo Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 4-6-2010 của Thủ tướng Chính phủ ban hành. Theo đó các nội dung theo Quyết định số 800/QĐ-TTg thì trách nhiệm, thẩm quyền thực hiện các nội dung trên đều giao cho cấp xã quyết định và tổ chức thực hiện, do đó, các xã phải xác định đây là nhiệm vụ quan trọng của địa phương phải thực hiện. Bước hai, tổ chức điều tra, khảo sát, đánh giá thực trạng, UBND xã thành lập Tổ điều tra, khảo sát, chia ra các nhóm theo nhóm tiêu chí (nhóm về quy hoạch - cơ sở hạ tầng - kinh tế, nhóm về văn hoá - xã hội - môi trường, nhóm về hệ thống chính trị và an ninh trật tự), trưởng các nhóm là cán bộ chủ chốt xã và các thành phần gồm các ngành, đoàn thể và thôn. Bước điều tra, khảo sát được thực hiện song song gồm cả đo đếm ngoài thực địa kết hợp kiểm tra về hồ sơ, tài liệu đối với các dự án đã có hoặc đang triển khai. Thông tin, số liệu về điều tra thực địa cần cụ thể, chính xác (ví dụ điều tra về chiều dài các tuyến giao thông, thuỷ lợi thì cụ thể đến mét, điều tra về hình thức tổ chức sản xuất thì không chỉ dừng ở thống kê có hoặc không có đơn vị sản xuất kinh doanh mà còn phải cụ thể thông tin về số lao động, các chỉ tiêu về sản xuất... của đơn vị đó, hoặc không thể chỉ thống kê số đơn vị sản xuất kinh doanh như doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác mà còn thống kê, điều tra đến nhóm hộ sản xuất, tổ tín dụng, số trang trại, gia trại, số hộ sản xuất, kinh doanh trong các lĩnh vực tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ - thương mại và sản xuất nông nghiệp...). Đối với các cơ quan, đơn vị SXKD trên địa bàn không thuộc xã quản lý thì xã có văn bản phối hợp cho chặt chẽ. Tiếp đó là các nhóm kiểm tra lại xem khâu thống kê, điều tra khảo sát đã kỹ chưa, còn sót ở mục nào hoặc địa điểm nào không. Sau đó thực hiện đánh giá thực trạng, các nhóm tiến hành ước tính hoặc tính toán từng nội dung của từng tiêu chí. Khâu này cần thực hiện khách quan, không vì thành tích hoặc không vì sự yếu kém của địa phương mà các nhóm có thể cho vào hoặc bỏ ra các thông tin, số liệu đã thống kê, điều tra. Cuối cùng là tổng hợp kết quả và xác định rõ thực trạng của xã so với Bộ tiêu chí. Tổ điều tra, khảo sát (các nhóm) họp lại, giao cho một bộ phận là những cán bộ chuyên trách của UBND xã (Văn phòng - Thống kê, Địa chính - Xây dựng, Tài chính - Kế toán...) tổng hợp, lãnh đạo xã chủ trì, tổng hợp lại những thông tin, số liệu cơ bản, cụ thể nhất. Sản phẩm tổng hợp xây dựng được là Báo cáo thực trạng nông thôn và kèm theo 17 biểu mẫu điều tra. Bước ba, xây dựng đề án, bố cục, nội dung đề án gồm 4 phần (theo Sổ tay hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành), quan trọng nhất là phần thứ ba - Nội dung xây dựng nông thôn mới, giai đoạn thực hiện từ năm 2010 (hoặc 2011) đến năm hoàn thành. Yêu cầu của nội dung này là phải đề ra được nhiệm vụ, kế hoạch (về thời gian, về công việc), các giải pháp, biện pháp để thực hiện từng tiêu chí. Xây dựng được dự thảo đề án, UBND xã tổ chức họp lấy ý kiến tham gia của các ngành, chỉnh sửa văn phạm, số liệu cho chuẩn xác và đề ra được định hướng lấy ý kiến của nhân dân. Bước bốn, lấy ý kiến tham gia, thông qua HĐND xã. Bước năm, trình UBND huyện phê duyệt và tổ chức thực hiện đề án.