Bảo vệ, khai thác bền vững nguồn lợi thủy sản

Thời gian qua, công tác bảo vệ, khai thác bền vững nguồn lợi thủy sản luôn được tỉnh quan tâm, chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương vào cuộc quyết liệt, mạnh mẽ, tạo chuyển biến tích cực.

Xác định muốn phát triển kinh tế thủy sản trở thành một trong những mũi nhọn, chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế của ngành nông nghiệp, cũng như cơ cấu kinh tế của địa phương, ngoài cơ chế, chính sách thúc đẩy đầu tư, phát triển sản xuất, kinh doanh thủy sản bền vững, Quảng Ninh còn tập trung ngăn chặn và giảm tình trạng vi phạm, đặc biệt là vi phạm về khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản ven bờ.

Những năm qua, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản đã được tỉnh đẩy mạnh, chú trọng hàng đầu, thực hiện thường xuyên, liên tục trên tất cả các hạ tầng truyền thông. Trong 5 năm (2018-2022), toàn tỉnh đã tổ chức 17.778 đợt tuyên truyền, phổ biến các quy định về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản cho gần 337.000 lượt người, xây dựng trên 890 lượt phóng sự, tin bài trên các hạ tầng truyền thông, biên soạn và in ấn trên 444.000 tài liệu các loại.

Cùng với đó, các lực lượng chức năng và địa phương tổ chức nhiều đợt ra quân, tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản. 5 năm (2018-2022) toàn tỉnh đã phát hiện và xử phạt 8.255 vụ vi phạm về khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, thu phạt nộp NSNN trên 48,46 tỷ đồng, ngoài ra còn tịch thu tiêu hủy 39 phương tiện tàu cá cùng nhiều tang vật vi phạm.

4 tháng đầu năm 2023, các lực lượng đã phát hiện và xử lý 176 trường hợp, thu nộp NSNN trên 2,5 tỷ đồng. Thông qua hoạt động kiểm tra, kiểm soát, các lực lượng chức năng đã tuyên truyền trực tiếp cho gần 650 lượt chủ tàu cá và gần 2.000 lượt lao động những quy định về quản lý tàu cá, về khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, chống khai thác IUU, PCCN, ATGT đường thủy, an toàn hàng hải, phòng tránh trú bão, tham gia bảo vệ chủ quyền biển đảo...

Đặc biệt, ngày 10/5, TAND TP Hạ Long đã đưa ra xét xử sơ thẩm công khai vụ án "Hủy hoại nguồn lợi thủy sản" đối với Vũ Văn Báu (trú tại phường Phong Hải, TX Quảng Yên) và tuyên phạt bị cáo 12 tháng tù giam.

Theo hồ sơ, ngày 10/1/2023, cơ quan chức năng phát hiện tàu cá do Báu làm chủ đã có hành vi sử dụng bộ kích điện đánh bắt thủy sản tại khu vực vùng lõi của Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long, là khu vực không được tổ chức khai thác thủy sản. Trước đó, hồi tháng 7/2022, Báu cũng bị cơ quan chức năng xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng tàu cá có chiều dài lớn nhất dưới 12m để khai thác thủy sản trong vùng cấm khai thác. Bị cáo đã nhận được bài học đắt giá cho hành vi vi phạm của mình, qua phiên tòa cũng là lời cảnh tỉnh cho những ai cố tình vi phạm pháp luật, xâm phạm đến chế độ bảo vệ nguồn lợi thủy sản của Nhà nước.

Ngoài ra, tỉnh cũng chỉ đạo đẩy mạnh chuyển đổi nghề đối với tàu công suất nhỏ khai thác ven bờ. Theo đó, kết quả rà soát năm 2018 toàn tỉnh có 1.277 tàu cá ven bờ hoạt động nghề cấm, thực hiện chính sách chuyển đổi đã có 13 trường hợp đóng mới và nâng cấp được vay vốn đóng tàu cá xa bờ theo Nghị định 67/2014; 448 tàu đóng mới, nâng cấp cải hoán (42 tàu được hỗ trợ lãi suất vay 6%/năm); khoảng 372 hộ làm nghề cấm chuyển đổi sang làm nghề khai thác khác như lưới rê, câu; khoảng 200 hộ chuyển sang nuôi trồng thủy sản; 140 chủ tàu chuyển đổi sang nghề dịch vụ và phi nông nghiệp.

Tính đến hết tháng 4/2023, toàn tỉnh có 6.005 tàu cá, gồm 1.432 tàu có chiều dài dưới 6 mét, 3.772 tàu từ 6m đến dưới 12m, 573 tàu từ 12m đến dưới 15m và 227 tàu từ 15m trở lên. Toàn tỉnh không có tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài bị lực lượng nước ngoài bắt giữ xử lý; 100% tàu có chiều dài từ 15m trở lên đã lắp thiết bị giám sát hành trình...

Song song với tuyên truyền, tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm, nhiều hoạt động bảo tồn, tái tạo nguồn lợi thủy sản cũng được tỉnh thực hiện. Công tác lập quy hoạch chi tiết các khu bảo tồn biển được quan tâm triển khai thực hiện mục tiêu bảo vệ các hệ sinh thái, bảo vệ các loài sinh vật biển có giá trị kinh tế, khoa học, bảo vệ môi trường gắn với phát triển du lịch sinh thái, duy trì cải thiện sinh kế, quản lý và sử dụng hợp lý nguồn lợi thủy sản tại khu bảo tồn biển Cô Tô, đảo Trần; khu bảo tồn đất ngập nước Đồng Rui (Tiên Yên) với tổng diện tích khoảng 5.883ha; nghiên cứu thực hiện quy hoạch thành lập khu bảo tồn vịnh Hạ Long với tổng diện tích khoảng 55.000ha; khoanh vùng 16 khu bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản quý hiếm, đặc thù, có giá trị kinh tế và dinh dưỡng cao trên địa bàn. Tỉnh đã xây dựng 2 mô hình đồng quản lý nguồn lợi sá sùng tại các xã Minh Châu, Quan Lạn (huyện Vân Đồn) và bãi sá sùng tại xã Đại Bình (huyện Đầm Hà).

Từ tháng 9/2017 đến tháng 4/2023, toàn tỉnh đã tổ chức thả trên 39,6 triệu con giống thủy sản các loại ra môi trường tự nhiên nhằm tái tạo nguồn lợi thuỷ sản; trong đó có hoạt động phối hợp giữa Quảng Ninh với Bộ NN&PTNT tổ chức hoạt động thả giống thủy sản vịnh Bắc Bộ (thả ra biển hơn 8 triệu con cá bố mẹ và tôm sú giống).

Tỉnh cũng đã chỉ đạo rà soát, cập nhật, tích hợp các khu vực biển phát triển nuôi trồng thủy sản của các địa phương vào quy hoạch tỉnh Quảng Ninh theo hướng đảm bảo rõ tọa độ, vị trí, ranh giới, diện tích; khẩn trương hoàn thiện hệ thống bản đồ, trên cơ sở đó, nghiên cứu lập, phê duyệt quy hoạch chi tiết vùng nuôi biển, sắp xếp ổn định các cơ sở nuôi trồng thủy sản và thực hiện công tác quản lý nhà nước, ổn định sản xuất. Toàn tỉnh đã thực hiện chuyển đổi vật liệu nổi nhằm đảm bảo an toàn và bảo vệ môi trường của phao nổi trong nuôi trồng thủy sản; ra quân quyết liệt giải tỏa nuôi trồng thủy sản trái phép, tích cực dọn dẹp phao xốp thải bỏ trôi nổi trên mặt biển...

Với sự vào cuộc mạnh mẽ của lực lượng chức năng và các địa phương, hoạt động khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên địa bàn đã có nhiều chuyển biến tích cực, qua đó, góp phần thực hiện thắng lợi chiến lược phát triển kinh tế thủy sản, góp phần đưa Quảng Ninh trở thành địa phương mạnh về biển, giàu từ biển.