Bình Liêu đưa nếp sống văn minh vào hương ước

Thực hiện chủ đề công tác năm 2017 của tỉnh về "Tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính; xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh", người dân huyện Bình Liêu đã tích cực hưởng ứng, qua đó tạo nhiều chuyển biến rõ nét trong việc hỉ, việc hiếu, lễ hội, xây dựng thôn, bản, gia đình văn hóa trên địa bàn.

Phần thi thêu hoa văn trên vạt áo của đồng bào Dao tại Ngày hội kiêng gió (4/4 âm lịch) tại xã Đồng Văn, huyện Bình Liêu.

Ngay từ đầu năm, các xã trên địa bàn huyện đã triển khai tới từng thôn, hộ gia đình về việc đăng ký, ký cam kết thực hiện nếp sống văn minh trong việc hỉ, việc hiếu, lễ hội, gắn với thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Nội dung xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh được đưa vào hương ước, quy ước để thực hiện và xem đây là cơ sở để bình xét danh hiệu gia đình văn hóa. Nhờ đó, những giá trị truyền thống tốt đẹp của quê hương được gìn giữ, phát triển, tình làng nghĩa xóm được thắt chặt.

Đối với việc hỉ, các cặp vợ chồng đều thực hiện đúng quy định của pháp luật về đăng kí kết hôn, nghi lễ đám cưới theo phong tục của đồng bào trước và sau khi cưới được tổ chức đơn giản, vui vẻ, lành mạnh, phù hợp với điều kiện kinh tế, hoàn cảnh của từng gia đình, không còn lệ ăn cỗ cả làng như trước kia. Đối với việc hiếu, hầu hết các thôn, bản đã xóa bỏ việc ăn uống kéo dài nhiều ngày.

Bên cạnh đó, các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo, lễ hội trên địa bàn huyện cũng được thực hiện theo quy định của nhà nước và phát huy được bản sắc văn hóa các dân tộc. Trong lễ hội, ngoài phần lễ, phần hội được tổ chức lành mạnh với các hoạt động như: Văn nghệ, trò chơi dân gian, không có hoạt động mê tín, dị đoan.

Chị Nình Thị Mộc, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Nặm Tút, xã Lục Hồn (thứ 2, trái sang) trò chuyện, vận động nhân dân trong thôn thực hiện nếp sống văn minh.

Với quyết tâm không để hủ tục làm rào cản, nhiều nơi trên địa bàn huyện Bình Liêu như thôn Bản Cáu,  Nặm Tút (xã Lục Hồn); Đồng Cậm (xã Hoành Mô)… đã triển khai nhiều biện pháp tác động trực tiếp tới từng hủ tục, giữ cho lễ cưới ở địa phương đúng tinh thần giản dị, tiết kiệm, không phô trương, lãng phí. Nhiều người dân trên địa bàn đã chủ động đầu tư phát triển sản xuất, giúp đỡ nhau cải thiện nhà ở để thoát nghèo...

Theo chân chị Nình Thị Mộc, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Nặm Tút, xã Lục Hồn, huyện Bình Liêu, chúng tôi đến thăm một số hộ gia đình đang xây dựng nhà ở trên địa bàn thôn. Chị Mộc chia sẻ: "Chúng tôi có tục lệ cứ nhà nào xây dựng nhà ở mỗi hộ trong thôn sẽ giúp một gánh củi và giúp đỡ ngày công, nhờ đó mà các gia đình làm nhà đỡ được một khoản chi phí thuê nhân công. Không chỉ là giúp đỡ ngày công, mỗi khi gia đình nào đó trong thôn có đám hiếu, hỉ, các gia đình đều cử đại diện đến chia sẻ, giúp đỡ công việc".

Nặm Tút là thôn có 43 hộ thì có tới 42 hộ là dân tộc Sán Chỉ, 1 hộ Tày, 20 hộ thuộc diện hộ nghèo, 20 hộ cận nghèo. Do đó, trong thời gian triển khai quy ước, hương ước đã gặp rất nhiều khó khăn bởi nhiều người đã quen với nếp sống, phong tục cũ, một số gia đình muốn thay đổi, tiết kiệm nhưng lại ngại với dư luận… Để tháo gỡ những khó khăn trên, bên cạnh việc thành lập tổ giám sát, thôn cũng tích cực tuyên truyền thông qua nhiều hình thức với phương châm "mưa dầm thấm lâu". Chị Nình Thị Mộc cho biết thêm: Trước đây, việc hỉ, việc hiếu trong thôn khá rườm rà và tốn kém, nhiều hủ tục như thách cưới, để tang ma 5 đến 6 ngày trong nhà, thì đến nay việc tổ chức tang lễ ở thôn đã được rút gọn lại thực hiện theo nếp sống mới, gọn nhẹ, tiết kiệm. Nhờ đó, nhiều gia đình đã giảm được gánh nặng kinh tế từ việc này, có thêm điều kiện phát triển kinh tế, không rơi vào tình trạng nợ nần sau khi gia đình có việc.

Người dân thôn Nặm Tút, xã Lục Hồn, huyện Bình Liêu, giúp đỡ gia đình ông Đặng Văn Mản xây nhà.

Cùng với thực hiện nếp sống văn minh trong việc hỉ, việc hiếu, lễ hội, các phong trào xây dựng “Gia đình văn hóa, làng, khu phố văn hóa”, “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu hiếu thảo”,… cũng được triển khai sâu rộng đến từng thôn, bản, khu phố, cơ quan, đơn vị, trường học trên địa bàn. Đến nay, 100% khu dân cư đã đưa việc hiếu thành điều khoản trong quy ước của thôn, khu dân cư và tổ chức thực hiện có hiệu quả; các đám hiếu đều thể hiện rõ vai trò của khu dân cư trong điều hành tang lễ, duy trì được thuần phong, mỹ tục, tiếp thu có chọn lọc những nét mới, tiến bộ. Các đám hiếu cơ bản đã bỏ được các tập quán như: Rải tiền vàng, gọi hồn; việc làm cỗ linh đình đã hạn chế; không để người chết quá 48 tiếng, không đưa tang vào ban đêm... Các xã, thị trấn trong huyện đã tập trung điều chỉnh quy hoạch, xây dựng nghĩa trang nhân dân xa khu dân cư, đảm bảo vệ sinh môi trường. 

Nhằm tiếp tục thực hiện xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh, hiện UBND huyện Bình Liêu đang chỉ đạo rà soát, sửa đổi hương ước, quy ước phù hợp với quy định, tình hình mới. Trong đó, cũng đã đưa các quy định về việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc hỉ, việc hiếu, lễ hội vào quy ước hoạt động của thôn, bản, khu phố. Qua đó nhằm nỗ lực tạo sự chuyển biến tích cực hơn trong xây dựng đời sống văn hóa trên địa bàn huyện miền núi, biên giới Bình Liêu.

Hoàng Gái (Trung tâm TT-VH Bình Liêu)