Ca sĩ gen Z Việt Nam: Cá tính, tài năng, nhưng làm sao để đi đường dài?

Nhiều ca sĩ trẻ hiện nay khẳng định được màu sắc âm nhạc riêng, đạt thành tích ấn tượng, nhưng cũng có trường hợp dễ vướng thị phi, tranh cãi về ứng xử, đời tư.

Sự trỗi dậy của thế hệ ca sĩ trẻ

Những năm gần đây, làng nhạc Việt chứng kiến sự vươn lên mạnh mẽ của thế hệ ca sĩ gen Z. Nhiều gương mặt ghi dấu ấn với khán giả, trở thành những cái tên tiêu biểu đại diện cho một thế hệ mới, năng lượng mới đang trỗi dậy.

Điểm chung của các tài năng gen Z là đam mê, dám nghĩ dám làm. Các sản phẩm đều bản sắc và cá tính âm nhạc riêng biệt. Thế hệ nghệ sĩ trẻ cũng được đánh giá đa năng, giỏi ngoại ngữ, tư duy hiện đại, nhanh nhạy trong việc nắm bắt thị hiếu khán giả.

Năm 2023, Wren Evans, Phương Mỹ Chi, tlinh… đều thu về những thành tích ấn tượng. Wren Evans có nhiều ca khúc lọt vào Spotify Top Songs Việt Nam nhờ sự tan tỏa của album Loi choi. Anh gây chú ý với các bản hit như Call me, Từng quen, đạt hàng chục triệu lượt nghe trên các nền tảng âm nhạc trực tuyến.

Phương Mỹ Chi cũng có bước đột phá trong sự nghiệp khi phát hành album Vũ trụ cò bay, truyền thông điệp kế thừa, phát huy những nét đẹp văn hóa truyền thống dân tộc. Cô cũng lần đầu ghi tên vào các cử giải thưởng Làn Sóng Xanh, cạnh tranh với các đàn anh, đàn chị ở thể loại nhạc trẻ.

Trong khi đó, tlinh tiếp tục là giọng ca được khán giả gen Z yêu thích. Album Ái của cô ghi dấu ấn khi góp mặt trong danh sách những album hay nhất Châu Á trong năm 2023 do tạp chí Anh NME bình chọn.

Sau bản hit Waiting for you, sự nghiệp MONO phất lên nhanh chóng. Giọng ca sinh năm 2000 trở thành tân binh được săn đóng ở nhiều chương trình, sự kiện lớn, trở thành gương mặt quảng cáo của nhiều nhãn hàng.

Trong bối cảnh nhạc hip hop ngày càng phổ biến với khán giả, nhiều rapper cũng ghi điểm bởi khả năng sáng tác, viết lời như HIEUTHUHAI, Double2T, Obito, GDucky… Nhiều bản rap của họ thể hiện tinh thần sáng tạo, nội dung gần gũi với khán giả trẻ.

Trò chuyện với phóng viên Dân trí, Mỹ Anh - một trong những đại diện gen Z nổi bật - cho biết việc giữ màu sắc riêng rất quan trọng giữa thị trường âm nhạc hiện nay.

Tuy nhiên, con gái Mỹ Linh tin rằng nghệ thuật sẽ không giá trị nếu không kết nối được với khán giả. Dù đạt được những thành công nhất định, Mỹ Anh khiếm tốn khẳng định cô vẫn cần học hỏi nhiều và đang trong hành trình tự tìm kiếm màu sắc âm nhạc cũng như tìm cách kết nối với mọi người.

Ai đủ sức đi đường dài?

Khán giả và giới chuyên môn nhận định cuộc chuyển giao "quyền lực" giữa thế hệ đi trước và thế hệ gen Z trong thị trường nhạc Việt đang ngày càng rõ nét.

Trước đây, ca sĩ tân binh thường gặp nhiều khó khăn, chật vật tìm chỗ đứng trong thị trường âm nhạc. Ngày nay, lứa nghệ sĩ gen Z có nhiều thuận lợi để nổi tiếng nhờ sự phủ sóng của các nền tảng mạng xã hội, những nền tảng nghe nhạc số đa dạng.

Khi hoạt động, họ cũng có ê-kíp chuyên nghiệp hậu thuẫn, giúp sản xuất, quảng bá bài bản, gần với xu hướng thế giới và thị hiếu người nghe.

Tuy nhiên, dù có nhiều thuận lợi, ca sĩ trẻ vẫn đối mặt không ít khó khăn. Họ vẫn cần thời gian để chứng minh thực lực và khả năng "đi đường dài. Trên hành trình tìm chỗ đứng trong nghề, ai sẽ "ngã ngựa", ai về được đích cuối cùng vẫn là "ẩn số".

Chia sẻ với phóng viên Dân trí, chuyên gia truyền thông Hồng Quang Minh nhận định các nghệ sĩ gen Z hiện ở thời kỳ tự do, nhưng cũng gặp không ít áp lực khi phải kiến tạo sự mới mẻ cho thị trường.

"Chu kỳ 5-10 năm sẽ có một thế hệ nghệ sĩ mới xuất hiện. Họ có sự giao thoa về tư tưởng, âm nhạc thế hệ trước, ảnh hưởng của âm nhạc thế giới, ảnh hưởng bởi công nghệ, các nền tảng số.

Có một số nghệ sĩ trẻ được ví von như "ngôi sao đang lên" được "sản sinh" ra từ các show truyền hình có lượng người xem cao. Họ cập nhật nhanh hơn thế hệ trước rất nhiều, nhưng họ cũng sẵn sàng phá bỏ nhiều rào cản, chỉ để được là chính mình.

Tôi nghĩ họ gây được sự chú ý, được nhắc đến nhiều và dần chiếm lĩnh các thứ hạng cao trên các bảng xếp hạng âm nhạc, các vị trí với lượt view, tương tác cao trên mạng xã hội. Họ có tiềm năng lớn, nhưng chưa thể gọi là thống trị làng nhạc Việt", ông Hồng Quang Minh cho hay.

Đồng quan điểm nói trên, nhà sáng lập trang Fanpage về âm nhạc và là một chuyên gia trong lĩnh vực truyền thông, giải trí (xin được giấu tên) nhận xét: "Ca sĩ gen Z có thể nổi tiếng rất nhanh, nhưng âm nhạc là sân chơi khắc nghiệt, không phải ai cũng có sức bền để vượt qua bài toán sáng lọc của thị trường.

Nhờ YouTube, TikTok, Spotify… nhiều ca sĩ được biết đến chỉ sau một tác phẩm. Nhưng sự nổi tiếng quá nhanh cũng mong manh như bong bóng, có thể vỡ bất cứ lúc nào. Họ được khán giả biết tới nhưng cũng dễ bị khán giả lãng quên nếu hụt hơi trong hành trình tìm chỗ đứng".

Thế giới khác biệt của gen Z

Không thể phủ nhận tài năng của những nghệ sĩ trẻ hiện nay, tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu nổi bật thời gian qua, nhiều ca sĩ trẻ cũng bộc lộ một số hạn chế, đặc biệt về khả năng hát live, hát rõ lời tiếng Việt, khả năng làm chủ sân khấu...

Đi cùng câu chuyện âm nhạc, vẫn còn đó những tranh cãi bên lề. Trước sự quan tâm, yêu thích của công chúng, có những nghệ sĩ hoặc sa đà vào ảo tưởng danh tiếng, hoặc mải mê chứng tỏ cái tôi, cá tính riêng, từ đó dẫn đến những lùm xùm, gây mất điểm trong lòng khán giả.

Điển hình như trường hợp của Jack. Ban đầu, nam ca sĩ có xuất phát điểm ấn tượng, được kỳ vọng là gương mặt trẻ tiềm năng, cộng đồng fan phát triển nhanh chóng. Song, Jack lại vướng nhiều ồn ào đời tư. Việc lún sâu vào scandal khiến sự nghiệp giọng ca sinh năm 1997 dần tuột dốc, các sản phẩm không còn được khán giả đón nhận như trước.

tlinh là nữ rapper có phong cách không thể trộn lẫn, được yêu thích bởi màu sắc âm nhạc độc đáo, vẻ ngoài gợi cảm, biến hóa đa dạng. Tuy nhiên, cô cũng nhiều lần gây thất vọng vì thường xuyên hát "nuốt chữ", phát âm không rõ lời, ca từ vô nghĩa, hình ảnh phản cảm.

MCK - rapper thế hệ mới - lại thường được nhắc đến với những lần "vạ miệng", phát ngôn văng tục, ứng xử gây tranh cãi, thậm chí hút thuốc trên sân khấu.

Chuyên gia truyền thông Hồng Quang Minh phân tích nghệ sĩ gen Z là thế hệ rất thích được chứng tỏ màu sắc riêng, cá tính riêng. Một số ca sĩ như tlinh, MCK có "thế giới riêng của họ". Khán giả trẻ ngày nay cũng có những thái cực khác nhau khi tiếp cận nội dung của nghệ sĩ trẻ trên các phương tiện truyền thông.

"Đôi khi tôi ngồi tới nửa đêm xem một buổi livestream không nội dung, không đầu, không cuối của MCK để xem thử sự hấp dẫn của một thế hệ nghệ sĩ mới. Tôi nhận ra khán giả trẻ hiện tại đã tự phá bỏ các tiêu chuẩn rập khuôn, yêu thích nghệ sĩ một cách tự nhiên bằng cảm xúc cá nhân.

Chính vì thế, một nghệ sĩ chỉ cần ngồi trước màn hình và không âm nhạc cũng khiến khán giả có cảm tình. tlinh cũng vậy, đôi khi cô ấy gây tranh cãi bằng hình ảnh với đại chúng, nhưng cô ấy lại được cộng đồng fan yêu mến, thậm chí cuồng nhiệt", chuyên gia nói.

Theo chuyên gia, ở làng nhạc thế giới, các nghệ sĩ quốc tế từ lâu đã không quan tâm đâu là tai tiếng, đâu là nổi tiếng. Đối với họ, chỉ có "được quan tâm" và "không được quan tâm".

"Nghệ sĩ Việt Nam cũng sẽ dần đạt tới 2 trạng thái đó ở một thời điểm nào đó tương lai. Khi một nghệ sĩ không có khán giả trên nền tảng nhạc số, không có view YouTube hay tương tác trên mạng xã hội, thì sự nổi tiếng hay tai tiếng của người đó đều vô nghĩa.

Lợi thế của các nghệ sĩ gen Z cũng là vấn đề của họ. Việc đưa ra tiêu chuẩn kép được sống với đam mê âm nhạc, sống với đúng cá tính của mình, nhưng cũng muốn có thứ hạng cao trong ngành giải trí khiến họ có những cuộc đấu trí và phải tự cân bằng.

Tất nhiên nếu họ ở Mỹ, Anh, châu Âu, mọi chuyện sẽ thoải mái hơn nhiều. Nhưng thị trường châu Á luôn có những tiêu chuẩn khắt khe về hình ảnh và đạo đức Á đông. Chính vì vậy việc gây chú ý bằng cả âm nhạc và thông tin đời tư là việc khó tránh khỏi", ông Minh nói.

Ông Hồng Quang Minh nhấn mạnh ê-kíp quản lý đóng vai trò rất quan trọng trong việc định hướng hoạt động, giữ gìn hình ảnh và sự chuyên nghiệp cho các nghệ sĩ trẻ.

"Chúng tôi hay nói đùa với nhau, nếu để nghệ sĩ trẻ gen Z một mình hoạt động (không có ê-kíp, công ty quản lý - PV) với cá tính và sự nổi loạn của họ thì không khác gì "đánh bạc". Rất nhiều khái niệm khó để cắt nghĩa cho họ hiểu, vì bản thân con người họ là sự pha trộn đa văn hóa, đa tư duy.

Ngày nay, nghệ sĩ trẻ có lợi hơn vì họ có khán giả trung thành ủng hộ. Ngày trước, một nghệ sĩ dính scandal coi như chấm dứt sự nghiệp hoặc ảnh hưởng nặng nề, tìm đường quay lại làm nghề rất khó. Ngày nay nghệ sĩ có khán giả giúp vực dậy, họ nên thấy may mắn và trân trọng khán giả của mình.

Tôi cũng thấy có một số nghệ sĩ trẻ tuy phát ngôn về khán giả rất hay, nhưng sự thể hiện lại không đồng nhất, chưa biết yêu quý những người ủng hộ, đưa mình qua giông bão dư luận.

Ví dụ như trường hợp của Jack. Cậu ấy liên tục dính ồn ào, nhưng nhờ có cộng đồng fan Đom Đóm nên đến nay vẫn có thể làm nghề dù khó lấy lại hào quang thời đỉnh cao. Nói thế để thấy để nghệ sĩ tự giữ được hình ảnh với công chúng không hề dễ, trong đó vai trò của ê-kíp quản lý rất quan trọng", ông Minh nhận định.