Cân nhắc việc bổ sung quá nhiều trường thông tin trong dữ liệu căn cước

Theo đại biểu Quốc hội Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng), thông tin sinh trắc học gồm ảnh khuôn mặt, mống mắt, ADN, giọng nói… là những thông tin có tính bảo mật cao nhất của công dân, nên việc bổ sung vào trong Cơ sở dữ liệu căn cước cần phải được cân nhắc kỹ lưỡng.

Sáng 28/8, Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách cho ý kiến về dự án Luật Căn cước công dân (sửa đổi).

Dự thảo Luật đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại phiên họp thường kỳ tháng 8/2023 vừa qua sau khi tiếp thu, chỉnh lý theo ý kiến đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV.

Nghiên cứu đảm bảo tính hợp lý, thống nhất của trường thông tin ghi trên thẻ căn cước

Tham gia ý kiến thảo luận, đại biểu Nguyễn Tạo bày tỏ tán thành cao với các nội dung sửa đổi, chỉnh lý của dự thảo Luật vì đã hướng tới sửa đổi, khắc phục các vấn đề bất cập của Luật hiện hành, bảo đảm cải cách hành chính, chuyển đổi số, cũng như quyền và lợi ích của công dân.

Liên quan đến nội dung cụ thể tại Điều 15 quy định về thông tin trong Cơ sở dữ liệu căn cước, đại biểu đề Nguyễn Tạo nghị cần cân nhắc việc bổ sung quá nhiều thông tin vào dữ liệu căn cước.

Dự thảo Luật lần này yêu cầu bổ sung rất nhiều thông tin của công dân, trong đó có cả thông tin sinh trắc học gồm ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt, ADN, giọng nói... Theo đại biểu, đây là những thông tin có tính bảo mật cao nhất của công dân nên cần được cân nhắc kỹ lưỡng.

Cho ý kiến về trường thông tin thể hiện trên thẻ căn cước công dân, đại biểu Đặng Bích Ngọc (đoàn Hòa Bình) nêu rõ, hiện nay dự thảo Luật quy định một trong những thông tin được in trên thẻ căn cước là nơi cư trú, nhưng Luật Cư trú 2020 quy định nơi cư trú bao gồm nơi thường trú, nơi tạm trú và nơi ở hiện tại.

Đại biểu cho rằng, quy định trong dự thảo Luật còn chung chung, chưa cụ thể, do vậy cần làm rõ thông tin nơi cư trú là nơi thường trú, nơi tạm trú hay nơi ở hiện tại của công dân. Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, chỉnh sửa nội dung này thành nơi thường trú, do nơi thường trú là nơi công dân sinh sống ổn định, lâu dài và đã được đăng ký.

Ngoài ra, về nơi đăng ký khai sinh, nơi sinh, đại biểu cho rằng cần có quy định thống nhất về dữ liệu để có trường thông tin phù hợp, tránh việc mỗi người có một cách kê khai khác nhau.

Có chung quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa (đoàn Hải Dương) đề nghị quy định thống nhất về thông tin của công dân về nơi sinh, nơi đăng ký khai sinh; cân nhắc thông tin nào cần cho sự quản lý của nhà nước về công dân.

Theo đại biểu, nên quy định như hiện hành là nơi đăng ký khai sinh, bởi không phải trường hợp nào nơi sinh cũng cần phải quản lý.

Tên gọi Luật Căn cước bảo đảm bao quát phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật

Tham gia ý kiến thảo luận, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ nhất trí với phương án đổi tên luật thành Luật Căn cước.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương), tên gọi này phù hợp với phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng quy định trong dự thảo luật, gồm cả công dân Việt Nam và người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch, phù hợp với chính sách, mục tiêu, định hướng khi xây dựng luật.

“Việc bổ sung đối tượng áp dụng là cần thiết cho công tác quản lý con người, an ninh trật tự, mang tính nhân văn sâu sắc”, đại biểu Nga nói.

Đại biểu nhấn mạnh, các đối tượng người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch phần nhiều là những đối tượng yếu thế, dễ bị tổn thương, người nghèo, không nghề nghiệp, không nhà cửa…

Nếu không có căn cước, không có gì chứng minh về nhân thân, lai lịch, đặc điểm nhân dạng, thì những người đó sẽ đứng bên lề xã hội, không được hưởng chế độ an sinh, dẫn đến nhiều hệ lụy xảy ra, tạo ra nhiều gánh nặng xã hội.

Đại biểu nêu rõ, việc mở rộng cấp căn cước với các đối tượng này sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý của các cơ quan chức năng, đồng thời cũng giúp những đối tượng đó ổn định cuộc sống, có giấy tờ hợp pháp để tham gia các hoạt động xã hội, được hưởng các chế độ an sinh cần thiết.

Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho biết, một số đại biểu lo việc đổi tên thẻ sẽ gây tốn kém ngân sách, tuy nhiên, dự thảo Luật quy định những người đã được cấp thẻ căn cước công dân gắn chip không nhất thiết phải đổi thẻ, do đó sẽ không gây tốn kém.

Mặt khác, phạm vi điều chỉnh của thẻ căn cước cũng bao quát được đối tượng áp dụng của luật bao gồm công dân Việt Nam, người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa được xác định quốc tịch. Đây là vấn đề mới, phù hợp và cần thiết. Do vậy, đại biểu cho rằng, việc đổi tên là thẻ căn cước hoàn toàn phù hợp với thực tiễn.

Trong khi đó, đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) nghiêng về phương án giữ nguyên tên gọi Luật Căn cước công dân.

Đại biểu phân tích, Luật này phục vụ trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam và đối tượng là công dân Việt Nam, và trong Hiến pháp cũng có nhiều điều khoản nhắc đến nhiều từ “công dân”. Đối tượng công dân Việt Nam nằm trong quy định pháp luật của Việt Nam, còn những đối tượng chưa rõ quốc tịch, người gốc Việt còn liên quan đến quyền con người và đến các đối tượng khác.

Đại biểu Tạ Văn Hạ đề nghị cần nghiên cứu kỹ tên gọi của luật và tên thẻ để có quy định phù hợp, đồng bộ, toàn diện.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu rõ, các đại biểu cơ bản tán thành với báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý một số vấn đề lớn của dự thảo luật, dự thảo báo cáo giải trình tiếp thu đối với dự thảo luật trong hồ sơ kèm theo; bày tỏ quan điểm về nội dung, tên gọi của dự thảo luật.

“Dù lựa chọn phương án nào cũng cần thiết kế quy định việc cấp một loại giấy tờ phù hợp thực tiễn đối với người gốc Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch Việt Nam”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan thẩm tra, cơ quan soạn thảo để tiếp thu đầy đủ, có ý kiến chính thức bằng văn bản về vấn đề tên gọi của luật, báo cáo cấp có thẩm quyền cho ý kiến trước khi trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 6 vào tháng 10 tới.