Canada, Ấn Độ trục xuất hàng loạt nhà ngoại giao của nhau

Thủ tướng Justin Trudeau ngày 14/10 thông báo Canada quyết định trục xuất cao ủy Ấn Độ tại Ottawa cùng 5 nhà ngoại giao. Quyết định được đưa ra sau khi cảnh sát nước này phát hiện bằng chứng cho thấy "các đặc vụ chính phủ Ấn Độ có liên quan những hoạt động đe dọa an toàn công cộng Canada".

"Chúng tôi sẽ không bao giờ bỏ qua việc một chính phủ nước ngoài đe dọa và sát hại công dân Canada trên lãnh thổ Canada", ông Trudeau nói, cáo buộc nhóm nhà ngoại giao Ấn Độ thu thập thông tin về công dân Canada rồi chuyển cho nhóm thực hiện kế hoạch tấn công họ. "Ấn Độ đã phạm một sai lầm lớn".

Ngoại trưởng Canada Melanie Joly ngày 14/10 nói cảnh sát Canada xác định 6 nhà ngoại giao Ấn Độ là "nghi can" trong vụ Hardeep Singh Nijjar, thủ lĩnh người Sikh, bị sát hại gần Vancouver hồi tháng 6/2023. Canada đã đề nghị Ấn Độ tước quyền miễn trừ ngoại giao của những người này và hợp tác điều tra nhưng bị từ chối.

Đáp trả, Bộ Ngoại giao Ấn Độ cùng ngày trục xuất 6 nhà ngoại giao Canada, trong đó có quyền cao ủy của Ottawa ở New Delhi, cho họ hạn chót là ngày 19/10 để rời khỏi đất nước. Ấn Độ trước đó thông báo rút đại sứ cùng một số nhà ngoại giao ở Ottawa về nước, vì Canada coi họ là nghi can trong cuộc điều tra.

"Ấn Độ bảo lưu quyền có thêm biện pháp đáp trả trước việc chính phủ ông Trudeau ủng hộ chủ nghĩa cực đoan, bạo lực và ly khai nhằm vào Ấn Độ", Bộ Ngoại giao Ấn Độ cho biết ngày 14/10.

Quan hệ New Delhi - Ottawa căng thẳng từ tháng 9/2023, khi ông Trudeau nói Canada có bằng chứng tin cậy cho thấy đặc vụ Ấn Độ liên quan đến vụ sát hại Nijjar. Ấn Độ bác bỏ, cho rằng ông Trudeau có "dụng ý chính trị" khi thúc đẩy điều tra. Canada hồi tháng 5 bắt 4 công dân Ấn Độ đang sinh sống tại nước này với cáo buộc sát hại Nijjar và đang xác định xem họ có liên hệ với chính phủ Ấn Độ hay không.

Ấn Độ lo các hoạt động của cộng đồng người Sikh ở nước ngoài có thể khiến phong trào ly khai xuất hiện trở lại. Trong khi đó, Canada tuyên bố sẽ luôn bảo vệ "tự do ngôn luận, tín ngưỡng, biểu tình hòa bình" và hành động đối phó sự thù hận. Cộng đồng người Sikh chiếm khoảng 2% dân số Canada.

Nijjar ủng hộ thiết lập một "nhà nước độc lập" gọi là Khalistan cho người Sikh từ các khu vực ở miền bắc Ấn Độ và một phần Pakistan. Nijjar nhập cư Canada năm 1997 và trở thành công dân nước này năm 2015. Chính phủ Ấn Độ coi phong trào Khalistan là mối đe dọa an ninh quốc gia và đưa Nijjar vào danh sách phần tử khủng bố năm 2020.