Cây dừa - linh hồn trong du lịch Bến Tre

Từ lâu, Bến Tre được mệnh danh là “thủ phủ dừa xanh” vì có diện tích và sản lượng dừa nhiều nhất cả nước, cả tỉnh hiện có 72.000 ha (chiếm gần 1/2 diện tích dừa cả nước); với 200.000 hộ trồng dừa, sản lượng hàng năm đạt gần 800 triệu trái, giá trị các sản phẩm chế biến từ dừa chiếm 20% giá trị sản xuất công nghiệp, 25% giá trị xuất khẩu của tỉnh. Chính vì thế, đây là loại cây trồng chiếm vị trí quan trọng trong sản xuất và đời sống. Ngoài khai thác cây dừa như một cây trồng nông nghiệp đặc thù với các sản phẩm được chế biến ra từ dừa, thời gian gần đây Bến Tre xác định cây dừa trong hoạt động du lịch là đặc thù của quê hương.

Bóng dừa rợp mát làm say lòng du khách phương xa (Ảnh: XTDL)

Theo số liệu thống kê của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bến Tre, năm 2019 Bến Tre đón 1.882.025 lượt khách đến tham quan, tăng 20% so với cùng kỳ; trong đó, khách quốc tế đạt 796.186 lượt, khách nội địa đạt 1.085.839 lượt. Khi đến với Bến Tre, đa phần các hoạt động của du khách đều liên quan tới cây dừa.

So với những địa phương khác ở Đồng bằng Sông Cửu Long, Bến Tre có nét tương đồng nhưng cũng có sự khác biệt đó là “Sông nước Xứ Dừa”, điều này tạo nên đặc thù riêng của vùng. Hiện nay, Bến Tre phát triển loại hình du lịch nông nghiệp gắn với cây dừa, giúp con người gần gũi với thiên nhiên vì các sản phẩm du lịch, hoạt động nghỉ dưỡng, vui chơi, giải trí của du khách đều được che chắn dưới bóng dừa xanh, những sản phẩm sinh hoạt được làm từ dừa mang lại sự mới lạ cho du khách. Điều này rất khả quan khi hiện nay ngành du lịch đang chịu nhiều ảnh hưởng của sự biến đổi khí hậu, việc tiết kiệm năng lượng bằng cách sinh hoạt trong các loại nhà có vật liệu từ cây dừa, lá dừa và vật dụng từ dừa sẽ trở nên hấp dẫn đối với nhiều du khách. Từ đó, du lịch xanh từ cây dừa hướng đến việc bảo vệ môi trường, quản lý tài nguyên thiên nhiên.

Du lịch tại Bến Tre ở các cồn, cù lao giữ được nét nguyên sơ của sông nước miệt vườn, tạo sự cạnh tranh và kích thích phát triển du lịch trong tỉnh. Du khách về với Xứ Dừa đều tỏ ra thích thú khi đắm mình trong những rặng dừa xanh bạt ngàn; được xuôi đò chèo dọc hai bên hàng dừa nước, ngắm nhìn cảnh đời sống sinh hoạt của người dân với không khí trong lành, mát mẻ, tận hưởng những phút giây sảng khoái khi uống nước dừa ngọt lịm giữa trưa hè nóng bức hay thử nghiệm leo dừa, chặt dừa, lột dừa thú vị; tìm hiểu về cách trồng, chăm sóc và thu hoạch dừa của người dân địa phương; tham quan làng nghề bó chổi tàu dừa, đi xe ngựa trên đường làng rợp bóng dừa. Không chỉ vậy, du khách còn được đi tàu trên dòng sông Thom thuyền thoại, trải nghiệm “Chợ Nổi Dừa” có 1 không 2 của Việt Nam du khách sẽ tận mắt chứng kiến hai bên bờ sông có nhiều cơ sở khai thác và sản xuất những sản phẩm từ dừa độc đáo như: lột dừa, cạy dừa, làm thảm từ chỉ xơ dừa, thạch dừa, dầu dừa, kẹo dừa,… cung cấp sản phẩm cho các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Tất cả các bộ phận của cây dừa đều có thể sử dụng làm ra những sản phẩm có giá trị. Vì thế, cây dừa đã và đang tạo ra việc làm cho người dân nơi đây.

Du khách trải nghiệm lột dừa (Ảnh: XTDL)

Khi đến với các làng nghề ở Xứ Dừa, du khách không chỉ được ngắm nhìn mà còn được trải nghiệm, thưởng thức những sản phẩm nổi tiếng được làm từ nước dừa, sữa dừa (nước cốt dừa), như: bánh tráng Mỹ Lồng, bánh phồng Sơn Đốc, kẹo dừa, bánh dừa, thưởng thức cá món ăn từ dừa như: gỏi củ hủ dừa, cơm trong trái dừa, tép rang dừa, lươn um nước cốt dừa, bánh xèo củ hủ dừa, cháo dừa nấm mối,… Tất cả mang lại những khám phá thú vị khi có dịp về thăm đất Bến Tre.

Bến Tre đã tổ chức 9 lần Lễ hội Dừa cấp tỉnh và 5 lần Lễ hội Dừa cấp quốc gia tính từ năm 2000 đến nay. đây là lễ hội nhằm tôn vinh giá trị, vai trò, tầm quan trọng của cây dừa trong hoạt động phát triển kinh tế - xã hội và đồng thời phát triển du lịch tỉnh Bến Tre. Những lần tổ chức đã thu hút được hàng trăm nghìn du khách trong và ngoài nước đến tham quan. Đây là những dịp để giới thiệu hình ảnh đất và người Bến Tre, thương hiệu du lịch “Sinh thái sông nước Xứ Dừa” đến với bạn bè gần xa, thu hút đầu tư, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, hợp tác kinh tế và phát triển du lịch.

Các vườn dừa du lịch ở Bến Tre hoạt động theo mô hình du lịch nông trại. Nổi bật có thể kể đến mô hình vườn dừa tham quan dã ngoại cho đối tượng học sinh, sinh viên tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời, khám phá thiên nhiên và mô hình vườn dừa trải nghiệm nghỉ dưỡng cho người dân đô thị, khách nước ngoài muốn có cuộc sống ở nông thôn. Ngoài hai mô hình này, Bến Tre còn có nhiều sản phẩm du lịch khác về văn hóa, du lịch thể thao, ẩm thực gắn liền với cây dừa. Nhưng điểm chung của các sản phẩm đều làm cho du khách có trải nghiệm thú vị, giúp kích cầu du lịch, kéo dài thời gian lưu trú và nhu cầu mua sắm của du khách được tăng lên.

Khai mạc Lễ hội Dừa lần thứ V (Ảnh: XTDL)

Để phát huy các tiềm năng và giá trị của cây dừa vào trong hoạt động du lịch, cần phải có những giải pháp thiết thực để phát triển du lịch từ cây dừa theo hướng bền vững cần phát huy việc kết hợp du lịch sinh thái dừa với du lịch làng nghề, hoặc các di tích văn hóa, công trình kiến trúc tiêu biểu như Di tích kiến trúc nghệ thuật các đình làng trong tỉnh, Khu di tích quốc gia đặc biệt Đồng Khởi (Mỏ Cày Nam) và Di tích Mộ và Khu lưu niệm Nguyễn Đình Chiểu (Ba Tri) cùng các di tích cấp quốc gia trong tỉnh, từ đó có các chương trình liên kết du lịch với các tỉnh lân cận như Tiền Giang, Trà Vinh, Vĩnh Long để tạo nên sự phong phú, đa dạng và hấp dẫn cho các tuyến tour du lịch của tiểu vùng trong cụm phía Đông Duyên Hải Đồng bằng sông Cửu Long.

Theo Báo Du lịch