Cây nguyên liệu chủ lực giảm mạnh sản lượng, diện tích

Cây hồi, sở (Bình Liêu), chè (Đầm Hà), ba kích (Ba Chẽ) là 4 loại cây nằm trong nhóm cây nguyên liệu chủ lực của tỉnh. Tuy nhiên, trong 2 năm gần đây, các loại cây này đang giảm mạnh về diện tích, sản lượng, làm ảnh hưởng lớn đến người sản xuất cũng như chiến lược phát triển nông nghiệp của địa phương.

Cụ thể, theo báo cáo của huyện Bình Liêu, toàn huyện có 5.200ha hồi, 400ha sở, trong đó hầu hết diện tích hồi và khoảng 30% diện tích sở đang trong độ tuổi cho thu hoạch. Trung bình mỗi năm sản lượng đạt 400-500 tấn hoa hồi; 50 tấn quả sở. Thế nhưng, liên tiếp trong 2 năm gần đây, 2 loại cây trồng này mất mùa, đạt năng suất thấp, dẫn đến sản lượng cây hồi chỉ còn dưới 200 tấn/năm (năm 2016 đạt 198 tấn, năm 2017 đạt 175 tấn); sản lượng cây sở còn khoảng 30 tấn, giảm 40% so với trước. Chị Lê Thị Thu Hương, Phó Phòng NN&PTNT huyện, cho biết: Tình trạng sản lượng cây hồi, sở giảm mạnh như trên đã tác động lớn đến tình hình phát triển kinh tế của huyện. Bởi đây là nguồn thu chủ yếu của khoảng 3.000 hộ dân trên địa bàn, chiếm gần 1/2 dân số toàn huyện. Trong khi đó giá thu mua nông sản hồi, sở tại chỗ đang rất cao, đầu ra cũng rộng mở và ổn định, hứa hẹn ngày càng cho người dân nguồn thu tốt nếu đạt sản lượng cao.    

Cây ba kích trồng dưới tán rừng của anh Chíu Sinh Tình, thôn Khe Nà, xã Thanh Sơn, huyện Ba Chẽ hiện không phát triển được.

Đối với cây chè của huyện Đầm Hà, do tác động của giá chè thu mua trên thị trường giảm, từ năm 2016 đến nay, người dân trên địa bàn đã đồng loạt phá bỏ các vườn chè để thay thế bằng các cây trồng khác. Tính đến hết tháng 6 vừa qua, toàn huyện đã giảm 66ha chè, chiếm trên 62% tổng diện tích cây chè của toàn huyện, hiện tổng diện tích cây chè của Đầm Hà hiện chỉ còn 45ha. Trong khi đó, huyện Đầm Hà xác định phát triển loại cây trồng này thành vùng sản xuất tập trung, tạo vùng nguyên liệu rộng lớn cho các hoạt động chế biến chè.

Năm 2015, diện tích cây ba kích của huyện Ba Chẽ lên đến 198ha, bằng 60% diện tích ba kích toàn tỉnh, thế nhưng do quy trình trồng, chăm sóc cây ba kích chưa phù hợp, nhất là các khâu đánh luống, xới đất, làm giàn, mô hình trồng còn nhiều hạn chế... nên trong 2 năm gần đây diện tích trồng ba kích suy giảm nghiêm trọng. Thống kê thời điểm cuối năm 2016, toàn huyện chỉ còn khoảng 60% diện tích trồng ban đầu. Theo đại diện Phòng NN&PTNT huyện, diện tích cây ba kích giảm mạnh làm ảnh hưởng đến chiến lược phát triển loại cây trồng này của huyện. Mục tiêu đề ra, Ba Chẽ sẽ là vùng trọng điểm trồng cây ba kích của toàn tỉnh với diện tích lên đến trên 1.000ha vào năm 2020. Hiện huyện Ba Chẽ đang rất khuyến khích các hộ sản xuất trồng bổ sung, tái tạo lại các vườn ba kích bị chết, tuy nhiên kết quả đạt được không đáng là bao.

Trước tình hình 4 loại cây nguyên liệu chủ lực nói trên đang suy giảm diện tích, sản lượng, song các địa phương cũng chưa tìm ra giải pháp để giải quyết, cải thiện tình hình. Riêng đối với huyện Bình Liêu, đến thời điểm này vẫn chưa xác định được nguyên nhân khiến cây hồi, sở trên địa bàn giảm sản lượng. Kết quả kiểm tra của huyện mới đây cho thấy, tình trạng giảm sản lượng xuất hiện ở cả các cây đã khai thác lâu năm đến các cây mới cho khai thác, trong khi đó quy trình chăm sóc cây của người dân không đổi, cây không bị ảnh hưởng bởi dịch hại, bão gió...

Theo nhận định ban đầu của cơ quan chuyên môn, nhiều khả năng tình trạng này là do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, khiến các điều kiện đặc thù thích hợp với phát triển của cây hồi, sở, như sự chênh lệch về nhiệt độ ngày, đêm, xuất hiện thời gian có sương mù... có sự thay đổi hoặc không còn nữa. Và nếu như vậy, việc này cần sự vào cuộc nghiên cứu của các nhà khoa học, từ đó xác định chính xác về nguyên nhân cũng như các biện pháp tác động để cải thiện tình hình.

Việt Hoa