Xây dựng nếp sống văn hoá, văn minh: Ngày càng đi vào chiều sâu

Trong xây dựng nông thôn mới (NTM), văn hoá giữ vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân. Ở Quảng Ninh, việc thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” gắn với xây dựng “Gia đình văn hoá”, “Làng, khu phố văn hoá”, “Xã đạt chuẩn văn hoá nông thôn mới”..., đã góp phần quan trọng trong xây dựng nếp sống văn hoá, văn minh, nâng cao dân trí, tạo sự đoàn kết, gắn bó trong nhân dân.

Lễ hội miếu Tiên Công (TX Quảng Yên) được tổ chức đúng theo nghi thức truyền thống, thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Ảnh: Phan Hằng

ĐỔI THAY Ở CÁC XÃ, THÔN

Giống như nhiều địa phương trong tỉnh, Quảng Yên triển khai thực hiện xây dựng nếp sống văn hoá, văn minh, kỷ cương pháp luật tại tất cả các xã, phường trên địa bàn thị xã. Quy chế về nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội được thị xã triển khai song song với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” (TDĐKXDĐSVH), nhất là trong bình xét gia đình văn hoá, công nhận làng, khu phố văn hoá. Qua bình xét, cuối năm 2016, toàn thị xã có trên 3.200 gia đình đạt gia đình văn hoá, chiếm 90% tổng số gia đình đăng ký; 114 thôn, khu phố đạt danh hiệu thôn, khu phố văn hoá. Việc tang đã được nhân dân trên địa bàn thị xã tổ chức gọn nhẹ, tiết kiệm, văn minh; việc cưới cũng chuyển biến rõ khi không còn hiện tượng thách cưới; 95% đám cưới được tổ chức mời dưới 300 khách.

Về lễ hội, TX Quảng Yên đã tổ chức đúng nghi thức truyền thống, không có hiện tượng mê tín dị đoan, các sinh hoạt văn hoá cộng đồng thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương tham dự. Mới đây nhất, Lễ hội miếu Tiên Công (diễn ra từ mùng 5 đến mùng 7 tháng Giêng) được tổ chức quy củ với nhiều hoạt động văn hoá, văn nghệ, trò chơi dân gian... đã thu hút hàng nghìn lượt người dân, du khách. Tại lễ hội, hoạt động rước các cụ thượng thọ (tròn 80, 90, 100 tuổi trở lên) lên miếu Tiên Công lễ tổ rất được coi trọng. Để khuyến khích, động viên các gia đình, dòng họ tổ chức rước, TX Quảng Yên đã hỗ trợ mỗi đám rước tập thể 20 triệu đồng và mỗi đám rước cá nhân là 15 triệu đồng. Anh Lê Văn Cương (phường Phong Cốc, TX Quảng Yên) chia sẻ: “Tôi làm việc xa nhà nhưng năm nào cũng về quê dự Lễ hội Tiên Công. Mỗi năm, lễ hội đều tổ chức với nhiều hoạt động vui vẻ, lành mạnh, giữ gìn được phong tục truyền thống đẹp của làng quê, giúp anh em, họ hàng, làng xóm thêm đoàn kết, gắn bó”.

Còn ở huyện Bình Liêu, nhờ tích cực tuyên truyền, đẩy mạnh phong trào TDĐKXDĐSVH gắn với xây dựng NTM mà bộ mặt các xã, thị trấn có nhiều thay đổi. Những nếp nhà lụp xụp, ẩm thấp trước đây đã được thay bằng những ngôi nhà xây dựng kiên cố, khang trang, sạch đẹp. Những hủ tục, thói quen cũ như tảo hôn, mê tín dị đoan, ma chay, cưới hỏi dài ngày, thói quen ăn, ở mất vệ sinh... đã giảm rõ rệt. Có bệnh hay sinh đẻ, bà con dân tộc đã đến trạm, trung tâm y tế để được giúp đỡ. Tình trạng đẻ nhiều con nay đã không còn phổ biến. “Bà con các dân tộc trong thôn luôn đoàn kết, giúp đỡ nhau, nhất là khi có việc lớn như xây nhà, đám cưới, đám tang hay vụ cấy, mùa gặt. Những ngày lễ như Tết, đại đoàn kết toàn dân tộc, hội đình..., mọi người lại đến nhà văn hoá thôn quây quần bàn bạc, tổ chức. Thôn, xã có việc chung ai nấy đều tham gia, góp công, góp sức” - chị Hoàng Thị Hạnh, Trưởng Ban Công tác mặt trận thôn Cáng Bắc, xã Lục Hồn, Bình Liêu chia sẻ.

ĐỂ NGÀY CÀNG THỰC CHẤT HƠN

Nhiều ý kiến cho rằng, trong xây dựng NTM, các tiêu chí về hạ tầng, phát triển kinh tế cần kinh phí lớn mới làm được thì các tiêu chí liên quan đến văn hoá không cần nhiều kinh phí và thu được hiệu quả cao nếu biết cách làm và biết vận động nhân dân hưởng ứng. Trên thực tế, xây dựng nếp sống văn hoá, văn minh của mỗi người, mỗi hộ gia đình không thể do chính quyền làm thay, làm hộ mà phải là ý thức của từng người, từng hộ dân. Để làm tốt việc này, chính quyền các địa phương cần tăng cường tuyên truyền, vận động, nhắc nhở để nhân dân hiểu và thực hiện. Như phong trào TDĐKXDĐSVH trên địa bàn tỉnh những năm qua đã được ban chỉ đạo các cấp phối hợp lồng ghép, tích cực tuyên truyền rộng rãi trong cán bộ, công chức, các tầng lớp nhân dân. Các ngành, thành viên ban chỉ đạo cũng chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch triển khai thực hiện theo hệ thống ngành dọc phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, nội dung thi đua cụ thể của toàn ngành.

Từ sự vào cuộc tích cực ấy, các địa phương nói chung, mỗi người dân, hộ dân nói riêng đã hưởng ứng, tham gia, từ đó tạo sự chuyển biến, thay đổi sâu rộng. Cùng với mức sống của người dân được nâng cao hơn, người dân cũng thực hiện tốt nếp sống văn hoá, kỷ cương pháp luật. Phong trào xây dựng “Gia đình văn hoá”, “Làng, khu phố văn hoá”, “Xã đạt chuẩn văn hoá nông thôn mới”, “Phường, thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị” phát triển mạnh cả về chất và lượng, sôi nổi và rộng khắp. Năm 2016, toàn tỉnh có 293.264/327.717 gia đình được công nhận là “Gia đình văn hoá”, đạt 89%. Có 1.290/1.567 làng, khu phố được công nhận “Làng, khu phố văn hoá”, đạt 82%; 82.111 xã đạt chuẩn văn hoá NTM. Nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội được đưa vào quy ước của thôn, khu phố; nhân dân nỗ lực xây dựng gia đình hoà thuận, ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu thảo hiền. Người dân còn đoàn kết, gắn bó, tích cực tham gia các hoạt động chung như vệ sinh môi trường, thực hiện các quy định về trật tự đô thị, xây dựng các “đoạn đường tự quản”, “ngày thứ 7, chủ nhật xanh”...

Việc thực hiện nếp sống văn hoá, văn minh càng lan toả, đều khắp sẽ hướng cộng đồng, xã hội đi vào trật tự, kỷ cương; sẽ lấn át, xoá bỏ những điều chưa tốt, hạn chế để tạo nên đời sống tinh thần tốt đẹp, văn minh. “Tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính; xây dựng nếp sống văn hoá, văn minh” cũng là chủ đề mà tỉnh lựa chọn để thực hiện trong năm 2017. Đây tiếp tục là “cú hích” mạnh mẽ, tạo động lực thu hút sự tham gia, thực hiện của các tổ chức, đơn vị, địa phương, doanh nghiệp, cá nhân..., hứa hẹn tạo sự chuyển biến thực chất, rõ nét ở các vùng, miền trong toàn tỉnh.

Hoàng Quý